Ροή
Τα τελευταία χρόνια ο αριθμός των φυσικών καταστροφών που πλήττουν την πατρίδα μας ολοένα και αυξάνεται. Από τις πλημμύρες στη Μάνδρα και την τραγωδία στο Μάτι, έως την κακοκαιρία «Μήδεια» και τις καταστροφικές πυρκαγιές του περασμένου καλοκαιριού σε Εύβοια και Αττική, διαπιστώνει κανείς, πέραν των εξόφθαλμων συνεπειών της κλιματικής αλλαγής, έναν κοινό παρονομαστή: τη διαχρονική ανεπάρκεια του κρατικού μηχανισμού. Δεν έχει περάσει ούτε χρόνος από την επέλαση της κακοκαιρίας «Μήδεια», που κυριολεκτικά αποσταθεροποίησε τη χώρα αφήνοντας πίσω της τεράστιες πληγές, και παρά τις εξαγγελίες της πολιτείας για πλήρη ετοιμότητα και τις έγκαιρες προειδοποιήσεις των ειδικών για την ένταση των φαινομένων της νέας αυτής κακοκαιρίας, βρισκόμαστε για πολλοστή φορά θεατές στο ίδιο έργο. Με την Αττική να τελεί υπό καθεστώς κατάρρευσης, τίθεται εύλογα το ερώτημα γιατί παρέλυσε για μια ακόμη φορά ο κρατικός μηχανισμός.
Αν κάτι μας αποκάλυψε πέρυσι η «Μήδεια» και ως φαίνεται δεν έχει ακόμα ξεκαθαριστεί, είναι η σύγχυση αρμοδιοτήτων μεταξύ δημόσιων φορέων, τοπικής αυτοδιοίκησης και Πολιτικής Προστασίας. Χαρακτηριστικό είναι πως ένας απλός καθαρισμός δρόμου από τα αναρίθμητα πεσμένα δέντρα και κομμένα καλώδια, κυρίως στα βόρεια προάστια του νομού, αποτέλεσαν πεδίο διαπραγμάτευσης και αντιπαράθεσης μεταξύ δήμων, περιφέρειας και κρατικών φορέων. Παράλληλα, έγινε πλήρως αντιληπτό το πόσο αναγκαία και επιτακτική είναι η υπογειοποίηση καλωδίων ηλεκτρικού ρεύματος, πρωτίστως σε περιοχές που κινδυνεύουν είτε από βίαια καιρικά φαινόμενα, είτε από δασικές πυρκαγιές. Κατέστη, ακόμα, σαφές, πως ο ΔΕΔΔΗΕ δυσλειτουργεί και στερείται δυνατότητας σοβαρής επικοινωνίας με τους πολίτες και πως η τοπική αυτοδιοίκηση είναι επί της ουσίας απούσα, την ώρα της μεγάλης δοκιμασίας για τους δημότες.
Το φετινό κύμα κακοκαιρίας, όχι μόνο αποδεικνύει πως τα περσινά παθήματα δεν έγιναν -ούτε κατ’ ελάχιστον- μαθήματα, αλλά ταυτόχρονα ανέδειξε μια πρωτοφανή και ανεπίτρεπτη για ευρωπαϊκή χώρα εν έτη 2022, κατάσταση· τον εγκλωβισμό χιλιάδων οδηγών σε κεντρικούς οδικούς άξονες της πρωτεύουσας, σε συνθήκες αντίξοες και θερμοκρασίες υπό το μηδέν. Οι εικόνες από την Αττική Οδό με τα δεκάδες εγκλωβισμένα οχήματα, την επέμβαση στρατού και πυροσβεστικής και την αρωγή εθελοντών και κλιμακίων της ΕΜΑΚ, θύμισαν χώρα πρωτόγονη και τριτοκοσμική. Και αν για την Αττική Οδό, είναι υπεύθυνη η ίδια η εταιρεία, για την κατάσταση σε Εθνική Οδό, Λεωφόρο Μεσογείων και Μαραθώνος, ευθύνεται αποκλειστικά το κράτος. Σε συνδυασμό με τα αλλεπάλληλα προβλήματα ύδρευσης και ηλεκτροδότησης, αντιλαμβάνεται κανείς πως η παρούσα συγκυρία αποτελεί ωρολογιακή βόμβα, για ευπαθείς και μη συμπολίτες μας, πόσω μάλλον εν μέσω πανδημίας. Η ειλικρινής και καθόλου αυτονόητη «συγνώμη» του Υπουργού Πολιτικής Προστασίας, Χρήστου Στυλιανίδη, είναι, μεν, δείγμα ενσυναίσθησης και πολιτικού ήθους, αλλά από μόνη της δεν αρκεί.
Με την κλιματική αλλαγή να έχει διαμορφώσει ένα νέο κλιματικό περιβάλλον στο οποίο υπάρχουν ακραίες καιρικές εκδηλώσεις, όχι μόνο δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο, αλλά έχει ήδη χαθεί αρκετός. Η υπογειοποίηση και αναδιάταξη του δικτύου ηλεκτρικού ρεύματος, με προτεραιότητα στις περιοχές όπου το δίκτυο είναι ευάλωτο σε καιρικά φαινόμενα, θα πρέπει να επισπευσθεί, αξιοποιώντας πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης. Επιπρόσθετα, είναι εκ των ων ουκ άνευ να αποκρυσταλλωθούν και να διασαφηνιστούν οι αρμοδιότητες Δήμων, Περιφέρειας και δημόσιων φορέων, όπως και να καθοριστεί ένα σαφές πλαίσιο οργάνωσης, επαγρύπνησης και συνεννόησης που μέσω των κατάλληλων συνεργειών ιδιωτικού και δημόσιου τομέα, θα τίθεται σε εφαρμογή σε συνθήκες έκτακτης ανάγκης. Η Περιφέρεια και οι Δήμοι που κατ’ εξοχήν πλήττονται, θα πρέπει να διαθέτουν επαρκή και πλήρως λειτουργικό εξοπλισμό εκχιονιστικών και χωματουργικών μηχανημάτων, ώστε να μην διακόπτεται η κυκλοφορία κεντρικών οδών.
Μετά από κάθε καταστροφή, η τάση της πολιτείας, της κοινωνίας και των μέσων ενημέρωσης είναι να ξεχνά. Να μη διδάσκεται τίποτε από την καταστροφή. Ας ελπίσουμε πως οι αλλεπάλληλες φυσικές καταστροφές των τελευταίων ετών, ανέδειξαν πόσο σημαντικό είναι να αλλάξουμε νοοτροπία. Σαν κράτος, σαν κοινωνία, αλλά κι ο καθένας μας ατομικά. Παραφράζοντας τον Αντώνη Σαμαράκη, «ΖΗΤΕΙΤΑΙ Ελπίς».
