Δύο διαχρονικοί εχθροί που ανήκουν όμως στο ίδιο στρατόπεδο, το παλαιστινιακό, βρίσκονται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με πρωτοβουλία της Μόσχας. Χαμάς και Φατάχ ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα της Ρωσίας, η οποία αποσκοπεί να βοηθήσει τους πολιτικά κατακερματισμένους Παλαιστίνιους να ενωθούν σε ένα κοινό μέτωπο. Εκτός από τους εκπροσώπους της Χαμάς, της Φατάχ, της Ισλαμικής Τζιχάντ, εκπροσώπους στη ρωσική πρωτεύουσα έχουν αποστείλει σχεδόν άλλες 10 παλαιστινιακές οργανώσεις και φράξιες.
Στόχος της συνάντησης αυτών των «άσπονδων φίλων», είναι η διερεύνηση του σχηματισμού μιας μιας ενοποιημένης παλαιστινιακής κυβέρνησης και η ανοικοδόμηση της Γάζας- μια κίνηση που έρχεται σε μια κρίσιμη συγκυρία στις παλαιστινιακές εθνικές φιλοδοξίες, που δεν είναι άλλες από τη δημιουργία παλαιστινιακού κράτους.
Βέβαια μέσα σε αυτή την παλαιστινιακή «πολυφωνία», Χαμάς και Φατάχ είναι τα «πρώτα βιολιά», με τις δύο οργανώσεις να βαδίζουν δρόμους διαμετρικά αντίθετους όσον αφορά την αντίληψη και την αντιμετώπιση της διένεξης με το Ισραήλ: Η Χαμάς, που αναγνωρίζεται ως τρομοκρατική οργάνωση από πολλές δυτικές χώρες, ελέγχει τη Λωρίδα της Γάζας και διατρανώνει ότι στόχος της είναι η καταστροφή του Ισραήλ. Υποστηρίζει τη δημιουργία ενός ριζοσπαστικού ισλαμικού κράτους, τόσο με πολιτικά όσο και με μαχητικά μέσα.
Από την άλλη πλευρά, η Φατάχ είναι ένα εξέχον παλαιστινιακό πολιτικό κόμμα και η ηγετική φατρία εντός της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PLO), η οποία έχει ακολουθήσει ιστορικά μια πορεία προς τη δημιουργία παλαιστινιακού κράτους μέσω διαπραγματεύσεων και διπλωματίας- αφήνοντας πίσω της το παρελθόν του ένοπλου αγώνα και των τρομοκρατικών επιθέσεων.
Και οι μεν και οι δε αποτελούν τα δύο εκ διαμέτρου αντίθετα κομμάτια της Παλαιστινιακής Αρχής, με κάθε μια καθεμία από τις δύο οργανώσεις να θεωρεί τον εαυτό της ως τον αληθινό εκπρόσωπο του παλαιστινιακού λαού. Οι σχέσεις τους είναι εχθρικές, ενώ όταν η Χαμάς κατέλαβε την εξουσία στη Λωρίδα της Γάζας το 2007, οι δύο οργανώσεις συγκρούστηκαν, με αποτέλεσμα εκατοντάδες Παλαιστίνιους νεκρούς.
Εγχείρημα με βαθμό δυσκολίας
Την ώρα που το Ισραήλ, οι ΗΠΑ και άλλες δυτικές κυβερνήσεις αναγνωρίζουν μια σειρά από αυτές τις παλαιστινιακές οργανώσεις ως τρομοκρατικές οντότητες, η Μόσχα δεν το κάνει.
Με τη φιλοξενία αυτών των φατριών, η Ρωσία προωθεί ένα αφήγημα σχετικά με τη Μόσχα στο ρόλο του υπερασπιστή της παλαιστινιακής υπόθεσης, η οποία στέλνει ένα ισχυρό μήνυμα στον ευρύτερο αραβο-ισλαμικό κόσμο και στον παγκόσμιο Νότο γενικότερα.
Βέβαια, η ρωσική απόπειρα να φέρει κοντά αυτούς τους ετερόκλητους συνομιλητές είναι ένα εγχείρημα με μεγάλο βαθμό δυσκολίας.
Οι μετριασμένες προσδοκίες του Παλαιστινίου υπουργού Εξωτερικών Ριάντ αλ Μαλίκι για τις συνομιλίες στη Μόσχα αντικατοπτρίζουν την περίπλοκη ισορροπία ελπίδας και ρεαλισμού που χαρακτηρίζει την παλαιστινιακή προσέγγιση σε αυτές τις διαπραγματεύσεις. «Ελπίζουμε ότι μπορεί να υπάρξουν καλά αποτελέσματα στην αμοιβαία κατανόηση μεταξύ όλων των παρατάξεων, για την ανάγκη υποστήριξης μιας τέτοιας τεχνοκρατικής κυβέρνησης που θα προκύψει», δήλωσε ο Μαλίκι, υπογραμμίζοντας τον στόχο για μια κυβέρνηση ικανή να βαδίσει στο προκλητικό πολιτικό τοπίο. Ωστόσο, η σκιά των προηγούμενων αποτυχημένων διαπραγματεύσεων ρίχνει βαριά τη σκιά της, εγείροντας ερωτήματα σχετικά με την επίτευξη ουσιαστικής προόδου.
