Η Ελλάδα πρόσφατα μπήκε στον χωρό των καταστροφικών πυρκαγιών. Η γειτονική Τουρκία, εδώ και εβδομάδες, είναι στο έλεος πάνω από 100 καταστροφικών πυρκαγιών που αφήνουν πίσω τους νεκρούς, περιβαλλοντική καταστοφή και καταστροφή υποδομών.
Η τουρκική πυροσβεστική ήρθε αντιμέτωπη με κάτι πολύ μεγαλύτερο από την ίδια, επιχειρώντας σε δύσκολες, ορεινές περιοχές στις οποίες αποτελεσματικότερη βοήθεια θα έδιναν τα εναέρια μέσα. Σε αυτό το δύσκολο τερέν οι αναφορές κάνουν λόγο για τουλάχιστον 3 νεκρούς πυροσβέστες. Μέχρι σήμερα, η καταστροφή είναι ανυπολόγιστη σε ζωές, σε ζώα, σε καλλιέργειες, σε περιβάλλον. Πόλεις εκκενώθηκαν και ο τουρισμός κυρίως στην Αντάλεια αναγκάστηκε να φυγαδευτεί.
Η πολιτική της "αυτάρκειας"
Η κυβέρνηση του Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην αρχή του κακού, διακήρυξε ότι η Τουρκία μπορεί μόνη της να τιθασεύσει τις μεγα-πυρκαγιές, χωρίς εξωτερική βοήθεια. Όσο φούντωνε το πρόβλημα, αναγκάστηκε να παραδεχτεί ότι δεν είχε κανένα δικό της πυροσβεστικό αεροσκάφος να επιχειρήσει στο πεδίο. Αυτό, οδήγησε σε δικαιολογημένες αντιδράσεις από τον κόσμο και σε καταγγελίες ότι η κυβέρνηση ήταν απροετοίμαστη για τη μεγάλη αυτή περιβαλλοντική κρίση και η αντίδρασή της καθυστέρησε.
Αυτάρκεια ή μικροπολιτική;
Μέχρι πριν από δύο χρόνια η Τουρκία διέθετε έναν αξιοπρεπή στόλο από περίπου 9 πυροσβεστικά αεροσκάφη Canadair CL-215. Αυτά μπορούν να κουβαλήσουν έως και 5 τόνους νερό από τη θάλασσα, μια λίμνη ή ένα ποτάμι και να τα ρίξουν στη φωτιά χωρίς να χρειαστεί να προσγειωθούν ενδιάμεσα. Με τέτοια αεροπλάνα, χρόνοι ανεφοδιασμού πέντε έως δέκα λεπτών είναι εφικτοί για πυρκαγιές κοντά σε μια ακτή.
Στην παρούσα κρίση "κάθησαν στο έδαφος" και ο Ερντογάν έπρεπε κάπως να παραδεχθεί δημόσια ότι δεν διέθεται πυροσβεστικά αεροπλάνα. Το γεγονός ότι υπήρξε τόσο μεγάλη παλινωδία στο συγκεκριμένο σημείο, είναι αποτέλεσμα της ερντογανικής πολιτικής εύνοιας συγκεκριμένων μερίδων και συστηματικής απομείωσης του βασικού εθελοντικού φορέα ενοικίασης εναέριων μέσων πυρόσβεσης, της οργάνωσης ΤΗΚ.
Η ΤΗΚ ή Τουρκική Αεροναυτική Ένωση (Türk Hava Kurumu -THK) είναι μια μη κερδοσκοπική μη κυβερνητική οργάνωση που ιδρύθηκε υπό τις οδηγίες του Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ τον Φεβρουάριο του 1925. Η THK έχει την αποστολή να συμμετέχει σε περαιτέρω δραστηριότητες που σχετίζονται με την αεροπορία στην Τουρκία. Προσφέρει μαθήματα πτήσης, πτώση με αλεξίπτωτο, οδήγηση αερόστατου, διαθέτει ακόμη και το δικό της Αεροναυτικό Πανεπιστήμιο. Κατά καιρούς κατασκευάζει ακόμη και τα δικά της ανεμόπτερα και μικρά αεροπλάνα.
