Ακόμη καλύτερα και από τις τελευταίες εκτιμήσεις θα είναι το αποτέλεσμα του 2024 για το κρατικά ταμεία, καθώς το πρωτογενές πλεόνασμα μπορεί και να ξεπεράσει το 3,5% του ΑΕΠ, όπως δήλωσε ο επικεφαλής του Γραφείου του Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή, Γιάννης Τσουκαλάς, τονίζοντας ωστόσο πως βασική προτεραιότητα πρέπει να είναι η συνέχιση της γρήγορης μείωσης του δημοσίου χρέους και οι όποιες ελαφρύνσεις προκύψουν να κατευθυνθούν στην μείωση της φορολογίας και των εισφορών στους μισθωτούς.
Παρουσιάζοντας την τριμηνιαία έκθεση του Γραφείου για την ελληνική οικονομία, ο κ. Τσουκαλάς υπογράμμισε πως βασικό αποτέλεσμα του όποιου δημοσιονομικού χώρου δημιουργηθεί από την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής ή και από την ευρωπαϊκή συμφωνία για τις αμυντικές δαπάνες θα πρέπει να είναι η ελάφρυνση των φορολογικών βαρών της μισθωτής εργασίας, με τη μείωση των φορολογικών συντελεστών και των ασφαλιστικών εισφορών. Ο ίδιος πάντως εκτίμησε πως δεν θα υπάρξει δημοσιονομικός χώρος από τη ρήτρα διαφυγής πέρα από τις αμυντικές δαπάνες που στην περίπτωση της χώρας μας είναι ήδη αυξημένες.
Αναφερόμενος ειδικά στα σενάρια για επιστροφή 13ου και 14ου μισθού στο δημόσιο ο κ. Τσουκαλάς τάχθηκε κατά, τονίζοντας πως η όποια αύξηση στα εισοδήματα των δημοσίων υπαλλήλων -πέρα από τις αναπροσαρμογές από την αύξηση του βασικού- θα πρέπει να προέλθει από ένα σύστημα κινήτρων αποδοτικότητας. «Θα ήταν λάθος να γίνουν τέτοιες παρεμβάσεις, γιατί μας ξαναβάζουν σε μια διαδικασία που μας έβαλε στην κρίση» υπογράμμισε ο κ. Τσουκαλάς προσθέτοντας ότι πρέπει «να μη χάσουμε τη σταθερότητα που έχουμε επιτύχει, γιατί τα προβλήματα στην Ευρώπη θα έρθουν και σε εμάς».
Προτεραιότητα στη μείωση του χρέους
Ο κ. Τσουκαλάς σημείωσε πως η χώρα μας έχει «χτίσει ένα συμπαγές τείχος οικονομικής και πολιτικής σταθερότητας» το οποίο αποκτά ιδιαίτερη σημασία σε μια περίοδο υψηλής οικονομικής και γεωπολιτικής αβεβαιότητας με τον πόλεμο στην Ουκρανία και την πολιτική του Τραμπ στις ΗΠΑ.
Σε αυτό το ίδιαίτερα ρευστό γεωπολιτικό και οικονομικό περιβάλλον το Γραφείο αξιολογεί ως «πρώτη προτεραιότητα την συνέχιση της ταχείας μείωσης του δημοσίου χρέους η οποία ενισχύει την εκλαμβανόμενη αξιοπιστία της οικονομικής πολιτικής» καθώς μεταξύ άλλων είναι βασικός παράγοντας που οδήγησε στις πρόσφατες αναβαθμίσεις από τους οίκους αξιολόγησης, οι οποίες όπως είπε ο κ. Τσουκαλάς «δημιουργούν ευνοϊκότερες συνθήκες χρηματοδότησης για το σύνολο της εθνικής οικονομίας».
