Ο πλανήτης παρακολουθεί με «κομμένη την ανάσα» τις εξελίξεις μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, την στιγμή που η ρητορική και οι κινήσεις των ηγετών δεν βοηθούν στο να καμφθούν οι ανησυχίες: ο πρόεδρος της Ουκρανίας Ζελένσκι απείλησε με «πλήρους κλίμακας πόλεμο» την Ρωσία σε περίπτωση επίθεσης της, την στιγμή που το Κρεμλίνο, αν και ομνύει στην ειρήνη, συνεχίζει να συσσωρεύει στρατεύματα στα σύνορα κατηγορώντας την Δύση για εργαλειοποίηση της γειτονικής χώρας, με το ΝΑΤΟ να μετακινεί περισσότερες δυνάμεις στην Ανατολική Ευρώπη.
Νωρίς την Τετάρτη, μία είδηση που αναμεταδόθηκε από το Russia Today, έφερε «σύγκρυο» διεθνώς, καθώς έκανε λόγο για έναν νεκρό Ρώσο στρατιώτη στην διαφιλονικούμενη περιοχή της Ανατολικής Ουκρανίας, Ντονέτσκ, από επίθεση ουκρανικού drone. Ωστόσο, η είδηση δεν επιβεβαιώθηκε από άλλα διεθνή μέσα, καθησυχάζοντας για την αποφυγή ενός ντόμινο αιματηρών εξελίξεων.
Αλλά, όσο το έδαφος είναι «λουσμένο» με εύφλεκτα υλικά, ακόμα και ένα «ατύχημα» μπορεί να αποτελέσει την θρυαλλίδα για το ξεκίνημα της πυρκαγιάς. Ήδη, όπως έγινε γνωστό αργά την Τετάρτη, το ΝΑΤΟ μετακινεί 2.000 επιπλέον στρατιώτες πιο ανατολικά, προσεγγίζοντας κι άλλο στα ευρωπαϊκά σύνορα της Ρωσίας.
Πούτιν: «Πιόνι» του ΝΑΤΟ η Ουκρανία
Η πεποίθηση του Ρώσου προέδρου η οποία εκφράστηκε τα τελευταία 24ωρο με νέες κατηγορίες προς τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ, είναι πως η Ουκρανία χρησιμοποιείται ως «Δούρειος Ίππος» για να παρασυρθεί η χώρα του σε έναν ευρύτερο πόλεμο, και γι’ αυτό και είναι απαραίτητες οι εγγυήσεις ασφαλείας στις οποίες εμμένει σε όλη την διάρκεια των διαπραγματεύσεων.
«Ας φανταστούμε ότι η Ουκρανία είναι μέλος του ΝΑΤΟ, είναι γεμάτη με όπλα –υπάρχουν σύγχρονα επιθετικά συστήματα, όπως στην Πολωνία και τη Ρουμανία– και ξεκινά μια επιχείρηση στην Κριμαία», δήλωσε ο Πούτιν την Τρίτη. «Πρέπει να πολεμήσουμε με το μπλοκ του ΝΑΤΟ; Έχει σκεφτεί κανείς κάτι για αυτό; Δεν φαίνεται κάτι τέτοιο».
Ο Λευκός Οίκος απέρριψε τις κατηγορίες, με την εκπρόσωπο Τζεν Ψάκι να αποκαλεί τον Πούτιν έναν ηγέτη που έχει χρησιμοποιήσει χημικά όπλα και «έχει εισβάλλει σε πολλές χώρες τα προηγούμενα χρόνια».
Η –καθόλου διπλωματική- απάντηση ήρθε διά στόματος του Ρώσου πρέσβη στην Ουάσινγκτον, Ανατόλι Αντόνοφ, ο οποίος αφού επεσήμανε πως η συμμόρφωση της χώρας του με τις διεθνείς συνθήκες για τα χημικά όπλα είναι καλύτερη από των ΗΠΑ, υπενθύμισε τα «αιματηρά πειράματα» για την εγκαθίδρυση της δημοκρατίας στην πρώην Γιουγκοσλαβία, στο Ιράκ, στη Συρία και στο Αφγανιστάν. Αυτές οι παρεμβάσεις, σύμφωνα με τον Αντόνοφ, δεν έφεραν «τίποτα παρά χάος, αστάθεια και απώλειες ζωών», προτρέποντας τους Αμερικανούς συναδέλφους του «να κοιτάνε στον καθρέφτη πιο συχνά όταν κατηγορούν ή κάνουν κήρυγμα σε άλλους».
