Η Κομισιόν ανακοίνωσε την Τρίτη μια σειρά νέων μέτρων για να αντιμετωπιστεί η αυξανόμενη κατάχρηση των εμπορικών μεταφορών από εγκληματικά δίκτυα που διευκολύνουν την παράτυπη μετανάστευση στην ΕΕ.
Η πρόεδρος της Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ανακοίνωσε, ενόψει του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου τον Φεβρουάριο, ότι η Επιτροπή θα ολοκληρώσει στο πρώτο εξάμηνο του 2023 τις εργασίες της σχετικά με μια στοχευμένη εργαλειοθήκη μέτρων για να διασφαλιστεί ότι οι μεταφορείς δεν διευκολύνουν την παράτυπη μετανάστευση· στα μέτρα αυτά θα περιλαμβάνεται στοχευμένη προσέγγιση των μεταφορέων. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κάλεσε επίσης την Επιτροπή και το Συμβούλιο να προωθήσουν τα σχετικά εργαλεία για να αντιμετωπιστεί το θέμα των μεταφορέων που εμπλέκονται ή διευκολύνουν την εμπορία ανθρώπων ή την παράνομη διακίνηση μεταναστών.
Με την εργαλειοθήκη αυτή, η Επιτροπή στηρίζει τα κράτη μέλη με στρατηγικά μέτρα, που εμπίπτουν σε τρεις πυλώνες: νομοθετικό, επιχειρησιακό και διπλωματικό. Σκοπός είναι να αντιμετωπιστούν περιπτώσεις όπου γίνεται κατάχρηση των μεταφορικών μέσων για να διευκολυνθεί η παράτυπη μετανάστευση προς την ΕΕ, με ιδιαίτερη έμφαση στις αεροπορικές οδούς.
Οι βασικές δράσεις διαρθρώνονται σε τρεις πυλώνες:
Πρώτος πυλώνας: Το νομικό πλαίσιο της ΕΕ
Στην εργαλειοθήκη που παρουσίασε σήμερα, η Επιτροπή ζητά την επανέναρξη και την ταχεία ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων για τον κανονισμό σχετικά με μέτρα κατά των μεταφορέων που διευκολύνουν ή επιδίδονται σε εμπορία ανθρώπων ή παράνομη διακίνηση μεταναστών σε σχέση με την παράνομη είσοδο στο έδαφος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτοί οι νέοι κανόνες θα είναι καίριας σημασίας για την ενίσχυση του νομικού πλαισίου της ΕΕ στον τομέα αυτόν. Επίσης, η Επιτροπή θα διερευνήσει, μαζί με τα κράτη μέλη, πώς μπορεί η δέσμη μέτρων της ΕΕ κατά των υποβοηθητών της παράνομης μετανάστευσης, η οποία ανακοινώθηκε στο ανανεωμένο σχέδιο δράσης της ΕΕ για την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών (2021-2025), να εφαρμοστεί καλύτερα στους μεταφορείς που διευκολύνουν την παράνομη είσοδο και διέλευση στην ΕΕ.
Επιπλέον, τα νομικά μέτρα περιλαμβάνουν, αφενός, τη δυνατότητα αναστολής ή ανάκλησης της άδειας εκμετάλλευσης αερομεταφορέα της ΕΕ ο οποίος δεν διαθέτει τα εχέγγυα εντιμότητας που απαιτούνται βάσει της σχετικής ενωσιακής νομοθεσίας για τις μεταφορές και, αφετέρου, τη δυνατότητα χρήσης των υφιστάμενων περιοριστικών μέτρων της κοινής εξωτερικής πολιτικής ασφαλείας της ΕΕ για τη στόχευση των μεταφορέων που διευκολύνουν την παράτυπη μετανάστευση στην ΕΕ.
Δεύτερος πυλώνας: Επίγνωση της κατάστασης και έγκαιρη προειδοποίηση
Η αυξημένη χρήση του δικτύου Blueprint και η ενίσχυση της ικανότητάς του αποτελεί προτεραιότητα προκειμένου να βελτιωθεί η επίγνωση της κατάστασης όσον αφορά τη χρήση των μεταφορέων για τη διευκόλυνση της παράτυπης μετανάστευσης στην ΕΕ. Η συνεργασία και η ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ της Επιτροπής, του Frontex και του Eurocontrol έχει επίσης καίρια σημασία για την εποπτεία των πτήσεων και τη συγκέντρωση στοιχείων σχετικά με νεοεμφανιζόμενες διαδρομές.
Όταν θα εγκριθούν νέοι κανόνες για τη διαχείριση των συνόρων, η ανταλλαγή πληροφοριών θα συμπληρωθεί με τη χρήση των στοιχείων που προέρχονται από το σύστημα των εκ των προτέρων διαβιβαζόμενων πληροφοριών για τους επιβάτες. Η επίγνωση της κατάστασης θα αυξηθεί επίσης αν στηριχθούν οι γειτονικές χώρες της ΕΕ και οι χώρες διέλευσης, ώστε να αναπτύξουν συστήματα πληροφοριών για τους ταξιδιώτες.
