Στο ειδικό πάνελ με θέμα τις προκλήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο σήμερα, στο συνέδριο του περιοδικού Economist, όπως ήταν αναμενόμενο η συζήτηση είχε όλες τις θετικές εξελίξεις αλλά και αρκετή Τουρκία. Ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας, Νίκος Παναγιωτόπουλος, ανοίγοντας τη συζήτηση, ενημέρωσε για τη διπλή κίνηση που κάνει η Ελλάδα στην Ανατολική Μεσόγειο. Από τη μία ενισχύει την εξωτερική της διπλωματία στο επίπεδο της ασφάλειας και από την άλλη ενισχύει τις στρατιωτικές της δυνάμεις, για να εξασφαλίσει την ειρήνη και τη σταθερότητα στην περιοχή της Αν. Μεσογείου.
Ο Υπουργός επεσήμανε τα σημαντικά παραδείγματα διμερών, τριμερών και πολυμερών συνεργασιών που έχει αναπτύξει η Ελλάδα σε επίπεδο Αν. Μεσογείου με την Κύπρο, το Ισραήλ, την Ιταλία, τη Γαλλία, τα ΗΑΕ και φυσικά τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ. Μέσα από το πρίσμα των συνεργασιών αυτών, η Ελλάδα βλέπει τον εαυτό της ως πυλώνα σταθερότητας και ασφάλειας στην περιοχή της Αν. Μεσογείου και όσον αφορά την ενδυνάμωση των ενόπλων δυνάμεων, η οποία κρίνεται απαραίτητη, γίνεται μέσα από ένα πολύ συγκεκριμένο, δομημένο και κοστολογημένο πρόγραμμα.
Ειδικά για την Τουρκία, ο Υπουργός Άμυνας ήταν κατηγορηματικός. Πρέπει να γίνει σαφές ότι δεν ζούμε πια στον 18ο αιώνα και οποιαδήποτε στρατηγική εξωτερικής πολιτικής περιλαμβάνει κάποιου είδους αναβίωση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς να υπάρχουν προβλήματα. Σήμερα υπάρχουν ορισμένοι κανόνες και διεθνές δίκαιο και εφόσον η Τουρκία τα σέβεται αυτά δεν υπάρχει λόγος να μην μπορούν οι χώρες της Αν. Μεσογείου να μπουν σε μια λογική συνεργασίας με την Τουρκία.
Στη συνέχεια το λόγο πήρε ο Χαράλαμπος Πετρίδης, Υπουργός Άμυνας της Κύπρου, ο οποίος ανέφερε ότι η περιοχή της Αν. Μεσογείου αναδύεται σε έναν σημαντικό κόμβο γεωπολιτικής μέσω των ενεργειακών ροών και η γεωπολιτική διασύνδεση των χωρών που την απαρτίζουν αναγκάζει πλέον όλους τους σχετικούς δρώντες να αντιμετωπίζουν την περιοχή ενιαία. Υπάρχουν πολλές προκλήσεις στην περιοχή, όπως η Συρία, ο Λίβανος κι η τουρκική προκλητικότητα. Από την άλλη υπάρχει το θέμα του προσφυγικού που πιέζει ορισμένες περιοχές όπως την Κύπρο.
Η Κύπρος, σύμφωνα με τον κο Πετρίδη έχει ως στόχο και αυτή να γίνει πυλώνας σταθερότητας και ασφάλειας στην περιοχή, συμβάλλοντας μέσω των συνεργασιών στις μεγάλες ευκαιρίες για την ενέργεια και την άμυνα, μέσω των ΑΟΖ και των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων.
Η Κύπρος, δυστυχώς, αντιμετωπίζει προκλήσεις από την τουρκική πλευρά στο έδαφος (θέμα Βαρωσιών), στον αέρα και στη θάλασσα και αν χρειάζεται όλοι να μπουν σε μια κατάσταση αμοιβαίας ωφέλειας, με γνώμονα τη συνολική ανάπτυξη της περιοχής. Όσο για το αν υπάρχει ειδικό πλαίσιο που να μπορεί να συμβιβάσει τα αντικρουόμενα συμφέροντα, ο κος Πετρίδης είναι σαφής: Το πλαίσιο υπάρχει και είναι το διεθνές δίκαιο και όλοι (και η Τουρκία) μπορούν να μπουν στη συζήτηση ισότιμα, αρκεί να κατανοήσουν ποιοι είναι οι κανόνες του διεθνούς δικαίου.
