Ροή
Στην Ισπανία, διαβάζουμε ότι οι διάφοροι συντελεστές της αγοράς ελαιολάδου, βρίσκονται σε επικοινωνία για να τιθασεύσουν την άνοδο της τιμής του, στο όνομα της προστασίας της κατανάλωσης. Ερώτηση: όλοι αυτοί οι ενδιαφερόμενοι, γιατί δεν ανησύχησαν πριν 3 ή 4 χρόνια, όταν η τιμή του ελαιολάδου για τον παραγωγό ήταν ιδιαίτερα χαμηλή, ενώ στο ράφι αρκετά ανεβασμένη; Τότε που η διαφορά τιμής παραγωγού ραφιού ήταν τουλάχιστον 2 προς 1, κανείς δεν ανησυχούσε. Η αγορά ήταν ακμαία και τα κέρδη έβαιναν καλώς.
Ναι, αλλά οι παραγωγοί, τα έφερναν τότε μετά βίας βόλτα και το μόνο που δεν σκέπτονταν τα πέτρινα εκείνα χρόνια, ήταν πώς να βελτιώσουν την καλλιέργειά τους (πάντα υπάρχουν εξαιρέσεις). Προσπαθούσαν απλώς να βγάλουν πέρα τις οικογενειακές τους δαπάνες. Σε πολλές περιπτώσεις η καλλιέργεια της ελιάς είχε μετεξελιχθεί σε... θηραματοπονία, δηλαδή πήγαιναν μόνο για μάζεμα, κάτι σαν κυνήγι. Μόνο όταν υπήρχε θήραμα, δηλαδή καρπός!
Τις άλλες εργασίες τις έκαναν.... escape, που λένε πια στα καφενεία. Το κλάδεμα, αυτή καθοριστική εργασία, γινόταν «από Αλβανούς» οι οποίοι σαφώς και δεν είναι γνώστες των σύγχρονων τεχνικών της πολύ απαιτητικής και σημαντικής αυτής εργασίας. Αντίθετα, πολλοί τους κατηγορούν οτι το μυαλό τους ήταν να βγάλουν όσο το δυνατόν περισσότερα ξύλα για το τζάκι. Μεταξύ μας και καλά έκαναν!!! Αφού το αφεντικό αδιαφορούσε λόγω τιμών και κερδοφορίας να ασχοληθεί με την ελαιοκαλλιέργεια, οι εργάτες υπέθεταν οτι θα ήταν ποιο συμφέρον να έχουν αρκετά ξύλα για κάψιμο. Με τέτοιες λογικές και πρακτικές, πως να μη φτάσουμε στο σημείο που φτάσαμε, που ψάχνουμε το λάδι με το κλεφτοφάναρο;
Από πολύ νωρίς, εμείς εδώ στο insider.gr, είχαμε εντοπίσει το επερχόμενο θέμα των ελλείψεων ελαιολάδου και της δραματικής αύξησης τιμών. Παράλληλα, είχαμε εντοπίσει ότι το πρόβλημα δεν ήταν μόνο αυτό που «επιδερμικά» φαινόταν, δηλαδή η ξηρασία κυρίως στην Ισπανία, αλλά και η σε πολλές περιπτώσεις ευκαιριακή εκμετάλλευση των ελαιώνων, οι οποίοι στην πρώτη δυσκολία «κράσαραν». Τι σημαίνει κράσαραν οι ελαιώνες; Οτι λόγω έλλειψης επενδύσεων κι ενδιαφέροντος, τα δένδρα δεν ήταν σε καλή κατάσταση ώστε να ανταποκριθούν επαρκώς στις κλιματικές δυσκολίες.
Εάν για παράδειγμα ένα μέρος των ελαιώνων, όσο μικρό κι αν ήταν αυτό, είχε μετατραπεί σε αρδευόμενο, τότε τα πράγματα θα ήταν πολύ πολύ καλύτερα. Εαν οι παραγωγοί είχαν επενδύσει να δημιουργήσουν οργανική ουσία και δυνατό χώμα στα χωράφια τους, μια χρονοβόρα, κοπιαστική και τελικά δαπανηρή εργασία, η αντοχή των δένδρων θα ήταν αξιοσημείωτα καλύτερη και η παραγωγή δεν θα είχε κατρακυκλύσει στα τάρταρα, όπως συνέβη τώρα. Ενας ειδικός, θα μπορούσε να προσθέσει ακόμη τουλάχιστον 10 παρόμοιας σπουδαιότητας σημεία, που εάν δεν είχαν εγκαταλειφθεί, θα βοηθούσαν τα δένδρα να αποδώσουν καλύτερα σε δύσκολες συνθήκες.
