Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που απασχολούν την Ελλάδα τα τελευταία χρόνια είναι το δημογραφικό, καθώς ο πληθυσμός της χώρας γερνάει και τα νούμερα που το επιβεβαιώνουν είναι ανησυχητικά για το μέλλον.
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, ο πληθυσμός της χώρας μας αναμένεται να μειωθεί από τα 10,46 εκατ. άτομα το 2022 στα 7,8 εκατ. άτομα το 2070, εκτίμηση η οποία είναι κατά 800.000 άτομα μειωμένη σε σχέση με τις αντίστοιχες δημογραφικές προβολές που είχε εκπονήσει η Eurostat πριν 4 χρόνια το 2019.
Η δυσμενής αυτή εξέλιξη αναβαθμίζει, κατά αντικειμενικό και επείγοντα τρόπο, τόσο τη γεωπολιτική διάσταση των δημογραφικών εξελίξεων στην Ελλάδα, όσο και την αναγκαιότητα του άμεσου σχεδιασμού και υλοποίησης μίας ολοκληρωμένης δημογραφικής πολιτικής. Κεντρικός στόχος της δημογραφικής πολιτικής επιβάλλεται να είναι η επιλογή της αποτροπής της μείωσης του πληθυσμού και στην συνέχεια της αύξησης του πληθυσμού, όσο δύσκολο κι αν είναι το εγχείρημα.
Αν ξεκινήσει κάποιος από τα βασικά θα διαπιστώσει ότι στο σύνολο της χώρας, ακόμη και σε «προνομιούχες» περιοχές, υπάρχουν τεράστια προβλήματα που σχετίζονται με το οικογενειακό εισόδημα ή την αβεβαιότητα στον εργασιακό χώρο έχουν κάνει πολλά ζευγάρια διστακτικά, όσον αφορά τη μεγάλη απόφαση.
Στην εξίσωση δε μπαίνει και η δυσκολία του διπλού ρόλου της μητέρας-εργαζόμενης, που, σε πολλές περιπτώσεις, αποτελεί έναν συνδυασμό, ο οποίος απαιτεί αρωγή και υποστήριξη προς τις γυναίκες τόσο στο εργασιακό τους περιβάλλον όσο και στο σπίτι, που σήμερα δεν υφίσταται στο βαθμό που θα έπρεπε.
Στη χώρα μας, το μεγαλύτερο πρόβλημα υπογεννητικότητας παρουσιάζεται σε ακριτικά μέρη, όπως νησιά ή ορεινές ημιαστικές περιοχές, όπου η πρόσβαση σε δομές υγείας είναι δύσκολη.
Η έλλειψη υπηρεσιών υγείας είναι ένας από τους πλέον σημαντικούς λόγους για τους οποίους τα νέα ζευγάρια δεν παίρνουν την απόφαση να αποκτήσουν παιδιά. Η διαθεσιμότητα, η πρόσβαση, αλλά και η ποιότητα των δομών υγείας αποτελούν μία από τις σημαντικότερες ανησυχίες των υποψήφιων γονέων όσον αφορά τη σωστή παροχή φροντίδας και την κάλυψη των αναγκών των παιδιών τους.
Σε απάντηση όλων αυτών, η κυβέρνηση σήμερα προσθέτει 400 ευρώ άπαξ στο επίδομα γέννησης, το οποίο ανέρχεται πλέον στα 2400, ποσό που σε καμία περίπτωση δεν αντισταθμίζει την καθημερινή υποβάθμιση του βιοτικού επιπέδου, την πίεση της ακρίβειας και τον κατακερματισμό της δημόσιας Παιδείας και της δημόσιας Υγείας.
Αν θέλουμε λοιπόν να βρούμε έναν τρόπο, εδώ, σε αυτή τη χώρα, να μην βουλιάξουμε σε έναν κύκλο ύφεσης και συρρίκνωσης, θα πρέπει άμεσα να προχωρήσουμε σε ορισμένα μέτρα, αλλά και ένα βραχυπρόθεσμο σχέδιο, όπως:
Να υπάρξει φορολογική δικαιοσύνη ώστε να δημιουργηθεί δημοσιονομικός χώρος για να μειωθούν οι φορολογικοί συντελεστές για τις οικογένειες με παιδιά. Στη χώρα μας οι φορολογικοί συντελεστές μεταξύ οικογενειών με παιδιά και χωρίς, διαφέρουν μόλις κατά 3 μονάδες, όταν για παράδειγμα στην Πορτογαλία υπερβαίνουν τις 10 και στην Ιρλανδία τις 14.
Να προχωρήσουμε σε χορήγηση επιπλέον μηνιαίου επιδόματος 200 ευρώ για κάθε νέο παιδί (και ως την ηλικία των 3 ετών) για άτεκνα ζευγάρια και ζευγάρια με 1 παιδί, που έχουν ετήσιο καθαρό οικογενειακό εισόδημα ως και 20.000 ευρώ.
Να καθιερώσουμε τον Εθνικού «Αποταμιευτικού Λογαριασμού» για κάθε παιδί με συμμετοχή τόσο του γονέα, όσο και της Πολιτείας. Η οικογενειακή συμμετοχή αυτή πρέπει να εκπίπτει από τον ανάλογο φόρο εισοδήματος.
Οι τρίτεκνοι να αποκτήσουν τα δικαιώματα των πολύτεκνων, χωρίς παράλληλα να θίγονται τα δικαιώματα αυτών που σήμερα έχουν πολύτεκνη ιδιότητα.
Να μην μένει κανένα παιδί εκτός βρεφονηπιακών σταθμών, έτσι ώστε η ανάγκη εργασίας των γονέων να μην λειτουργεί αποτρεπτικά ως προς την τεκνοποίηση.
Επιπλέον είναι αναγκαίες μια σειρά από εργασιακές διευκολύνσεις και κίνητρα κυρίως προς την μητέρα:
-Άδειες μετ’ αποδοχών για λοχεία και ανατροφή, μειωμένα ωράρια εργασίας και θετική μοριοδότηση μητέρων στις προαγωγές, αξιοποίηση της τηλε-εργασίας, δημιουργία κατάλληλων υποδομών σε χώρους εργασίας (π. χ. παιδικών σταθμών).
-Εξισορρόπηση των δικαιωμάτων μεταξύ των εργαζομένων μητέρων του Δημοσίου και του Ιδιωτικού τομέα και διεύρυνση διευκολύνσεων και προς τους δύο γονείς.
-Ισονομία στα επιδόματα μητρότητας σε όλους τους επαγγελματικούς κλάδους, ασχέτως συμβάσεων και σχέσεων εργασίας.
Και αυτά είναι μονάχα η αρχή καθώς η μετάβαση σε έναν κόσμο χαμηλής γονιμότητας ίσως να μην είναι πλέον ανατρέψιμη αλλά υπάρχουν ελπίδες ότι θα μπορέσουμε να μετριάσουμε τις επιπτώσεις της.
Η Σοφία Κατσίγιαννη είναι Διδάκτωρ Νομικής Αθηνών, πρόεδρος της κοινωνικής οργάνωσης «Είμαστε Ένα» και αν. Γραμματέας Τομέα Τουρισμού του ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ
