Δεν πρόλαβαν οι αγορές να «πάρουν ανάσα» από το ταρακούνημα της Δευτέρας και άνοιξε το νέο εμπορικό μέτωπο ΗΠΑ-Κίνας. Την ώρα που ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έκανε μία παύση των δασμών σε Μεξικό και Καναδά μετά τις παρεμβάσεις των δύο χωρών, έθεσε σε ισχύ από σήμερα τους δασμούς 10% στις εισαγωγές κινεζικών αγαθών, με το Πεκίνο να αντεπιτίθεται ευθύς αμέσως με δικούς του δασμούς. Σε στάση αναμονής βρίσκεται από την άλλη πλευρά η ΕΕ, στη νέα κίνηση Τραμπ για επιβολή δασμών στις εισαγωγές ευρωπαϊκών αγαθών, δηλώνοντας έτοιμη να απαντήσει, παρότι προτιμά, όπως διαμηνύουν σε όλους τους τόνους οι Βρυξέλλες, τις εποικοδομητικές συζητήσεις.
Η Κίνα επιβάλλει δικούς της δασμούς και στοχεύει κάποιες μεγάλες αμερικανικές επιχειρήσεις, σε μία ωστόσο κίνηση αρκετά μετρημένη και συγκρατημένη, όπως την χαρακτηρίζουν αναλυτές, καθώς θέλει να αποφύγει ένα ακραίο σενάριο και μία κλιμάκωση του εμπορικού πολέμου μεταξύ των δύο κορυφαίων οικονομιών του πλανήτη. Ανακοίνωσε επίσης ότι κατέθεσε προσφυγή στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (ΠΟΕ) κατά των αμερικανικών δασμών.
Το Πεκίνο επιβάλλει δασμούς 15% στις αμερικανικές εισαγωγές άνθρακα και υγροποιημένου φυσικού αερίου, καθώς και 10% στις εισαγωγές πετρελαίου, αγροτικού εξοπλισμού, αυτοκινήτου μεγάλου κυβισμού και φορτηγών. Οι δασμοί αυτοί επηρεάζουν αγαθά εισαγόμενα από τις ΗΠΑ που έφθασαν πέρυσι την αξία των 13,9 δισ. δολαρίων. Μεταξύ αυτών, αγαθά αξίας 9,5 δισ. δολαρίων, συμπεριλαμβανομένων τρακτέρ και οχημάτων, θα υπόκεινται σε επιπλέον δασμούς 10% και αγαθά αξίας 4,4 δις.δολαρίων – όπως άνθρακας και LNG – σε επιπλέον δασμούς 15%.
Ταυτοχρόνως, το Πεκίνο ανοίγει έρευνα για παραβίαση της αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας για την Google, παρότι οι υπηρεσίες αναζήτησής της δεν είναι διαθέσιμες στην Κίνα από το 2010. Σε πιο στοχευμένα μέτρα, οι κινεζικές αρχές βάζουν τον ιδιοκτήτη της Calvin Klein και της Tommy Hilfinger, PVH και την εταιρεία ερευνών στην αλληλουχία γονιδίων Illumina στη «μαύρη λίστα» των εταιρειών που θα μπορούσαν να δουν τις δραστηριότητές τους και τις πωλήσεις τους στην Κίνα να επηρεάζονται, ενώ επιβάλει νέους εξαγωγικούς ελέγχους στο βολφράμιο και άλλα κρίσιμα μέταλλα, που χρησιμοποιούνται στους ημιαγωγούς, στον αμυντικό εξοπλισμό και στην αεροναυπηγική.
Η PVH βρίσκεται στο στόχαστρο των κινεζικών ρυθμιστικών αρχών από πέρυσι το Σεπτέμβριο για πιθανό μποϊκοτάζ στο βαμβάκι από την περιοχή Ξιντζιάνγκ (που παράγει βαμβάκι και χρησιμοποιεί τους Ουιγούρους σε καταναγκαστική εργασία) αν και η ανακοίνωση για τους δασμούς δεν έκανε αναφορά στο συγκεκριμένο θέμα.