Το επενδυτικό κενό
«Κλειδί παραμένουν οι επενδύσεις και η παραγωγικότητα με έμφαση σε εξαγωγικούς τομείς υψηλής προστιθέμενης αξίας, σε συνδυασμό με την επιτάχυνση των μεταρρυθμίσεων σε όλο το φάσμα της οικονομίας», τονίζεται ακόμη στην έκθεση, το γραφείο προϋπολογισμού εκτιμά πως η ελληνική οικονομία θα αναπτυχθεί κατά 2,3%. Το γραφείο κάνει ιδιαίτερη μνεία στις επενδύσεις παγίου κεφαλαίου (που είναι και οι παραγωγικές επενδύσεις) σημειώνοντας πως θα πρέπει να αυξάνονται με ετήσιο ρυθμό 6,6% για να φτάσουμε το απόθεμα παγίου κεφαλαίου του 2008 το 2029.
Οι εκτιμήσεις για το πρωτογενές πλεόνασμα
Σύμφωνα με την εκτίμηση του ΓΠΚΒ, το Ενοποιημένο Πρωτογενές Αποτέλεσμα Γενικής Κυβέρνησης με προσαρμογές το δωδεκάμηνο Ιανουαρίου - Δεκεμβρίου του 2024 καταγράφει πλεόνασμα 11,202 δισ. ευρώ που ισοδυναμεί με βελτίωση 7,441 δισ. ευρώ σε σύγκριση με το αντίστοιχο δωδεκάμηνο του 2023.
Ο Κρατικός Προϋπολογισμός παρουσιάζει ταμειακό Πρωτογενές Πλεόνασμα 8,698 δισ. ευρώ αυξημένο κατά 4,777 δισ. ευρώ σε σύγκριση με το δωδεκάμηνο Ιανουαρίου - Δεκεμβρίου του 2023. Τα φορολογικά έσοδα εμφανίζονται αυξημένα κατά 7,160 δισ. ευρώ. Τις κύριες πηγές αύξησης των εσόδων αποτελούν: α) ο φόρος εισοδήματος κατά 3,108 δισ. ευρώ, και β) οι φόροι επί αγαθών και υπηρεσιών κατά 3,582 δισ. ευρώ (εκ των οποίων ο ΦΠΑ κατά 2,961 δισ. ευρώ). Αντίθετα, τις κύριες πηγές μείωσης των εσόδων αποτελούν: α) οι λοιποί φόροι πί παραγωγής κατά 578 εκατ. ευρώ και β) οι μεταβιβάσεις κατά 1,792 δισ. ευρώ.
Στην έκθεση του Γραφείου Προϋπολογισμού περιλαμβάνονται και οι δύο ξεχωριστές μελέτες:
Οι επιπτώσεις των δασμών των ΗΠΑ στις ελληνικές εξαγωγές χάλυβα και αλουμινίου
Οι κλάδοι χάλυβα και σιδήρου, και αλουμινίου αποτελούν σημαντικούς πυλώνες της βαριάς βιομηχανίας της χώρας μας, με τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στους κλάδους αυτούς να αποτελούν σημαντικούς εργοδότες στην Ελληνική οικονομία. Ο κλάδος του αλουμινίου, ειδικότερα, χαρακτηρίζεται από υψηλό βαθμό εξωστρέφειας και περιλαμβάνει μεγάλες βιομηχανικές μονάδες έντασης κεφαλαίου για την παραγωγή πρώτης ύλης καθώς και μικρές βιοτεχνίες έντασης εργασίας που δραστηριοποιούνται στην κατασκευή και τοποθέτηση οικοδομικών προϊόντων από αλουμίνιο.
Η επιβολή δασμού 25% στις εισαγωγές των ΗΠΑ το 2018 συνδέεται με μια σχετικά υψηλή ευαισθησία των Ελληνικών εξαγωγών σιδήρου και χάλυβα στις ΗΠΑ στην αύξηση των δασμών κατά 25% στη χώρα αυτή. Αυτή η ευαισθησία δεν σημαίνει κατ’ ανάγκη ότι ο κλάδος δεν είχε την ευελιξία στην επέκταση σε νέες ή υπάρχουσες εξαγωγικές αγορές. Από την άλλη μεριά, η επιβολή δασμού 10% από τις ΗΠΑ στο αλουμίνιο το 2018 δεν είχε επιπτώσεις στις Ελληνικές εξαγωγές αλουμινίου στη χώρα αυτή.
