Όπως όλα δείχνουν η αγαπημένη γεύση παγωτού πολλών, η βανίλια, βρίσκεται σε κρίση, αν δεν απειλείται με εξαφάνιση.... Η άνοδος της τιμής της βανίλιας, μετά τον κυκλώνα που έπληξε φέτος την Μαδαγασκάρη, τον κορυφαίο παραγωγό του κόσμου, έκανε τους παραγωγούς παγωτού να τρέχουν να εξασφαλίσουν προμήθειες από το συγκεκριμένο εκχύλισμα γεύσης.
Κι αν η πρώτη απάντηση που σας έρχεται στο μυαλό είναι πως η σοκολάτα θα μπορούσε να την αντικαταστήσει οφείλεται να γνωρίζεται ότι η βανίλια χρησιμοποιείται εξίσου στην σοκολάτα, στα κέικ καθώς και σε διάφορα ποτά πέρα από το παγωτό όπου η βανίλια αποτελεί μια από τις πιο δημοφιλείς γεύσεις ανά τον κόσμο.
Η αύξηση που πραγματοποιήθηκε το τρέχον έτος, η οποία ώθησε την τιμή της βανίλιας σε τιμές ρεκόρ πάνω από 600 δολάρια ανά χιλιόγραμμο, ανάγκασε μια αλυσίδα παγωτατζίδικων του Λονδίνου να αποσύρει την γεύση βανίλια από το μενού της και ορισμένες μεγαλύτερες εταιρείες να αυξήσουν αισθητά τις τιμές του συγκεκριμένου παγωτού.
«Ήταν γελοίο», λέει ο Τσάρλι Θουίλερ, ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της Oppo με έδρα τη Μεγάλη Βρετανία, κατασκευάστρια μιας πιο υγιεινής εκδοχής παγωτού από παρθένο ελαιόλαδο και γλυκαντικό στέβια.
Μετά τον κυκλώνα, ο αρχικός προμηθευτής βανίλιας της εταιρείας δεκαπλασίασε την τιμή του εκχυλίσματος, διπλασιάζοντας με τον τρόπο αυτό το κόστος παραγωγής του παγωτού των γεύσεων βανίλια και μπαομπάμπ της Oppo.
Ο κυκλώνας ο οποίος εκτόπισε σχεδόν 500.000 ανθρώπους από τη στιγμή που έπληξε το νησί στην ανατολική ακτή της Αφρικής τον Μάρτιο, ήρθε να υπογραμμίσει τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν οι αγοραστές όταν εξαρτώνται αποκλειστικά από μια χώρα για το εμπόρευμά τους.
Οι τιμές για το μπαχαρικό, το οποίο δεν διαπραγματεύεται στο χρηματιστήριο εμπορευμάτων, αυξάνονται τα τελευταία χρόνια, τη στιγμή που μεγάλες εταιρείες τροφίμων έχουν δεσμευτεί να σταματήσουν να χρησιμοποιούν συνθετικές αρωματικές ουσίες.
Ο κυκλώνας μάλιστα ήρθε σε μια στιγμή που η κερδοσκοπία από τους τοπικούς μεσάζοντες της Μαδαγασκάρης πιέζει ήδη την αγορά. Παρόλο που οι έμποροι ισχυρίζονται ότι οι τιμές έχουν μειωθεί σε επίπεδα προ κρίσης, περίπου 500 δολαρίων ανά χιλιόγραμμο, οι προμήθειες παραμένουν περιορισμένες.
Εξαιτίας αυτών και με στόχο να αποφύγει την άνοδο των τιμών η Oppo διαφοροποίησε τους προμηθευτές της και πειραματίστηκε με το προϊόν της . «Επειδή έχουμε και άλλες γεύσεις, μπορούμε να μοιράσουμε και την αύξηση του κόστους», προσθέτει ο κ. Θουίλλερ.
Οι φίλοι του παγωτού του Oddono δεν είναι όμως τόσο τυχεροί. Εξαιτίας μιας «ανευ προηγουμένου έλλειψης» παρτίδων βανίλιας, η αλυσίδα παγωτών του Λονδίνου σταμάτησε να πουλά παγωτό βανίλιας. Όπως ανέφερε στους πελάτες της ελπίζει να επαναφέρει την συγκεκριμένη γεύση αν η βανίλια είανι και πάλι διαθέσιμη από τις καλλιέργειες του 2017.
Οι μεγάλες εταιρείες τροφίμων έχουν εξίσου νιώσει τις συνέπειες της έλλειψης. Η Nestlé, η οποία όπως εξηγεί διαχειρίζεται την αστάθεια του κόστους του συστατικού μέσω «προσαρμοσμένων στρατηγικών προμηθειών, εξοικονόμησης κόστους, καινοτομίας και ως έσχατη λύση την αύξηση των τιμών, αύξησε τις τιμές των παγωτών της Mövenpick στην Ελβετία κατά 2,5% φέτος.