Προληπτικές κυρώσεις
Αλλά και σε επίπεδο Ηνωμένων Εθνών, δεν λείπουν οι αλληλοκατηγορίες μεταξύ των αντιπάλων, με τον Ρώσο πρεσβευτή να δηλώνει πως η Ρωσία θα εκμεταλλευτεί την εκ περιτροπής προεδρία του Συμβουλίου Ασφαλείας αυτόν τον μήνα για να αναδείξει επίμαχα ζητήματα, όπως τη χρήση των κυρώσεων ως εργαλείο εξωτερικής πολιτικής.
«Μας έχουν επιβληθεί κυρώσεις τόσες φορές που χάσαμε το μέτρημα», δήλωσε ο Βασίλι Νεμπένζια. «Το πιο ειρωνικό πράγμα σε αυτό είναι ότι τώρα μιλούν για κυρώσεις πριν συμβεί οτιδήποτε — προληπτικές κυρώσεις».
Η Ρωσία έχει επανειλημμένα εκφράσει την σιγουριά πως μπορεί να ανταπεξέλθει στις κυρώσεις που οι ΗΠΑ και η Βρετανία απειλούν να της επιβάλλουν σε μια προσπάθεια να αποτρέψουν το Κρεμλίνο από μια εισβολή στην Ουκρανία.
Ο Ντιμίτρι Πεσκόφ, εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, δήλωσε την Τετάρτη ότι η Μόσχα είναι έτοιμη να αμυνθεί έναντι της απειλής να αποκοπούν οι μεγαλύτερες τράπεζες της Ρωσίας από τα διεθνή χρηματοπιστωτικά δίκτυα που κυριαρχεί το δολάριο, όπως το σύστημα SWIFT.
«Έχουμε σχέδια έκτακτης ανάγκης, αντισταθμιστικά σχέδια στους κινδύνους και σχέδια για να ελαχιστοποιήσουμε τις συνέπειες απρόβλεπτων βημάτων», ανέφερε.
Οι απειλές του Ζελένσκι
Για τραγωδία για ολόκληρη την Ευρώπη, προειδοποίησε ο Ουκρανός πρόεδρος Ζελένσκι, σε περίπτωση πολεμικής σύρραξης με την Ρωσία, καθώς η σύγκρουση με 100.000 Ρώσους στρατιώτες κατά μήκος των συνόρων της, είναι «επεισόδιο» που θα επηρεάσει ολόκληρη την ήπειρο.
Οι δηλώσεις αυτές, έγιναν στα πλαίσια της συνάντησης του Ουκρανού προέδρου με τον Βρετανό πρωθυπουργό Μπόρις Τζόνσον – ο οποίος, σημειώνεται πως ανέβαλε προγραμματισμένη τηλεφωνική συνομιλία με τον Βλαντιμίρ Πούτιν εξαιτίας των εσωτερικών πολιτικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει.
«Θα υπάρξει, δυστυχώς, μια τραγωδία αν ξεκινήσει κλιμάκωση κατά του κράτους μας. Γι' αυτό λέω ανοιχτά: αυτός δεν θα είναι πόλεμος μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας — αυτός θα είναι πόλεμος στην Ευρώπη, πόλεμος πλήρους κλίμακας, γιατί κανείς δεν πρόκειται να παραχωρήσει πια τα εδάφη και τον λαό του», δήλωσε ο Ζελένσκι.
Ωστόσο, το ενδεχόμενο μιας ευρείας πολεμικής ανάφλεξης μεταξύ Ρωσίας και ΝΑΤΟ, δεν έχει τεθεί ακόμα ούτε ως απειλή από τους δυτικούς συμμάχους του Ζελένσκι. Στα πλαίσια της ίδιας συνάντησης που ο Ουκρανός πρόεδρος προειδοποίησε για «πλήρους κλίμακας πόλεμο», ο Μπόρις Τζόνσον απλά επανέλαβε ότι η Βρετανία, οι ΗΠΑ και η ΕΕ είναι έτοιμες να επιβάλουν περισσότερες κυρώσεις στη Ρωσία, σε βασικούς τομείς της οικονομίας της και σε πρόσωπα, που θα «τεθούν σε ισχύ τη στιγμή που το πρώτο ρωσικό πόδι πατήσει σε ουκρανικό έδαφος».
