Η «άγκυρα σταθερότητας» της Ευρώπης έχει σπάσει. Λίγες εβδομάδες αφότου ο Καγκελάριος Όλαφ Σολτς ανακοίνωσε ότι ο τριμερής συνασπισμός «τα έχει βρει», δηλώνοντας ότι δεν πρέπει να ασχολούμαστε με τον εαυτό μας σε μια εποχή παγκόσμιας αναταραχής, ο εμφύλιος πόλεμος στην κυβέρνησή του επανέρχεται δριμύτερα από κάθε άλλη φορά.
Θα μπορούσε να πει κάποιος ότι οι τρεις εταίροι του κυβερνητικού συνασπισμού απλά περίμεναν να βρουν την κατάλληλη αφορμή για να διαφωνήσουν ξανά είτε για την κατάσταση στη Μέση Ανατολή είτε για τη στάση της Γερμανίας απέναντι στην Ρωσία ή για το επίμαχο θέμα της γερμανικής αυτοκινητοβιομηχανίας. Και την βρήκαν αυτή την αφορμή σχετικά εύκολα με σημείο αιχμής τις θέσεις των Ελεύθερων Δημοκρατών (FDP), του φιλοεπιχειρηματικού κόμματος του υπουργού Οικονομικών Κρίστιαν Λίντνερ, που συγκυβερνά με τους Σοσιαλδημοκράτες (SPD) του Σολτς και τους Πράσινους.
Σε αντίθεση με τους εταίρους τους στο συνασπισμό, οι Ελεύθεροι Δημοκράτες θέλουν να ενθαρρύνουν τους Γερμανούς να χρησιμοποιούν περισσότερο τα Volkswagen και τα BMW τους, κάνοντας δωρεάν τη στάθμευση στο κέντρων των πόλεων και περιορίζοντας τους ποδηλατοδρόμους, πρόταση που εξόργισε ειδικά τους Πράσινους. Επίσης, εδώ και αρκετούς μήνες, ο Λίντνερ έχει επαναφέρει τη συζήτηση για την απόφαση της ΕΕ να απαγορεύσει τις πωλήσεις νέων αυτοκινήτων με κινητήρα εσωτερικής καύσης από το 2035, ζητώντας περισσότερες εξαιρέσεις για τα καύσιμα που παράγονται με την χρήση ανανεώσιμης ηλεκτρικής ενέργειας και με διοξείδιο του άνθρακα που δεσμεύεται από την ατμόσφαιρα. Ο υπουργός Οικονομικών έχει επανειλημμένως διαμηνύσει ότι η αγορά και όχι οι πολιτικοί θα πρέπει να αποφασίζει τι είναι βιώσιμο και τι επιθυμούν οι καταναλωτές.
Η νέα ένταση μοιάζει ολοένα και περισσότερο με αντάρτικο των ηγετών του FDP τις τελευταίες ημέρες, ζητώντας επιμόνως από τους εταίρους του συνασπισμού να προωθήσουν μία σειρά αμφιλεγόμενων πρωτοβουλιών, συμπεριλαμβανομένων προτάσεων για μείωση της πρόνοιας και κατάργηση του ομοσπονδιακού υπουργείου Ανάπτυξης που διαχειρίζεται την εξωτερική βοήθεια. Την ώρα που η Γερμανία προβλέπει μείωση στο μισό της διμερούς στρατιωτικής βοήθειας στην Ουκρανία στο σχέδιο προϋπολογισμού της για το 2025, υπολογίζοντας στα χρήματα που θα αποφέρουν τα δεσμευμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία ώστε να συνεχιστεί η υποστήριξη του Κιέβου, σύμφωνα με κοινοβουλευτική πηγή.
Στα «τάρταρα» η δημοτικότητα του FDP
Για να κατανοήσει κάποιος την προκλητική στροφή του FDP, δεν χρειάζεται παρά να κοιτάξει τις δημοσκοπήσεις. Το κόμμα, το οποίο βρίσκεται σε αντίθεση με τους εταίρους του από τότε που ανέλαβε τα καθήκοντά του ο συνασπισμός, είδε τη λαϊκή του υποστήριξη να βουλιάζει μόλις στο 5%, το κατώτατο όριο για την είσοδο στο κοινοβούλιο.
