Η Άνγκελα Μέρκελ έκανε όλα όσα προβλεπόταν στο τελευταίο της ταξίδι ως Καγκελάριος της Γερμανίας, στις ΗΠΑ. Παρέδωσε ομιλία για τις διεθνείς σχέσεις στο πανεπιστήμιο Johns Hopkins και παρέλαβε τον τίτλο του επίτιμου διδάκτορα, τον 18ο στην μακρά πολιτική της καριέρα. Συζήτησε και για τη θέση της για τα εμβόλια, υπεραμυνόμενη της απόφασής της για μη άρση των πατεντών για χάρη της καινοτομίας.
Κυρίως όμως πήγε να αφήσει όσο το δυνατόν λιγότερες "εκκρεμότητες" για τον επόμενο Καγκελάριο. Ήθελε να σιγουρέψει ότι στο πεδίο των διεθνών σχέσεων, η Γερμανία θα παραμείνει ως έχει.
Συμφώνησαν ότι διαφωνούν
Οι δύο πολιτικοί είχαν ένα εγκάρδιο απόγευμα. Ο Μπάιντεν είπε ότι "θα του λείψει" η Μέρκελ από τις Συνόδους Κορυφής και η Μέρκελ επανέλαβε πολλές φορές το "αγαπητέ Τζο", όμως ζητούμενο δεν ήταν η οικειότητα. Η Μέρκελ, στην τελευταία της "παράσταση" σε αμερικάνικο έδαφος επιβεβαίωσε ότι η διπλωματία της Γερμανίας απέναντι στις ΗΠΑ συνίσταται στη μαγική συνταγή "όποιος κι αν είναι ο Αμερικανός Πρόεδρος, η Γερμανία πρέπει να τα έχει καλά με αυτόν". Σε μια αποστροφή οικειότητας, η Μέρκελ έδειξε ότι η σημερινή κατάσταση ήταν πιο φιλική για αυτή σε σχέση με τον προκάτοχο του Μπάιντεν, τον Ντόναλντ Τραμπ.
Βέβαια, η τελευταία παράσταση της Μέρκελ δεν ήταν μόνο για να διατρανώσει ότι "με τον Μπάιντεν όλα είναι καλύτερα", αλλά και για να μπουν σε τροχιά επίλυσης οι αυξανόμενες διαφωνίες μεταξύ ΗΠΑ και Γερμανίας. Εϊπαμε, όχι εκκρεμότητες.
Έτσι, η βασική συζήτηση ήταν -και πάλι- ο αγωγός Nord Stream II και συνεκδοχικά, η θέση της Ρωσίας στον ενεργειακό χάρτη και τις διεθνείς σχέσεις. Ο Τζο Μπάιντεν υποστήριξε για ακόμα μια φορά ότι ο αγωγός -που ολοκληρώθηκε πρόσφατα- θα απειλήσει την ευρωπαϊκή ενεργειακή ασφάλεια αυξάνοντας την εξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο, ενώ θα επιτρέψει στη Ρωσία να ασκήσει πολιτική πίεση σε ευάλωτα κράτη της Ανατολικής και Κεντρικής Ευρώπης, ιδίως στην Ουκρανία.
Η Μέρκελ υπεραμύνθηκε του Νord Stream II διπλωματικά επισημαίνοντας ότι κανείς, δηλαδή η Ρωσία, δεν πρέπει να χρησιμοποιεί την ενέργεια ως όπλο. Μάλιστα, έδωσε μια εξαιρετική "πάσα" στον Μπάιντεν να χρησιμοποιήσει τις δηλώσεις της απέναντι στις εσωτερικές διαφωνίες που αντιμετωπίζει στο Κονγκρέσο. Εκεί, ο Ρεπουμπλικάνος Γερουσιαστής Μάρκο Ρούμπιο από τη Φλόριντα, εξέφρασε μέσω επιστολής τις ανησυχίες του ότι ο αγωγός Nord Stram II έχει ήδη οικονομικό αντίκτυπο στην Ουκρανία, καθώς η Gazprom παρακάμπτει τους ουκρανικούς αγωγούς.