Τρίτος πυλώνας: Συνεργασία με τις χώρες-εταίρους και με τους μεταφορείς
Δεδομένης της σημασίας και της ελκυστικότητας της ενωσιακής αγοράς μεταφορών, η ΕΕ έχει σημαντική επιρροή όσον αφορά τις αρχές και τους επιχειρηματικούς παράγοντες του τομέα των μεταφορών στις τρίτες χώρες και μπορεί έτσι να διαδραματίσει καίριο ρόλο στον καθορισμό υψηλών προτύπων για τις μεταφορές σε παγκόσμιο επίπεδο· αυτό περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τη λήψη μέτρων για να αντιμετωπιστεί η κατάχρηση των εμπορικών μεταφορών από εγκληματικά δίκτυα που διευκολύνουν την παράτυπη μετανάστευση.
Η ΕΕ θα εντείνει τη συνεργασία της με τους μεταφορείς και τις αρχές στις τρίτες χώρες, ιδίως στον τομέα των αερομεταφορών. Αυτό μπορεί να ξεκινήσει επίσης με την έναρξη ενημερωτικών εκστρατειών σχετικά με συγκεκριμένες διαδρομές, με την καθιέρωση δικτύων και ανταλλαγών πληροφοριών που θα έχουν ως αντικείμενο τον εντοπισμό και την γνωστοποίηση, μαζί με τους μεταφορείς, των μεθόδων με τις οποίες διευκολύνεται η παράτυπη μετανάστευση.
Μια από τις σημαντικές ενέργειες είναι επίσης η παροχή κατάρτισης και καθοδήγησης, με τη στήριξη της ΕΕ, στις αρχές και στο προσωπικό των αερομεταφορέων των τρίτων χωρών. Η ΕΕ μπορεί, σε συνεργασία με τις χώρες-εταίρους, να εξετάσει την πιθανότητα απόσπασης αξιωματικών-συνδέσμων σε καίριους αερολιμένες και την πιθανότητα της πλήρους χρήσης άλλων αξιωματικών-συνδέσμων, συμπεριλαμβανομένων των Ευρωπαίων αξιωματικών-συνδέσμων μετανάστευσης.
Η συνεργασία με τον κλάδο της αεροπορίας, τις πολιτικές αρχές και τους οργανισμούς —όπως ο Διεθνής Οργανισμός Πολιτικής Αεροπορίας και η Διεθνή Ένωση Αεροπορικών Μεταφορών— αποτελεί μια ακόμη σημαντική δράση για την ευαισθητοποίηση και την ανάπτυξη διεθνών κατευθυντήριων γραμμών, συμβάλλοντας έτσι σ' έναν σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης.
Επόμενα βήματα
Αυτή η εργαλειοθήκη θα τροφοδοτήσει τις συζητήσεις στο Συμβούλιο Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων στα τέλη αυτής της εβδομάδας και, αργότερα, κατά τη σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Η ΕΕ και τα κράτη μέλη θα πρέπει να συνεργαστούν για να εξασφαλίσουν την αποτελεσματική εφαρμογή των προτεινόμενων μέτρων.
Ιστορικό
Η χρήση εμπορικών μέσων μεταφοράς, κυρίως εναέριων, για τη διευκόλυνση της παράτυπης μετανάστευσης στην ΕΕ αναδείχθηκε σταδιακά ως νέος τρόπος λειτουργίας των δικτύων παράνομης διακίνησης. Τα εγκληματικά δίκτυα εκμεταλλεύονται όλο και περισσότερο τις εμπορικές πτήσεις μεταξύ τρίτων χωρών με διάφορα προσχήματα, όπως τα καθεστώτα απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης ή εμφανείς ευκαιρίες μετανάστευσης για εργασία, για να φέρουν μετανάστες σε χώρες κοντινές ή γειτονικές με την ΕΕ, από όπου οι μετανάστες θα επιδιώξουν στη συνέχεια να εισέλθουν παράτυπα στην ΕΕ.
Τον Νοέμβριο 2021 η Επιτροπή πρότεινε έναν κανονισμό σχετικά με μέτρα μέτρα κατά των μεταφορέων που διευκολύνουν ή επιδίδονται σε εμπορία ανθρώπων ή παράνομη διακίνηση μεταναστών σε σχέση με την παράνομη είσοδο στο έδαφος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Το σχέδιο δράσης της ΕΕ για τα Δυτικά Βαλκάνια, το οποίο εγκρίθηκε στις 5 Δεκεμβρίου 2022, είχε ήδη προτείνει την καθιέρωση μιας ενοποιημένης επιχειρησιακής εργαλειοθήκης με μέτρα που στοχεύουν τους μεταφορείς.
