Οι «φουσκωμένες δαπάνες» για τις συντάξεις και την άμυνα, οι νέοι δημοσιονομικοί κανόνες και οι διαπραγματεύσεις με τις Βρυξέλλες, η θωράκιση έναντι των φυσικών καταστροφών και η συνεχιζόμενη ακρίβεια είναι οι πέντε βασικοί λόγοι για τους οποίους κυβερνητικές πηγές φροντίζουν να κρατούν χαμηλά τον πήχη των προσδοκιών για τις εξαγγελίες του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ.
Σε κάθε περίπτωση, αναζητείται επιπλέον δημοσιονομικός χώρος για να υπάρξουν πρόσθετες παρεμβάσεις πέρα από αυτές που ήδη έχουν κλειδώσει. Δηλαδή, η οικονομική ενίσχυση του Δεκεμβρίου για τους χαμηλοσυνταξιούχους και τα μέτρα της ερχόμενης χρονιάς ύψους 870 εκατ. που περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων την μείωση των ασφαλιστικών εισφορών, την κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος και τις αυξήσεις στις συντάξεις.
Αμυντικές δαπάνες και συντάξεις
Εξάλλου, από το 2025 και έπειτα τα περιθώρια για επιπλέον παροχές είναι ακόμη πιο στενά, καθώς μπαίνουν σε εφαρμογή οι νέοι δημοσιονομικοί κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που πέρα από τις υποχρεώσεις μείωσης του χρέους και διατήρησης των πρωτογενών πλεονασμάτων βάζουν και όριο στις ετήσιες αυξήσεις των καθαρών πρωτογενών δαπανών του κράτους.
Σύμφωνα με τις κατευθύνσεις της Κομισιόν το όριο αυτό θα κυμανθεί στο περίπου 3% ετησίως για την επόμενη τετραετία, αν και το τελικό όριο θα διαμορφωθεί με την κατάθεση στις Βρυξέλλες του μεσοπρόθεσμου προϋπολογισμού μέσα στο φθινόπωρο χωρίς να αναμένονται σημαντικές αλλαγές.
Έτσι, η χώρα μας θα δεσμευτεί πως θα αυξήσει τις καθαρές πρωτογενείς δαπάνες της κατά περίπου 3 δισ. ευρώ τον επόμενο χρόνο. Πρόκειται για ένα ποσό που όπως σημειώνουν αρμόδιες πηγές έχει λίγο πολύ ήδη εξαντληθεί.
Οι αυξήσεις στις συντάξεις σε συνδυασμό με τις νέες συντάξεις (σ.σ. ο αριθμός των νέων συνταξιούχων φέτος πρόκειται να χτυπήσει ρεκόρ) και οι αυξημένες αμυντικές δαπάνες καθώς προχωρούν τα εξοπλιστικά (π.χ. φρεγάτες) ήδη δημιουργούν μια υπέρβαση των δαπανών άνω των 2 δισ. ευρώ και αν υπολογιστεί και η καθαρή αύξηση των δαπανών λόγω πληθωρισμού το ποσό που απομένει είναι πολύ μικρό.
Μάλιστα, οι νέοι δημοσιονομικοί κανόνες δεν επιτρέπουν και την «διανομή» των όποιων επιπλέον φορολογικών εσόδων όπως γινόταν όλες τις προηγούμενες χρονιάς. Πλέον τα όποια υπερέσοδα από τους φόρους που θα οδηγούν σε «υπερπλεονάσματα» θα μπαίνουν στον «κουμπαρά» για να καλύψουν ενδεχόμενες απώλειες σε άλλες χρονιές.
Τα έσοδα το πλεόνασμα και οι διαπραγματεύσεις
Ένα ακόμη ζήτημα που δεν επιτρέπει την «παροχολογία» είναι ακριβώς οι διαπραγματεύσεις με τις Βρυξέλλες για τον προϋπολογισμό του 2025 αλλά και το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα της επόμενης τετραετίας. Διαπραγματεύσεις που πρόκειται να κορυφωθούν αμέσως μετά τη ΔΕΘ, καθώς η κατάθεση τους θα πραγματοποιηθεί μερικές εβδομάδες μετά από την ομιλία του πρωθυπουργού. Υπό αυτό το πλαίσιο, όπως σημειώνουν αρμόδιες πηγές, δεν μπορεί να υπονοηθεί ότι θα ληφθούν μέτρα που θα εξαντλήσουν ή ακόμη χειρότερα θα ξεπεράσουν τον διαθέσιμο δημοσιονομικό χώρο.