Στην άλλη μεριά του Ατλαντικού τώρα, ο Βίνς Πέτρικ, ιδρυτής των καταστημάτων παγωτού JP Licks στη Βοστώνη, είναι ευτυχής που κατάφερε να αντιμετωπίσει την αύξηση των τιμών.
«Ο προμηθευτής μας, μας χάρισε ένα προβάδισμα και ήμασταν σε θέση να αγοράσουμε εγκαίρως βανίλια στις τιμές του περασμένου έτους» αναφέρει ο κ. Πέτρικ, ο οποίος κατάφερε να προμηθευτεί περισσότερα από 200 γαλόνια εκχυλίσματος βανίλιας από τη Μαδαγασκάρη την άνοιξη και οι παραδόσεις να διαρκέσουν μέχρι το επόμενο έτος.
Στην περίπτωση της Καλιφόρνια ωστόσο, η Κάρεν Κλέμενς, ιδιοκτήτρια των Mother Moo Creamery και Marketplace, κοντεύει να ξεμείνει από αποθέμα οργανικής βανίλιας της.
Από την στιγμή του τυφώνα οι προμηθευτές δεν διαθέτουν πλέον το προϊόν που χρησιμοποιούσε και έτσι η κ Κλέμενς θα πρέπει να στραφεί σε ένα μείγμα φυσικών αρωμάτων αντί για καθαρό εκχύλισμα βανίλιας. Η γεύση βανίλιας εξακολουθεί να αποτελεί το μεγαλύτερο έξοδο για το παγωτό με γεύση βανίλια» συμπληρώνει.
Βέβαια δεν αντιμετωπίζουν το ίδιο πρόβλημα όσοι ασχολούνται με σκευάσματα βανίλιας αφού μόνο το 1% της αρωματικής ουσίας βανίλια που χρησιμοποιείται σε τρόφιμα και καλλυντικά προέρχεται από πραγματική βανίλια. Η βανιλίνη, το μόριο γεύσης που εντοπίζει κανείς στους καρπούς βανίλιας, μπορεί να δημιουργηθεί από πετρέλαιο, λιθανθρακόπισσα ακόμα και ξύλο, καθώς και από τρόφιμα όπως πίτουρο ρυζιού και γαρίφαλο.
Το μεγαλύτερο μέρος της γεύσης βανίλιας παγκοσμίως γίνεται από μη εδώδιμες πηγές, αν και τον τελευταίο καιρό όλο και περισσότερες εταιρείες στρέφονται στις αυθεντικές πηγές της βανίλιας. Ακόμα όμως και η μη αυθεντική γεύση βανίλιας νιώθει τους τριγμούς από την κρίση της Μαδαγασκάρης, αφού η ζήτηση έχει αυξηθεί ενόψει των υψηλών τιμών και της έλλειψης που παρατηρείται στην αγορά.
Η Μαδαγασκάρη είναι σίγουρα ο μεγαλύτερος παραγωγός βανίλιας και αντιπροσωπεύει περίπου το ήμισυ της παγκόσμιας παραγωγής. Μια χούφτα χώρες, όπως η Ινδονησία, το Μεξικό, η Παπουασία-Νέα Γουινέα και τα νησιά Κομόρες, αποτελούν τους λοιπούς προμηθευτές του υλικού χωρίς ωστόσο να καταφέρουν να αντισταθμίσουν την παρακμή.
Οι έμποροι βανίλιας διατηρούν μικρά αποθέματα προμηθευόμενοι μόνο όταν χρειάζονται.
«Δεν στοκάρουμε πολλά αποθέματα. Όταν αγοράζουμε από τη Μαδαγασκάρη, πρέπει να είμαστε σίγουροι ότι υπάρχει αγοραστής στην άλλη άκρη της γραμμής», αναφέρει ο κ. Βαν Ντερ Βάλντε.
Οι παραγωγοί βανίλιας προσπαθούν να ανταποκριθούν στις υψηλότερες τιμές φυτεύοντας ακόμη περισσότερα φυτά, δεδομένου όμως του χρόνου που απαιτείται για αν αναπτυχθούν, η παραγωγή δεν θα αυξηθεί αμέσως.
Σύμφωνα με τις προβλέψεις του Τιμ Μακ Κόλουμ, ιδρυτή της Madécasse Chocolate & Vanilla, που προσφέρει σοκολάτα και βανίλια από τη Μαδαγασκάρη εκτιμά πως θα χρειαστούν σίγουρα τρία με τέσσερα χρόνια έως ότου η αγορά μπορέσει να επιστρέψειστα βιώσιμα επίπεδα των 100-150 δολαρίων το κιλό».