Πού ήταν τότε όλοι αυτοί οι ανησυχούντες, που τώρα θέλουν να υπογράψουν μνημόνια συναντίληψης με τους παραγωγούς, ώστε η τιμή να μη ξεπεράσει κάποιο ανώτατο όριο ώστε να σωθεί η κατανάλωση; Πού ήταν αυτές οι φωνές όταν οι τιμές έπεφταν; Γιατί τότε δεν πρότειναν την συναντίληψη να μη ξεπεράσει η τιμή κάποιο κατώτερο όριο που θα επέτρεπε την ομαλή συνέχιση και βελτίωση της καλλιέργειας και την αξιοπρεπή διαβίωση των παραγωγών;
Η λογική και η ηθική, αλλά και το μακροπρόθεσμο συμφέρον όλων των συντελεστών της αγοράς, λέει πώς, ό,τι ισχύει για το ανώτατο όριο, θα πρέπει να ισχύει κατ΄αντιστοιχία και για το κατώτερο.
Εαν τώρα είχαμε 15 ή και 20% περισσότερο λάδι αφού τα δένδρα θα ήταν σε καλύτερη κατάσταση λόγω επενδύσεων που θα είχαν γίνει στους ελαιώνες, θα ήταν σαφώς καλύτερα. Πάλι δύσκολα θα ήταν, αλλά όχι όπως τώρα, σχεδόν καταστροφικά.
Αντίστοιχα, αλλά πολύ πιο επίπονα και δραματικά συμβαίνουν και θα συμβούν με το πορτοκάλι. Μια δραματική πτώση της παραγωγής χυμού στη Βραζιλία, έχει εκτινάξει τις τιμές του σε πρωτοφανή επίπεδα, Και από ό,τι φαίνεται, έπεται και συνέχεια. Φυσικά και οι τιμές του πορτοκαλιού για φαγητό θα ακολουθήσουν μια ανοδική πορεία. Ηδη διάφοροι εμπορευόμενοι ανά τον κόσμο, ψάχνουν για πορτοκάλια σε ολόκληρη την Ελλάδα.
Σε σχέση με την ελαιοκαλλιέργεια υπάρχει μια μεγάλη διαφορά και μια μεγάλη ομοιότητα. Η διαφορά είναι οτι η πτώση της παραγωγής δεν οφείλεται σε κλιματολογικούς λόγους αλλά σε μια ασθένεια των δένδρων που τα ξεραίνει μέσα σε λίγα χρόνια. Εχει ήδη προσβάλει το 40% της Βραζιλίας, του μεγαλύτερου παραγωγού στον κόσμο.
Η ομοιότητα με την ελαιοκαλλιέργεια είναι οτι οι χαμηλές τιμές παραγωγού τα προηγούμενα χρόνια, είχαν μειώσει κι εδώ το ενδιαφέρον για την καλλιέργεια, όχι μόνο των παραγωγών αλλά και άλλων ενδιαφερομένων όπως της αγροχημικής βιομηχανίας και των φυτωρίων που παράγουν πιο ανθεκτικές ποικιλίες. Αφού οι παραγωγοί δεν είχαν χρήματα να αγοράσουν φυτοφάρμακα ή νέα πιο ανθεκτικά δένδρα, δεν ασχολήθηκαν κι αυτοί με τον κλάδο, ώστε να βγάλουν καινούργια φάρμακα και η αρρώστια θέριεψε. Τώρα που έχουν ενδιαφέρον και θα ασχοληθούν θα βρουν τη λύση.
Και πώς μπορεί να είναι σίγουρος κάποιος ότι θα την βρουν τη λύση; Οπως βρήκαν τόσες και τόσες λύσεις στο παρελθόν και ιδού η ιστορία της φυστικιάς. Πριν αρκετά χρόνια, μια νέα ασθένεια είχε αρχίσει να προσβάλει τη φυστικιά, με επιθετικό μάλιστα τρόπο. Τότε, το ενδιαφέρον για την καλλιέργεια ήταν μικρό αλλά ανερχόμενο, κυρίως στην Αμερική. Οι πάντες αιφνιδιάστηκαν! Οι πρώτες αντιδράσεις ήταν: «δεν γίνεται τίποτα, τα δένδρα πρέπει να ξεριζωθούν». Ωραία και με βαθειά επιστημονικότητα άποψη!!!