Συμπερασματικά, με βάση το «πείραμα» του 2018 της επιβολής 25% δασμού στις εισαγωγές χάλυβα και σιδήρου και κατά 10% στις εισαγωγές αλουμινίου, οι Ελληνικές εξαγωγές χάλυβα και σιδήρου στις ΗΠΑ ήταν πιο ευαίσθητες σε σχέση με τις εξαγωγές αλουμινίου. Το διαφορετικό μέγεθος του δασμού θα μπορούσε να αποτελεί μία εξήγηση για τη διαφορετική αυτή επίπτωση. Η επίπτωση του δασμού 10% στο αλουμίνιο το 2018 δεν φαίνεται να επηρέασε τις Ελληνικές εξαγωγές αλουμινίου, υποδηλώνοντας ότι οι Ελληνικές εξαγωγικές επιχειρήσεις αλουμινίου ήταν το 2018 σε θέση να αντεπεξέλθουν με επιτυχία. Τέλος, οι Ελληνικές εξαγωγές ενδιάμεσων προϊόντων προς την ΕΕ-27, τα οποία χρησιμοποιούνται για την παραγωγή τελικών προϊόντων που εξάγονται από την ΕΕ-27 προς τις ΗΠΑ, ενδέχεται να επηρεαστούν αρνητικά από τη νέα δασμολογική πολιτική των ΗΠΑ.
Μειώνεται το κενό είσπραξης φόρων
Το Κενό Είσπραξης Οφειλών προς τη Φορολογική Διοίκηση, το οποίο μετρά τη διαφορά ανάμεσα στη φορολογική επιβάρυνση που επιβάλλεται στους φορολογούμενους και το βάρος που εκείνοι τελικά αναλαμβάνουν, διαμορφώθηκε το 2024 στο 0,8%, αγγίζοντας το χαμηλότερο ποσοστό από το 2000 και αντανακλώντας την ενίσχυση της εισπρακτικής απόδοσης της Φορολογικής Διοίκησης. Το ποσοστό αυτό προκύπτει από τη διαφορά μεταξύ του «μέσου φορολογικού συντελεστή», ο οποίος ορίζεται ως το σύνολο του απαιτητού ποσού από τη Φορολογική Διοίκηση εντός του έτους προς το ΑΕΠ, και του «αποτελεσματικού φορολογικού συντελεστή», ο οποίος ορίζεται ως το σύνολο των εισπράξεων της Φορολογικής Διοίκησης εντός του έτους προς το ΑΕΠ.
Η εξέλιξη του Κενού Είσπραξης είναι καθοριστικός παράγοντας για την πορεία του συνολικού ληξιπρόθεσμου υπολοίπου, όπως αυτό συσσωρεύεται με την πάροδο των ετών μέχρι να αγγίξει τα 106,3 δισ. ευρώ το 2024. Χαρακτηριστικό είναι ότι μετά το 2015 το Κενό Είσπραξης παρουσιάζει μείωση (με εξαίρεση το 2020 που αυξήθηκε λόγω των οικονομικών επιπτώσεων της κρίσης του COVID-19), ενώ το ίδιο χρονικό διάστημα ο ρυθμός αύξησης του συνολικού ληξιπρόθεσμου σταδιακά μειώνεται. Το 2024 μάλιστα, που το Κενό Είσπραξης αγγίζει το χαμηλότερό του σημείο (0,8%), παρατηρείται μείωση του συνολικού ληξιπρόθεσμου υπολοίπου σε ετήσια βάση κατά 7%.
Το μεγαλύτερο μέρος του Κενού Είσπραξης σε όλα τα έτη της περιόδου 2000-2024 πηγάζει από τις μη φορολογικές οφειλές και τα πρόστιμα (57,3% κατά μέσο όρο). Ακολουθούν οι έμμεσοι φόροι με μέσο ποσοστό συμμετοχής 24,3%, ενώ τη μικρότερη συμμετοχή στη διαμόρφωση του Κενού Είσπραξης έχουν οι άμεσοι φόροι (18,4%).