Για τα μέτρα που θα εφαρμοστούν άμεσα ιδιαίτερη σημασία έχει η πορεία είσπραξης των φόρων τους επόμενους μήνες. Μέχρι στιγμή από τα επιπλέον φοροέσοδα έχει δημιουργηθεί ένας «κουμπαράς» της τάξης των 430 εκατ. ευρώ, ο οποίος μάλιστα όταν υπολογιστεί και ο Αύγουστος μπορεί να ξεπεράσει το μισό δισ. ευρώ.
Σε αυτή τη θετική εικόνα που δημιουργείται από την μέχρι τώρα εκτέλεση του κρατικού προϋπολογισμού, αρμόδια στελέχη βάζουν διάφορους αστερίσκους. Ένα σημείο προσοχής έχει να κάνει με την από εδώ και πέρα πορεία των φορολογικών εσόδων, καθώς τον προηγούμενο μήνα είχαμε πέρα από τις πρώτες δόσεις και τις εφάπαξ πληρωμές των φόρων εισοδήματος και με τίποτα δεν έχει εξασφαλιστεί πως θα συνεχιστεί η υπεραπόδοση. Το δεύτερο σημείο προσοχής έχει να κάνει με τις δαπάνες καθώς οι τόκοι εξυπηρέτησης του χρέους είναι αυξημένοι, ενώ άνω του στόχου ήταν και οι καταναλωτικές δαπάνες αγαθών και υπηρεσιών, λόγω και του πληθωρισμού.
Οι φυσικές καταστροφές
Στο κάδρο μπαίνουν και οι φυσικές καταστροφές. Κανείς δεν εύχεται να επαναληφθούν τα περσινά φαινόμενα όπου τις καταστροφικές πυρκαγιές του Καλοκαιριού τις διαδέχτηκαν οι εξίσου καταστροφικές πλημμύρες του Φθινοπώρου. Όμως θεωρείται αναγκαίο το να υπάρχουν διαθέσιμα κονδύλια πέραν του 1 δισ. ευρώ που έχει προϋπολογιστεί για ώρα ανάγκης σαν αποθεματικό ασφαλείας. Υπενθυμίζεται πως πέρσι μετά τις πλημμύρες του Σεπτεμβρίου η κυβέρνηση οδηγήθηκε στην κατάθεση συμπληρωματικού προϋπολογισμού για να καλυφθούν ανάγκες πληρωμών που ξεπερνούσαν το αποθεματικό του προϋπολογισμού του 2023.
Ακρίβεια και ρεύμα
Ένας ακόμη παράγοντας είναι η συνεχιζόμενη ακρίβεια και ειδικά οι αυξήσεις που καταγράφονται τους τελευταίους μήνες στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας. Ήδη ο υπουργός Ενέργειας και Περιβάλλοντος, Θόδωρος Σκυλακάκης άφησε χθες ανοιχτό το ενδεχόμενο να υπάρξουν επιδοτήσεις στο ρεύμα τον Σεπτέμβριο. Ωστόσο κάτι τέτοιο θα «κλειδώσει» προς το τέλος του Αυγούστου, αρχές Σεπτεμβρίου όταν θα υπάρχει μία ξεκάθαρη εικόνα για τις τιμές των παρόχων.
Αν και οι επιδοτήσεις στους λογαριασμούς του ρεύματος είναι «δημοσιονομικά ουδέτερες», καθώς προέρχονται από την επιβολή εισφορών στην αγορά φυσικού αερίου, δεν αποκλείεται να δημιουργηθεί η ανάγκη για έκτακτες στοχευμένες παρεμβάσεις για την στήριξη των ευάλωτων νοικοκυριών.