Η ΤΗΚ είναι πολύ γνωστή στην Τουρκία και ήταν για δεκαετίες ο βασικός ανάδοχος συμβάσεων για πυροσβεστικά, εναέρια μέσα από το Υπουργείο Περιβάλλοντος, μέχρι το 2019.
Στα τέλη του 2018, ο υπουργός Περιβάλλοντος και ο αντίστοιχος υφυπουργός για τα δάση, Μπεκίρ Πακντεμιρλί, κατηγόρησαν την ΤΗΚ για πολιτικές διασυνδέσεις με το ισχυρό κόμμα της αντιπολίτευσης CHP. Στην πραγματικότητα η κατηγορία αυτή ήταν μια αφορμή για να αποκλειστεί η ΤΗΚ από τους δημόσιους διαγωνισμούς του Υπουργείου Περιβάλλοντος. Μετά από διάφορες καταστάσεις διαπλοκής που έκανε το κυβερνών κόμμα ΑΚΡ, η σύμβαση για τη δασοπυρόσβεση ανατέθηκε σε μια εταιρεία με αμφίβολο μητρώο, η οποία διαθέτει κυρίως ελικόπτερα, που έχουν μικρότερη δυνατότητα από τα Canadair, τα οποία διέθετε η ΤΗΚ.
Η κατάσταση αυτή οδήγησε τον Οκτώβριο του 2020 την THK στην απόφαση να πουλήσει τα πυροσβεστικά της αεροσκάφη. Εν τω μεταξύ, οι δασικές πυρκαγιές το 2020 και ειδικά φέτος έγιναν πρόβλημα για την κυβέρνηση. Πέρυσι, το Υπουργείο Δασονομίας, υπό την πίεση του κοινού, νοίκιασε δύο ρωσικά αμφίβια πυροσβεστικά αεροσκάφη Beriev, μαζί με τους πιλότους τους για περίπου 10 εκατομμύρια δολάρια. Φέτος, μισθώθηκαν 3 Beriev από την ίδια εταιρεία για περίπου 24 εκατομμύρια δολάρια.
Το ΑΚΡ απέρριψε σαφώς φθηνότερες προσφορές για μίσθωση εναέριων μέσων από την Ελλάδα και άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Με το hashtag "#helpTurkey" να γίνεται trend στο Twitter τις τελευταίες ημέρες, οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι επανέφεραν το δόγμα της αυτάρκειας. «Η Τουρκία μας είναι ισχυρή. Το κράτος μας στέκεται όρθιο », έγραψε σχετικά, ο Φαχρετίν Αλτούν, εκπρόσωπος του Ερντογάν τη Δευτέρα στο Twitter, την ώρα που η άτακτη υποχώρηση των πυροσβεστών και των εθελοντών, ανάγκασαν την Τουρκία να καλέσει ξένη βοήθεια.
Την ίδια μέρα που ο Αλτούν διακήρυσσε την τουρκική αυτάρκεια, η Ε.Ε, απέστειλε τρία πυροσβεστικά αεροσκάφη Canadair, δύο από την Ισπανία και ένα από την Κροατία. Η βοήθεια ήρθε αφού η Άγκυρα ενεργοποίησε το πρωτόκολλο έκτακτης ανάγκης που έχει συνάψει με τις ευρωπαϊκές χώρες. Η Ρωσία, η Ουκρανία, η Μολδαβία, η Γεωργία, το Ιράν και το Αζερμπαϊτζάν έχουν ήδη στείλει πυροσβεστικό εξοπλισμό για να βοηθήσουν στην προσπάθεια περιορισμού.
Τώρα, καθώς είναι πολύ αργά, τρία ξένα αεροσκάφη Canadair, τρία μισθωμένα Beriev και ένα πλήθος μικρών ελικοπτέρων καταπολεμούν τις πυρκαγιές στην Τουρκία.
Τα αποτελέσματα της διαχείρισης με μικροπολιτικούς όρους από την κυβέρνηση Ερντογάν και η "ισλαμοποίηση" της πολιτικής ζωής επηρέασαν ανεπανόρθωτα την Τουρκία. Σήμερα, η επιζήμια μικροπολιτικη΄του Ερντογάν γίνεται εμφανής, τουλάχιστον διεθνώς, στα αποκαΐδια των τουρκικών δασών της νότιας Τουρκίας.