Τα μηνύματα από το Πεκίνο
Ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ εμφανίζεται προσεκτικός προσπαθώντας να αποφύγει κάποιο μεγάλο πλήγμα στην κινεζική οικονομία, στέλνοντας παράλληλα μήνυμα στον Τραμπ ότι έχει τη δυνατότητα να χτυπήσει τις ΗΠΑ σε μία σειρά από μέτωπα, όπως για παράδειγμα να διαταράξει την αλυσίδα προσφοράς σε βασικές κρίσιμες πρώτες ύλες και να πλήξει τις αμερικανικές επιχειρήσεις που έχουν μεγάλη δραστηριότητα στην κινεζική αγορά.
Η Κίνα παράγει περισσότερο από το 80% της παγκόσμιας προσφοράς σε βολφράμιο και οι ΗΠΑ προμηθεύονται από την Κίνα περισσότερο από το ένα-τέταρτο των αναγκών τους από την Κίνα. Οπότε, εάν διαταραχθεί η προμήθεια αυτή θα πρέπει να αναζητήσουν αλλού προμηθευτές.
Αυτή η συγκρατημένη απάντηση της Κίνας, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι ο Σι Τζινπίνγκ ετοιμάζει και νέα μέτρα στήριξης της οικονομίας, δεν προκάλεσαν αναστάτωση στις αγορές, ειδικά καθώς ο Τραμπ έχει εκδηλώσει την επιθυμία να επικοινωνήσει με τον Κινέζο πρόεδρο μέσα στην εβδομάδα. Οι κινεζικοί δασμοί αναμένεται να τεθούν σε ισχύ στις 10 Φεβρουαρίου, αφήνοντας το περιθώριο για διαπραγματεύσεις.
«Το γεγονός ότι ο Τραμπ αναφέρθηκε σε άμεση επικοινωνία με τον Σι δείχνει ότι οι δασμοί λειτουργούν ως διαπραγματευτική τακτική παρά ως διαρθρωτική αλλαγή στις εμπορικές σχέσεις ΗΠΑ-Κίνας. Η Κίνα πήρε το μήνυμα», αναφέρει στο Bloomberg ο Γουέν-Τι Σουνγκ του Global China Hub στο Atlantic Counsil. Άλλωστε, ο ίδιος ο Τραμπ είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Σι μετά την ορκομωσία του, συζητώντας για το εμπόριο, το TikTok και την φαιντανύλη.
«Η πρώτη φάση έχει συγκρατημένα αντίποινα, με την ενέργεια να εκπροσωπεί ένα μικρό μέρος των κινεζικών εισαγωγών από τις ΗΠΑ. Τα μέτρα ωστόσο προς τις αμερικανικές επιχειρήσεις θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως προειδοποιητικό σήμα προς τις εταιρείες αυτές που εξαρτώνται από την κινεζική αγορά, όπως ο κλάδος πολυτελών ειδών», αναφέρει στο Bloomberg ο επικεφαλής οικονομολόγος Λιν Σονγκ της ING Bank.
H απάντηση της Κίνας είναι «μετρημένη και η ενδεδειγμένη», σημειώνει επίσης στο Bloomberg ο Ντίλαν Λοχ, καθηγητής πολιτικών στο Nanyang Technological University της Σιγκαπούρης. «Επιτρέπει στο Πεκίνο να δείξει ότι έκανε κάτι, χωρίς ωστόσο να αντιδράσει κατά τρόπο που θα προκαλούσε περαιτέρω αντίποινα. Πιστεύω ότι το Πεκίνο παρακολουθεί τις κινήσεις του Καναδά και του Μεξικού και γνωρίζει ότι υπάρχουν ακόμη περιθώρια συμβιβασμού». Ωστόσο, οι εξαγωγικοί έλεγχοι σε κρίσιμα εμπορεύματα ενδεχομένως να προκαλούν μεγαλύτερη ανησυχία.
