To «πράσινο φως» για την τέταρτη δόση του σκέλους επιχορηγήσεων του Ταμείου Ανάκαμψης ύψους 1 δισ. ευρώ, άναψε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εκδίδοντας θετική προκαταρκτική αξιολόγηση του αιτήματος που υπέβαλλε η ελληνική κυβέρνηση στις 6 Ιουνίου.
«Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η Ελλάδα έχει εκπληρώσει ικανοποιητικά τα 16 ορόσημα και τους τέσσερις στόχους που καθορίζονται στο παράρτημα της εκτελεστικής απόφασης του Συμβουλίου για την τέταρτη δόση», αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση.
Τα εμβληματικά μέτρα του παρόντος αιτήματος πληρωμής περιλαμβάνουν:
- Αναδάσωση και πυροπρόληψη: Η επένδυση αποσκοπεί στην αποκατάσταση υποβαθμισμένων δασών στην Ελλάδα μέσω μέτρων αναδάσωσης και πυροπρόληψης, τα οποία θα βελτιώσουν τα δασικά οικοσυστήματα και θα συμβάλουν στην πρόληψη δασικών πυρκαγιών, όπως αυτές που έπληξαν τόσο σοβαρά την Ελλάδα φέτος το καλοκαίρι. Τα μέτρα πυροπρόληψης θα περιλαμβάνουν τον καθαρισμό δασών και δασικών εκτάσεων, τη συντήρηση του δασικού οδικού δικτύου, εργασίες καθαρισμού και κλαδέματος, και δενδροφύτευση. Στο πλαίσιο του εν λόγω αιτήματος πληρωμής, η Ελλάδα ανέθεσε συμβάσεις για την αναβάθμιση 37 500 εκταρίων υποβαθμισμένων δασικών οικοσυστημάτων. Πρόκειται για το πρώτο μέρος μιας συνολικής επένδυσης για την πυροπρόληψη με στόχο την αναβάθμιση συνολικά 105 000 εκταρίων υποβαθμισμένων δασικών οικοσυστημάτων (το λεγόμενο «πρόγραμμα Anti-NERO»), επιπλέον άλλων αναδασωτικών, αντιδιαβρωτικών και αντιπλημμυρικών δράσεων.
- Διασφάλιση της ενεργειακής ασφάλειας και προσαρμογή του ελληνικού συστήματος ηλεκτρικής ενέργειας σε περισσότερες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας: Οι επενδύσεις αυτές στηρίζουν τη διασύνδεση του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας των Κυκλάδων με την ηπειρωτική Ελλάδα και την εγκατάσταση συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας, ενισχύοντας την ενεργειακή ασφάλεια και το δυναμικό παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Το τέταρτο αίτημα πληρωμής περιλαμβάνει την ανάθεση συμβάσεων για την εγκατάσταση γραμμών διασύνδεσης ηλεκτρικής ενέργειας και την αναβάθμιση του δικτύου, επιπλέον ενός συνόλου έργων αποθήκευσης ενέργειας. Οι επενδύσεις αυτές αποτελούν τα πρώτα βήματα σε μέτρα, με την ολοκλήρωση των οποίων θα βρίσκονται σε λειτουργία έργα αποθήκευσης ενέργειας δυναμικότητας άνω των 1 380 MW, και θα έχουν εγκατασταθεί υποθαλάσσια καλώδια μήκους άνω των 350 km.
- Βελτίωση του πληροφοριακού συστήματος στον τομέα της δικαιοσύνης: Η μεταρρύθμιση αυτή αποσκοπεί στον ψηφιακό μετασχηματισμό του ελληνικού δικαστικού συστήματος, το οποίο μέχρι σήμερα βασιζόταν σε μεγάλο βαθμό σε έντυπα αρχεία, καθώς και σε καταγραφές και δημοσιεύσεις αποφάσεων. Μια σειρά δράσεων θα διευρύνει και θα αυξήσει τις ικανότητες πληροφορικής του ελληνικού συστήματος δικαιοσύνης, όπως η ψηφιοποίηση των εγγράφων και των δικαστικών διαδικασιών, η επικαιροποίηση των αρχείων και η εγκατάσταση διαλειτουργικών πληροφοριακών συστημάτων. Τούτο θα συμβάλει στη βελτίωση της αποδοτικότητας και της αποτελεσματικότητας και στην επιτάχυνση της απονομής δικαιοσύνης στην Ελλάδα, ώστε να αποφευχθεί η υπερβολική διάρκεια των δικαστικών διαδικασιών. Με το εν λόγω αίτημα πληρωμής, η Ελλάδα έλαβε μέτρα για την αναβάθμιση των συστημάτων τήρησης αρχείων των δικαστηρίων και των πληροφοριακών συστημάτων στον τομέα της δικαιοσύνης. Η μεταρρύθμιση θα ολοκληρωθεί και θα είναι πλήρως λειτουργική μόλις εκπληρωθούν τα περαιτέρω στοιχεία που θα πρέπει να πληρούνται ώστε να γίνει δεκτό το τελευταίο αίτημα πληρωμής.