Η Μέρκελ προσπάθησε να υποβαθμίσει τις διαφορές και να τονίσει ότι ο αγωγός δεν προοριζόταν να εκτοπίσει, αλλά να συμπληρώσει τους ουκρανικούς αγωγούς. «Η ιδέα μας είναι και παραμένει ότι η Ουκρανία παραμένει χώρα διέλευσης για φυσικό αέριο, ότι η Ουκρανία όπως και οποιαδήποτε άλλη χώρα στον κόσμο έχει δικαίωμα στην εδαφική κυριαρχία», δήλωσε η Μέρκελ. Πρόσθεσε ότι η Γερμανία ήταν έτοιμη να αντιδράσει στη Μόσχα «εάν η Ρωσία δεν σέβεται αυτό το δικαίωμα της Ουκρανίας που έχει ως χώρα διέλευσης».
Η δεύτερη διαφωνία ήταν η θέση του καθενός για την Κίνα. Η Μέρκελ διαφωνεί με την αμερικάνικη προσέγγιση της συνολικής αντιπαράθεσης με την Κίνα και επέμεινε στην ανάγκη συνεργασίας σε παγκόσμια ζητήματα όπως η κλιματική αλλαγή και η πανδημία του κορονοϊού, επισημαίνοντας διακριτικά ότι δεν έχει νόημα η συζήτηση αν το Πεκίνο ξεκίνησε την πανδημία.
Η Γερμανία έχει ισχυρούς εμπορικούς δεσμούς με την Κίνα, αλλά έχει επίσης επικρίνει το ζήτημα της παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων που συμβαίνουν στην Κίνα. Ωστόσο, η Μέρκελ τόνισε στα σχόλιά της στη συνέντευξη Τύπου ότι θέλει η Γερμανία και η Ευρωπαϊκή Ένωση να συντονίσουν την πολιτική τους απέναντι στην Κίνα με την Ουάσινγκτον, συμπεριλαμβανομένων ζητημάτων όπως τα εργασιακά δικαιώματα, το εμπόριο και η ασφάλεια στον κυβερνοχώρο. «Πιστεύω ότι τα θεμέλια των σχέσεών μας με την Κίνα πρέπει να βασίζονται στις κοινές αξίες» των ΗΠΑ και της Γερμανίας, είπε.
Τί μένει για την Γερμανία;
Η Μέρκελ τακτοποίησε ορθολογικά τις εκκρεμότητες της. Έδειξε ότι είναι πρόθυμη να αποφύγει μια κατάσταση στην οποία η Γερμανία, ή η Ευρωπαϊκή Ένωση, ενδέχεται να αναγκαστεί να επιλέξει πλευρά. Είτε αυτό αφορά την κόντρα μεταξύ Κίνας και Ηνωμένων Πολιτειών, είτε τη θέση της Ρωσίας στον ενεργειακό χάρτη. Ο Μπάιντεν αποδέχθηκε ότι παρόλες τις διαφωνίες υπάρχει μια ορισμένη συμφωνία, η οποία είναι ότι οι δύο χώρες είνα καταρχήν σύμμαχες και βλέπουν προς την ίδια κατεύθυνση και μοιράζονται κοινές αξίες. Η Γερμανία κέδισε (προσωρινά) τη δυνατότητα να ασκεί την πολιτική της χωρίς να δημιουργούνται πολύ μεγάλα προβλήματα τα οποία θα πρέπει να διαχειριστεί. Στο δούναι και λαβείν της διαπραγμάτευσης ισχύος, η Γερμανία έχει ακόμα την αυτονομία της και αυτό είναι ένα μεγάλο κέρδος που πρέπει να διατηρηθεί ανεξάρτητα από το ποιος θα διαδεχθεί την Άνγκελα Μέρκελ στην Καγκελαρία.