Μία πιο επιθετική απάντηση από το Πεκίνο θα έθετε σε κίνδυνο τις σινοαμερικανικές σχέσεις που έχουν κάπως σταθεροποιηθεί από το Νοέμβριο του 2023, όταν ο πρώην Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν και ο Σι Τζινπίνγκ συναντήθηκαν στο Σαν Φρανσίσκο. Οι δύο χώρες άρχισαν ξανά επαφές υψηλού επιπέδου, παρά τις συνεχιζόμενες εντάσεις όσον αφορά στην πρόσβαση του Πεκίνου σε τεχνολογία αιχμής των ΗΠΑ.
Σε στάση αναμονής η Ευρώπη
H προσοχή τώρα στρέφεται στην ΕΕ, την οποία ο Τραμπ έχει ήδη προειδοποιήσει με δασμούς. Η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιειν, διαμήνυσε τη Δευτέρα μετά την ολοκλήρωση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ότι η ΕΕ είναι έτοιμη για εποικοδομητικό διάλογο με τις ΗΠΑ, αλλά είναι έτοιμη και να απαντήσει εάν στοχοποιηθεί με δασμούς.
Ο Πολωνός Πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ, η χώρα του οποίου ασκεί αυτό το εξάμηνο την προεδρία της ΕΕ, υπογράμμισε ότι υπάρχουν λόγοι για να ανησυχούμε, αλλά όχι να φοβόμαστε.
Κατά την πρώτη θητεία του Τραμπ, η ΕΕ είχε καταφέρει σε μεγάλο βαθμό να αποφύγει τους δασμούς, παρότι και τότε ο Τραμπ είχε απειλήσει με ειδικούς δασμούς στα γερμανικά αυτοκίνητα και στη γαλλική σαμπάνια, χωρίς όμως να τους επιβάλει, επειδή η ΕΕ υποσχέθηκε να εισάγει περισσότερα αμερικανικά προϊόντα.
Σύμφωνα με αναλυτές της ING, δύο πράγματα θα μπορούσαν να βοηθήσουν τους Ευρωπαίους να αποφύγουν τους δασμούς: οι αγορές περισσότερου αμερικανικού LNG, κάτι το οποίο το έχει βάλει στο τραπέζι η ΕΕ, όπως είχε δηλώσει πρόσφατα η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, παρότι είναι πολύ πιο ακριβό από το ρωσικό, και η αύξηση των αμυντικών δαπανών στο 5% του ΑΕΠ, όπως έχει ζητήσει ο Τραμπ.
Υπενθυμίζεται ότι το εμπορικό έλλειμμα αγαθών των ΗΠΑ με την ΕΕ ανέρχεται στα 155 δις. ευρώ με βάση στοιχεία του 2024 με την Αμερική να είναι μεγάλος αγοραστής ευρωπαϊκών προϊόντων, από αυτοκίνητα έως χημικά και πολυτελή είδη. Η ΕΕ προμηθεύεται από τις ΗΠΑ το 46% του LNG.
Ανήσυχη η Ασία
Κάποιες χώρες της Ασίας εμφανίζονται αναστατωμένες για πιθανές κινήσεις Τραμπ, επειδή έχουν εμπορικά πλεονάσματα με τις ΗΠΑ.
Για παράδειγμα, η Ταϋλάνδη έσπευσε προληπτικά σε μέτρα, αυξάνοντας τις εισαγωγές αιθανόλης από τις ΗΠΑ και άλλων αγροτικών προϊόντων, καθώς το 2024 είχε εμπορικό πλεόνασμα με τις ΗΠΑ της τάξης των 35,4 δις.δολαρίων.
Ανησυχίες εκδηλώνει και το Βιετνάμ, καθώς οι ΗΠΑ είχαν μαζί το τέταρτο μεγαλύτερο εμπορικό έλλειμμα στην κατάταξη των εμπορικών εταίρων, παρά το γεγονός ότι έχει αυξήσει τις εισαγωγές αμερικανικών αγαθών τα τελευταία χρόνια.