Το FDP - μαζί με τον υπόλοιπο συνασπισμό - προβλέπεται να καταποντιστεί στις περιφερειακές εκλογές σε τρία κρατίδια της ανατολικής Γερμανίας τον επόμενο μήνα. Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το κόμμα δεν θα συγκεντρώσει αρκετές ψήφους για να κερδίσει έδρες στη βουλή σε κανένα από τα κρατίδια αυτά. Σε αυτά τα κρατίδια, κινδυνεύουν και τα υπόλοιπα κόμματα του συνασπισμού, SPD και οι Πράσινοι.
Μια μεγάλη απώλεια για τα κόμματα του συνασπισμού σε αυτές τις πολιτειακές εκλογές θα μπορούσε να αναζωπυρώσει τα ερωτήματα σχετικά με τη βιωσιμότητα του συνασπισμού του Σολτς, ειδικά εάν το FDP συνεχίσει τις πιέσεις και την εκστρατεία κινητοποίησης. Εδώ και μήνες κυκλοφορούν έντονες φημολογίες στο Βερολίνο ότι το κόμμα θα μπορούσε να προσπαθήσει να αλλάξει την τύχη του ενόψει των εθνικών εκλογών του επόμενου έτους, διαλύοντας το συνασπισμό, είτε αποχωρώντας, είτε προκαλώντας την κατάρρευσή του. Αν και είναι συζητήσιμο ότι και τα δύο αυτά ενδεχόμενα θα μπορούσαν να βοηθήσουν τελικά το FDP, το status quo δεν φαίνεται και πολλά υποσχόμενο.
Όποια και αν είναι η μακροπρόθεσμη στρατηγική του κόμματος, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αποφάσισε να αγνοήσει τις εκκλήσεις του Σολτς για συμβιβασμό και να προχωρήσει στην επίθεση, αγνοώντας τις "κόκκινες γραμμές" των εταίρων του.
Καταστρέφοντας τις καλοκαιρινές διακοπές του Σολτς
Η καλοκαιρινή εκστρατεία αναταραχής ξεκίνησε την περασμένη εβδομάδα. Σε συνέντευξή του στη γερμανική δημόσια τηλεόραση, ο επικεφαλής του FDP Κρίστιαν Λίντνερ αμφισβήτησε το δημοσιονομικό συμβιβασμό στον οποίο κατέληξε ο ίδιος, ο Σολτς και ο Αντικαγκελάριος Ρόμπερτ Χάμπεκ των Πρασίνων στις αρχές Ιουλίου.
Πριν από τη συμφωνία του Ιουλίου για τον προϋπολογισμό είχαν προηγηθεί πολύμηνες αντιπαραθέσεις, με τον Λίντνερ, «γεράκι» της δημοσιονομικής πολιτικής, να αρνείται να δεχτεί τις απαιτήσεις των εταίρων του να χαλαρώσουν τους αυστηρούς δημοσιονομικούς κανόνες της Γερμανίας. Ωστόσο, στη συνέντευξη αυτή, ο Λίντνερ υπογράμμισε ότι η συμφωνία είναι σε κίνδυνο, λέγοντας ότι υπάρχουν συνταγματικοί κίνδυνοι και ζητήματα συγκεκριμένης εφαρμογής.
Ο Σολτς έγινε τόσο έξαλλος από την επίθεση του Λίντνερ που έκανε κάτι αδιανόητο για τους περισσότερους Γερμανούς, να διακόψει τις καλοκαιρινές του διακοπές. Χωρίς να αναφέρει ονομαστικά τον Λίντνερ, ο Σολτς είπε ότι ήταν «μυστήριο» πώς κάποιος μπόρεσε να αμφισβητήσει τη συνταγματικότητα του προϋπολογισμού με βάση τις νομικές εκτιμήσεις που είχε λάβει η κυβέρνηση. Ο Λίντνερ εντόπισε στις αρχές Αυγούστου ένα χρηματοδοτικό κενό ύψους 5 δισ. δολαρίων στον προϋπολογισμό του 2025, λέγοντας ότι θέτει υπό απειλή το φρένο χρέους και κάλεσε τους εταίρους να επαναδιαπραγματευθούν τη συμφωνία του Ιουλίου.