Την ίδια στιγμή διεθνείς αναλυτές επισημαίνουν, πως και από την πλευρά της Ρωσίας η δήλωση πίστης σε μια ειρηνική διευθέτηση της διένεξης, δεν είναι απλά «στάχτη στα μάτια»: σε μια τελική ανάλυση, η Ρωσία έχει δικαίωμα να μετακινεί στρατεύματα εντός των εδαφών της, και αν αυτό λαμβάνει χώρα κοντά στα σύνορα με την Ουκρανία, αυτό δεν πρέπει να θεωρείται περισσότερο επιλήψιμο από το γεγονός ότι το ΝΑΤΟ «γεμίζει» την Ανατολική Ευρώπη με στρατεύματα και οπλικά συστήματα.
Τι στάση κρατά η Κίνα;
Όσο και αν η Ρωσία με την Κίνα είναι δύο σύμμαχες χώρες που στέκονται στο ίδιο «στρατόπεδο», δεν είναι λίγοι εκείνοι που επισημαίνουν πως η δεύτερη δύναμη του πλανήτη κρατά μια αρκετά ουδέτερη στάση μπροστά στις εξελίξεις.
Άρθρο στην μεγαλύτερη και παλαιότερη αγγλόφωνη εφημερίδα της Ιαπωνίας, Japan Times, εξηγεί πως η Κίνα επωφελείται από το γεγονός ότι η προσοχή της Δύσης έχει στραφεί προς την Ρωσία καθώς έχουν «χαλαρώσει» οι εξωτερικές πιέσεις προς αυτήν. Ειδικά στην περίπτωση μιας κλιμάκωσης με την Ουκρανία, οι ΗΠΑ θα χρειαστεί να εκτρέψουν στρατηγικούς πόρους για να αντιμετωπίσουν τη Ρωσία και οι Ευρωπαίοι σύμμαχοί τους θα είναι ακόμη πιο απρόθυμοι να λάβουν υπόψη τις αμερικανικές εκκλήσεις για συμμετοχή στον αντικινεζικό συνασπισμό.
Το άρθρο επισημαίνει πως γι’ αυτό τον λόγο η Κίνα δεν έχει «ανοίξει» ακόμη τα χαρτιά της: Ενώ οι Ρώσο-ουκρανικές εντάσεις κυριαρχούν στα πρωτοσέλιδα των δυτικών μέσων ενημέρωσης, λαμβάνουν ελάχιστη κάλυψη στον επίσημο κινεζικό Τύπο. Στο διάστημα μεταξύ της 15ης Δεκεμβρίου, όταν ο Πούτιν και ο Σι πραγματοποίησαν τηλεδιάσκεψη, έως τις 24 Ιανουαρίου φέτος, η The People's Daily, το επίσημο όργανο του ΚΚΚ, δημοσίευσε μόνο ένα άρθρο, σχετικό με τις συνομιλίες στα μέσα Ιανουαρίου μεταξύ Ρωσίας και ΗΠΑ/ΝΑΤΟ.
Αλλά ακόμη και σε επίπεδο επίσημων «θεσμικών» ανακοινώσεων επί του θέματος, εμφανίζεται «μυστηριώδης» διχογνωμία. Στην ανακοίνωση του Κρεμλίνου για την διάσκεψη Πούτιν-Σι αναφέρεται ότι ο Κινέζος ηγέτης υποστήριξε το αίτημα του Πούτιν για εγγυήσεις ασφαλείας που αποκλείουν την περαιτέρω επέκταση του ΝΑΤΟ προς τα ανατολικά. Ωστόσο, στην αντίστοιχη κινέζικη ανακοίνωση, που δημοσιεύτηκε από το επίσημο πρακτορείο ειδήσεων Xinhua, δεν περιέχεται καμία τέτοια αναφορά. Χωρίς καμία ρητή υποστήριξη της θέσης του Πούτιν, η δήλωση του Σι ήταν ασαφής και γενική περί «παροχής σταθερής αμοιβαίας υποστήριξης σε θέματα που αφορούν τα βασικά συμφέροντα του άλλου».
Στον ίδιο «άνευρο» τόνο τοποθετήθηκε και ο Κινέζος υπουργός Εξωτερικών Γουάνγκ Γι όταν μίλησε με τον ομόλογο του των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν στις 27 Ιανουαρίου. Ενώ δυτικά ΜΜΕ χαρακτήρισαν τη δήλωση του Γουάνγκ για την Ουκρανία ως έκφραση υποστήριξης προς τον Πούτιν, στην πραγματικότητα, ο Γουάνγκ τοποθετήθηκε διπλωματικά, λέγοντας μόνο ότι «οι εύλογες ανησυχίες της Ρωσίας για την ασφάλεια πρέπει να τονιστούν και να επιλυθούν»…
Photo: @AssociatedPress