«Οκτώ μεταρρυθμίσεις και 12 επενδύσεις θα οδηγήσουν σε θετικές αλλαγές για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις στην Ελλάδα στους τομείς της ανανεώσιμης ενέργειας και της ενεργειακής απόδοσης, της διαχείρισης των υδάτων και της αναδάσωσης, της υγειονομικής περίθαλψης, της εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης, της φορολογίας, του δικαστικού συστήματος και των οδικών και αθλητικών υποδομών», αναφέρεται επίσης.
Εντός Οκτωβρίου η εκταμίευση
Όπως έχει γράψει το insider.gr, η θετική προκαταρτική αξιολόγηση θα αποσταλεί για γνωμοδότηση στην Οικονομική και Δημοσιονομική Επιτροπή (Economic and Financial Committee) της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε ένα χρονικό διάστημα τεσσάρων εβδομάδων, όπως ορίζει ο σχετικός κανονισμός.
Στη συνέχεια, πιθανότατα εντός του Οκτωβρίου, θα ακολουθήσει η έκδοση της τελικής απόφασης για την εκταμίευση του 1 δισ. ευρώ, το οποίο αφορά σε 20 ορόσημα και στόχους του σχεδίου «Ελλάδα 2.0».
Μαζί με τα 2,3 δισ. ευρώ του τέταρτου αιτήματος πληρωμής του δανειακού σκέλους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας που εκταμιεύθηκαν τον Ιούλιο, τα χρήματα που θα λάβει η χώρα μας φέτος θα φτάσουν τα 3,3 δισ. ευρώ.
Με αυτή την πληρωμή τα συνολικά κεφάλαια που θα έχει αντλήσει η χώρα μας από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας θα φτάσουν τα 18,2 δισ. ευρώ ποσό που αντιστοιχεί στο 51% των πόρων που έχουν κατευθυνθεί στη χώρα μας βάσει του σχεδίου «Ελλάδα 2.0».
Το στοίχημα της πέμπτης δόσης
Το μεγάλο στοίχημα πλέον είναι η υποβολή του διπλού αιτήματος για την πέμπτη δόση των επιχορηγήσεων (1,3 δισ.) και των δανείων (2,3 δισ.) που όπως έχει γράψει το insider.gr αναμένεται να κατατεθεί τον Νοέμβριο, ή σε κάθε περίπτωση πριν το τέλος του έτους, για να διατηρηθεί ο ετήσιος προγραμματισμός που έχει συμφωνηθεί με την ΕΕ για δύο αιτήματα από κάθε σκέλος του Ταμείου κάθε χρόνο μέχρι το 2026.
Στο σκέλος των επιχορηγήσεων η λίστα των προαπαιτουμένων περιλαμβάνει 27 ορόσημα και 2 στόχους που θα πρέπει να έχουν εκπληρωθεί. Μεταξύ αυτών η αλλαγή του θεσμικού πλαισίου των δημοσίων συμβάσεων, η προώθηση των πολεοδομικών σχεδίων, η επέκταση της ψηφιοποίησης του Δημοσίου, η μεταρρύθμιση της δικαιοσύνης κ.α.
Τα ορόσημα είναι «βουνό», αλλά σχετική ευελιξία δίνει η στοχευμένη «μινι-αναθεώρηση» του σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας με τεχνικές διορθώσεις που έκαναν πιο εύκολη την υποβολή της τέταρτης και της πέμπτης δόσης. Σε επόμενο χρόνο θα πρέπει να γίνει η επόμενη διαπραγμάτευση για την επόμενη μίνι αναθεώρηση του Ταμείου Ανάκαμψης με φόντο τα ορόσημα του 2025 και του 6ου πακέτου δόσεων.
Δύσκολος είναι και ο στόχος για την πέμπτη δόση του δανειακού σκέλους. Και αυτό γιατί μέχρι την υποβολή του αιτήματος θα πρέπει να έχουν συμβασιοποιηθεί νέα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης ύψους σχεδόν 3 δισ. ώστε να καλυφθεί ο στόχος των 8,36 δισ. συμβασιοποιημένων δανείων.