Ειδικά για την Τουρκία, ο Κύπριος Υπουργός Άμυνας τόνισε ότι πρέπει να ενταθούν οι συμμαχίες σε στρατιωτικό επίπεδο, των υπόλοιπων χωρών της Αν. Μεσογείου. Ο Υπουργός αναφέρθηκε και στο ειδικό θέμα που βιώνει η Κύπρος με τους πρόσφυγες, όπου και υπάρχει αύξηση των παράνομων μεταναστευτικών ροών που έρχονται από την Τουρκία μέσω των Κατεχόμενων και της Πράσινης Γραμμής και καταλήγουν στη νότια Κύπρο. Μαζί με το θέμα των Βαρωσιών που πρόκειται να ανοίξει πάλι, ο κος. Πετρίδης, αναφέρθηκε στο προσφυγικό ως πρόκληση από την τουρκική πλευρά στο επίπεδο του εδάφους.
Ο πρ. Υπουργός Εξωτερικών Σλόμο Μπεν-Αμί αφιέρωσε αρκετό χρόνο στην ανάλυση της Τουρκίας. Αναφέρθηκε εκτενώς στη σημασία της Τουρκίας ως μιας νέας, αναδυόμενης δύναμης, που έχει ξεφύγει από το παραδοσιακή κεμαλική πολιτική ταυτότητα και έχει ριζοσπαστικοποιηθεί λειτουργώντας ως πόλος έλξης για το σύγχρονο πολιτικό Ισλάμ. Για τον Μπεν-Αμί, το πρόβλημα της Τουρκίας δεν επιλύεται, λόγω της στρατηγικής που έχει επιλέξει η ίδια. Το ζήτημα είναι ότι πρέπει να βασιστούμε στη διπλωματία και στη στρατιωτική συνεργασία γιατί στο τέλος η αχαλίνωτη στρατηγική της Τουρκίας θα καταλήξει σε μια έκρηξη στην περιοχή.
Τόνισε επίσης, ότι η Ρωσία έχει επίσης επιστρέψει δυναμικά στη Μ. Ανατολή αλλά η συγκεκριμένη περιοχή για τη Ρωσία είναι υποτελής στην κεντρική στρατηγική της που είναι η διαμάχη με την Ευρώπη. Η Ρωσία δεν έχει την επιρροή στα κράτη της Μ. Ανατολής που είχε επί ΕΣΣΔ και πλέον πρέπει όλα να τα εξετάζουμε και υπό αυτό το πρίσμα. Το πρόβλημα είναι ότι δεν υπάρχει ένας σταθερός παράγοντας στην περιοχή, αν και οι ΗΠΑ είναι ξεκάθαρα ο ηγεμόνας στην περιοχή.
Οι σχέσεις ΗΠΑ και Ελλάδας έχουν δυναμώσει τα τελευταία χρόνια και η Ελλάδα παίζει διπλό ρόλο στην Ανατολική Μεσόγειο και τα Δυτικά Βαλκάνια, δήλωσε ο Τζέφρι Πάιατ, πρέσβης των ΗΠΑ στην Ελλάδα, στη δική του παρέμβαση. Σε αυτό έχει συμβάλλει και ο ρόλος του EastMed και πλέον ΗΠΑ και Ελλάδα έχουν κοινή ματιά στο πώς θέλουν να δουν την περιοχή. Σε αυτό πρέπει να πιστώσουμε την πολύ μεγάλη προσπάθεια που έχει κάτι η Ελλάδα στο να αναβαθμίσει τις στρατιωτικές της δυνάμεις και συνεργάζεται μαζί με τις ΗΠΑ πολύ στενά, σε μια σειρά από περιοχές (Πετροχώρι, Στεφανοβίκαιο, Ανδραβίδα, Αλεξανδρούπολη) αλλά και στη Σούδα έχει αναβαθμιστεί η αμερικάνικη παρουσία.
«Έχουμε αναπτύξει όλη αυτή τη συνεργασία μέσα από 3 διαδοχικές προεδρίες (Ομπάμα, Τραμπ και τώρα Μπάιντεν) και νιώθω προσωπικά υπερήφανος για αυτό», δήλωσε ο Αμερικάνος Πρέσβης.