Οι σχέσεις Ρωσίας - Χαμάς
Η Ρωσία έχει ιστορικό εμπλοκής της Χαμάς. Ανά τα χρόνια, εκπρόσωποι της Χαμάς πραγματοποίησαν επισκέψεις στη Μόσχα, σε μια σχέση η οποία έχει αποτελέσει πηγή έντασης στις σχέσεις της Ρωσίας με το Ισραήλ.
Ωστόσο, η κυβέρνηση του Βλάντιμιρ Πούτιν κατάφερε να αποφύγει δεσμεύσεις έναντι της Χαμάς που να δημιουργούσαν οποιαδήποτε μεγάλη κρίση στις σχέσεις Μόσχας-Τελ Αβίβ. Από την οπτική γωνία του Κρεμλίνου, η Χαμάς είναι ένας παράγοντας που πρέπει να εμπλακεί η Ρωσία, καθώς προσπαθεί να διεκδικήσει μεγαλύτερη επιρροή στη Μέση Ανατολή και συγκεκριμένα, στην ισραηλινο-παλαιστινιακή σύγκρουση.
Στα τέλη Οκτωβρίου 2023, η Ρωσία κάλεσε εκπροσώπους της Χαμάς στη Μόσχα. Εκείνη την εποχή, το Κρεμλίνο επικεντρώθηκε στην εξασφάλιση της απελευθέρωσης Ισραηλινών που διέθεταν και ρωσική υπηκοότητα οι οποίοι κρατούνταν όμηροι από τη Χαμάς στη Γάζα. Οι ρωσικές προσπάθειες οδήγησαν σε θετικά αποτελέσματα, καθώς μετά την άφιξη των μελών της Χαμάς στη Μόσχα, οι συγκεκριμένοι απελευθερώθηκαν.
Διεκδικεί ρόλο στην περιοχή
Ο ρόλος της Ρωσίας ως οικοδεσπότης και μεσολαβητής αυτών των συνομιλιών είναι ιδιαίτερα αξιοσημείωτος. Η Μόσχα φαίνεται να αξιοποιεί τις νίκες της στην Ουκρανία για να επεκτείνει την επιρροή της στη Μέση Ανατολή. Σύμφωνα με αναλυτές, για τη Ρωσία, η ευκαιρία να φέρει κοντά τους Παλαιστίνιους και να πιέσει το Ισραήλ έρχεται στον απόηχο της αίσθησης της νίκης της στην Ουκρανία. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά η Jerusalem Post, η Μόσχα θεωρεί αυτή ως την κατάλληλη στιγμή για να διεκδικήσει τον ρόλο της στην περιοχή.
Αυτή η κίνηση έχει ωστόσο τις προκλήσεις της. Η ικανότητα της Ρωσίας να μεσολαβήσει αποτελεσματικά μεταξύ της Χαμάς και της Φατάχ και κατ' επέκταση, να επηρεάζει την πορεία των ισραηλινοπαλαιστινιακών σχέσεων θα εξαρτηθεί από την ικανότητά της να ελίσσεται στον περίπλοκο κόσμο των περιφερειακών συμμαχιών, ανταγωνισμών και συμφερόντων. Επιπλέον, η αποτελεσματικότητα της ρωσικής διαμεσολάβησης θα δοκιμαστεί από την εσωτερική δυναμική εντός των παλαιστινιακών φατριών και τις σχέσεις τους με άλλες περιφερειακές δυνάμεις.
Οι συζητήσεις στη Μόσχα, επομένως, αντιπροσωπεύουν κάτι περισσότερο από απλώς συναντήσεις μεταξύ παλαιστινιακών φατριών. Αποτελούν μια μικρογραφία των μεταβαλλόμενων γεωπολιτικών ρευμάτων στη Μέση Ανατολή. Το αποτέλεσμα των συνομιλιών θα μπορούσε να έχει σημαντικές επιπτώσεις, όχι μόνο για την παλαιστινιακή ενότητα και το μέλλον της Γάζας, αλλά και για την περιφερειακή ισορροπία δυνάμεων.
Σύμφωνα με το The New Arab, υπάρχει και μια άλλη «ανάγνωση» της ρωσικής πρωτοβουλίας: Παίζοντας αυτό το χαρτί, ο πρόεδρος Πούτιν μπορεί να βοηθήσει ώστε να αποτρέψει το Ισραήλ από τον πειρασμό να συμμετάσχει στις δυτικές κινήσεις κατά της Μόσχας, για να επιβάλει κυρώσεις στη Ρωσία ή να εξοπλίσει την Ουκρανία.
Πάντως η ανάμειξη της Ρωσίας ως μεσολαβητή, προσθέτει στη γεωπολιτική ίντριγκα, υποδηλώνοντας παράλληλα μια πιθανή αναδιάταξη των δυνάμεων στη Μέση Ανατολή. Καθώς αυτές οι συνομιλίες εξελίσσονται, η διεθνής κοινότητα θα παρακολουθεί στενά, γνωρίζοντας ότι το διακύβευμα εκτείνεται πολύ πέρα από τις άμεσες ανησυχίες της παλαιστινιακής διακυβέρνησης, και φτάνει στην ευρύτερη δυναμική ισχύος και επιρροής στην περιοχή.
Φωτογραφία @ΑΡ