Ενέσκυψαν λοιπόν στο πρόβλημα διάφοροι επιστήμονες και τελικά βρέθηκε λύση. Σήμερα η ασθένεια υπάρχει, αλλά αντιμετωπίζεται με εύκολο σχετικά τρόπο από τους συνεπείς καλλιεργητές. Στο ενδιάμεσο όμως, εκτοξεύτηκε η τιμή του φυστικιού και μαζί της φυσικά και το ενδιαφέρον όλων των συντελεστών, της χημικής βιομηχανίας περιλαμβανομένης. Ε λοιπόν, κάτι τέτοιο να είστε βέβαιοι οτι θα συμβεί κι εδώ. Αρκεί να επανέλθει το ενδιαφέρον στον κλάδο. Γιατί εάν τα περιβόλια με τα πορτοκάλια, που τα βλέπεις σήμερα μίζερα, γεμάτα χόρτα, αφρόντιστα και τα λυπάσαι, ήταν ακμαία και οι παραγωγοί τα φρόντιζαν κάθε ημέρα, η ασθένεια θα είχε εντοπιστεί νωρίτερα και οι ενδιαφερόμενοι θα είχαν αντιδράσει κι αυτοί νωρίτερα. Τώρα τρέχουν όλοι πανικόβλητοι.
Και το πρόβλημα εδώ είναι ότι η μειωμένη προσφορά δεν είναι καιρικό αποτέλεσμα που κάποια στιγμή θα στρώσει. Εδώ χάνονται δένδρα και τα καινούργια αργούν να αποδώσουν καρπούς. Αρα η διαδικασία εξομάλυνσης προσφοράς και ζήτησης θα είναι δύσκολη και κυρίως χρονοβόρα.
Ετσι λοιπόν, το όψιμο ενδιαφέρον δεν βοηθάει ουσιαστικά κανέναν, θα το χαρακτηρίζαμε μάλιστα ως κροκοδύλια δάκρυα ή ένα προαναγγελθείς θάνατος. Εάν υπογραφεί τελικά, όπως προτείνεται, ένα σύμφωνο ανώτατης τιμής στο ελαιόλαδο σήμερα ή στα πορτοκάλια αύριο, πρέπει κατ’ αντιστοιχία να υπογραφεί κι ένα άλλο κατώτατης τιμής. Και για τους φίλους που ανησυχούν για την ιδεολογική καθαρότητα της λειτουργίας των αγορών, όσο αντιβαίνει τους νόμους της ελεύθερης αγοράς η διασφαλισμένη κατώτατη τιμή, άλλο τόσο αντιβαίνει και η ανώτατη τιμή. Για να μην πούμε οτι η διασφάλιση κατώτατης τιμής μας «διασφαλίζει» ότι δεν θα υπάρξει κίνδυνος ανώτατης τιμής στο μέλλον, στα μέτρα του ανθρωπίνως δυνατού, αφού τα χωράφια θα είναι φροντισμένα και αποδοτικά σε δύσκολες κλιματικές συνθήκες.
Ας πάρουμε τα πρώτα μας μαθήματα της νέας διατροφικής τάξης πραγμάτων, όσο ακριβά κι εάν τα πληρώνουμε με τις υψηλές τιμές των τροφίμων. Το βασικότερο είναι, ότι η πρωτογενής παραγωγή, ακολουθεί τη δικιά της πορεία που επιτάσσει η βιολογία κάθε ζωντανού οργανισμού που μας προσφέρει τα αγαθά του. Ας σεβαστούμε αυτή λοιπόν την ιδιοσυγκρασία των φυτών και ζώων και μαζί τους το δικαίωμα των ανθρώπων που τα φροντίζουν να ζήσουν κι αυτοί μια αξιοπρεπή και σύγχρονη ζωή.
Διότι όποιος περιδιαβαίνει την εποχή αυτή τα Ελληνικά χωριά, αντιλαμβάνεται με γυμνό μάτι οτι κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει. Άρα μάλλον έρχονται και άλλες διατροφικές κρίσεις, ανεξάρτητα από τα μνημόνια συναντίληψης που θα υπογράψουμε μεταξύ μας!!!