Ο Βόλφγκανγκ Κουμπίκι, υψηλόβαθμος βουλευτής του FDP και αντιπρόεδρος του κόμματός του, απάντησε λέγοντας ότι «ήταν μυστήριο για το FDP πόσο απερίσκεπτο είναι το SPD και οι Πράσινοι με το σύνταγμα». Αυτό ήταν μόνο η αρχή, καθώς την τελευταία εβδομάδα το FDP έχει ανοίξει ένα νέο μέτωπο με σημείο αιχμής τη γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία, προσπαθώντας να προωθήσει τα γερμανικά αυτοκίνητα μέσω της μεγαλύτερης χρήσης τους.
«Δεν χρειαζόμαστε μια ατζέντα κατά του αυτοκινήτου με ολοένα περισσότερα όρια και απαγορεύσεις. Το αυτοκίνητο παραμένει ουσιαστικό μέρος της ατομικής κινητικότητας και ελευθερίας», δήλωσε στην εφημερίδα Bild am Sonntag ο Μπιτζάν Τζιρ Σαράι, γενικός γραμματέας των Ελεύθερων Δημοκρατών. Παρουσιάζοντας τη νέα στρατηγική του FDP πέντε σημείων, υπέρ του αυτοκινήτου, ο γενικός γραμματέας εξέφρασε την απογοήτευσή του που οι Πράσινοι δεν θα κατανοούσαν να κατανοήσουν ποτέ την έννοια της ελευθερίας και του αυτοκινήτου.
Το σχέδιο του FDP, το οποίο ειρωνεύεται τους Πράσινους, περιλαμβάνει προτάσεις για δωρεάν στάθμευση στο κέντρο των πόλεων, περιορισμό των ποδηλατοδρόμων και των πεζοδρομίων και μείωση της ηλικίας οδήγησης στα 16 από 18.
Η απάντηση των Πρασίνων
Όπως αναμενόταν, η απάντηση των Πρασίνων ήταν γρήγορη και επιθετική. «Η ιδέα ότι η περισσότερη κίνηση στις κεντρικές περιοχές θα τονώσει την οικονομία είναι μια επικίνδυνη αυταπάτη», δήλωσε ο Μπέλιτ Όνεϊ, δήμαρχος του Ανόβερου.
Η εκστρατεία του Τζιρ Σαράι για τα δικαιώματα των αυτοκινήτων δεν ήταν κάτι το ακραίο. Λίγες ώρες αργότερα, ο Κρίστιαν Ντορ, ο αρχηγός της κοινοβουλευτικής ομάδας του FDP, ζήτησε περικοπές στην πρόνοια για να αμβλυνθούν οι πιέσεις στον προϋπολογισμό, κάτι που δεν επιτρέπεται για το SPD.
Τότε ακριβώς έπεσε και η μεγαλύτερη «βόμβα»: μια πρόταση, που αποκαλύφθηκε για πρώτη φορά από το Berlin Playbook του Politico, για εξοικονόμηση χρημάτων καταργώντας το υπουργείο Ανάπτυξης της Γερμανίας, το οποίο διαχειρίζεται την εξωτερική βοήθεια.
Σύμφωνα με το σχέδιο, με βάση εσωτερικό κοινοβουλευτικό έγγραφο, το υπουργείο θα περιορίσει την έκθεσή του σε εξωτερική χρηματοδότηση για να εξοικονομηθούν χρήματα, μια δομή κοινή σε πολλές δυτικές χώρες. Ωστόσο, τόσο για το SPD όσο και για τους Πράσινους, η κίνηση αποτέλεσε μια ακόμη περιττή πρόκληση. «Είναι προφανές ότι αυτός ο συνασπισμός έχει μεγάλα προβλήματα για να βρει κοινό έδαφος», είπε ο Χάμπεκ στο έντυπο.
Ο βουλευτής των Πρασίνων Ότμαρ βον Χολτζ χαρακτήρισε την πρόταση του υπουργείου Ανάπτυξης πολύ γελοία και κατηγόρησε το FDP ότι προσπαθεί να εξαλείψει τη δέσμευση της Γερμανίας για ειρηνευτικές πρωτοβουλίες και ανθρωπιστική βοήθεια. «Είναι δύσκολο να το πάρεις στα σοβαρά», είπε στο Politico. Και όπως δείχνουν τα πράγματα, μπορεί να μην χρειαστεί για πολύ ακόμη...
