Το σενάριο για έναν «πρόδρομο λύσης» ακούγεται όλο και πιο έντονα στο πολιτικό και διπλωματικό παρασκήνιο, ελέω των σοβαρών δυσκολιών που υπάρχουν για την αναθεώρηση του Συντάγματος της πΓΔΜ που έχει τεθεί ως προαπαιτούμενο, προκειμένου να βρεθεί λύση στο ονοματολογικό της γείτονος. Στο Μέγαρο Μαξίμου αντιλαμβάνονται ότι είναι χρονικά απίθανο να προλάβουν οι Σκοπιανοί να προβούν σε όλες τις διαδικασίες για την αναθεώρηση του Συντάγματός τους που προβλέπονται μέσα σε τρεις μήνες. Διότι, υπενθυμίζεται ότι ο ρεαλιστικός χρόνος εξεύρεσης μιας συμφωνίας δεν είναι ως τον Ιούλιο, αλλά ως το τέλος Απριλίου, καθώς μετά θα πρέπει το ΝΑΤΟ να απευθύνει ή μη την πρόσκληση ένταξης στη Συμμαχία προς τη γείτονα.
Με βάση τα όσα διαμηνύει η κυβέρνηση η άρση του σκοπιανού αλυτρωτισμού μπαίνει ως απαραίτητη δικλείδα, προκειμένου να μπουν στο ΝΑΤΟ και στην Ε.Ε. Την ίδια ώρα, όμως, αυτό δεν μπαίνει ως προϋπόθεση, προκειμένου να ανοίξει η συζήτηση για το όνομα. Αντίθετα, η συζήτηση επί του ονοματολογικού και η συζήτηση για την άρση του αλυτρωτισμού εκ μέρους των γειτόνων είναι μια παράλληλη διαδικασία. Σε κάθε περίπτωση, όμως, όπως διαμηνύουν από το Μέγαρο Μαξίμου, ξορκίζοντας τη λογική της σαλαμοποίησης, είναι ότι θα πρέπει να έχουν αντιμετωπιστεί τα ζητήματα του αλυτρωτισμού και της ονομασίας, πριν ξεκινήσουν οι ενταξιακές διαδικασίες για το ΝΑΤΟ και την Ε.Ε.
Ένα κλειδί για την υπέρβαση του αδιεξόδου αποκάλυψε ο κ. Κοτζιάς, αναφερόμενος το βράδυ της Δευτέρας στο Σύμφωνο που θα προτείνει η Ελλάδα στην πΓΔΜ με όλες τις ελληνικές θέσεις και το οποίο θα είναι βάση διαπραγμάτευσης, εκτός αν οι Σκοπιανοί απαντήσουν με παρόμοιο έγγραφο και στη συνέχεια γίνει προσπάθεια ομογενοποίησης των διαφορετικών προσεγγίσεων επί όλων των ανοιχτών ζητημάτων. Στο υπουργείο Εξωτερικών εκτιμούν ότι, με βάση το Σύμφωνο, μπορεί να γίνει πρόοδος σε πολλά ανοιχτά ζητήματα, ώστε περί το Πάσχα, δηλαδή στις αρχές Απριλίου, να υπάρχει μια παγιωμένη δυναμική υπέρ της επίλυσης του ζητήματος. Βέβαια, προς επίρρωση των σεναρίων παράτασης της διαδικασίας, ο κ. Κοτζιάς δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο οι διαπραγματεύσεις να πάνε και πέρα από τον Ιούνιο και τόνισε πως η πορεία τους θα εξαρτηθεί από την ανταπόκριση των σκοπιανών στο Σύμφωνο. Σε αυτό το έγγραφο, δε, θα υπάρχει αναφορά και στο κεφάλαιο του αλυτρωτισμού, ενώ μιλώντας στην ΕΡΤ το βράδυ της Δευτέρας ο Νίκος Κοτζιάς ανέφερε ως προβληματικά το προοίμιο του σκοπιανού Συντάγματος και άλλα δύο άρθρα. Κατά πληροφορίες του Insider.gr, στο υπουργείο Εξωτερικών αναφέρονται ως εξόχως προβληματικά τα άρθρα 3 και 49 του Συντάγματος της γείτονος, παρά τις αναθεωρήσεις που έχουν γίνει, με τελευταία αυτή του 2011.
Εναλλακτική οδός
Υπό αυτό το πρίσμα και με δεδομένο το «στενό πλαίσιο» που αποτυπώνεται στα άρθρα 130 και 131 του σκοπιανού Συντάγματος για τη διαδικασία αναθεώρησης, η κυβέρνηση αναζητεί μια εναλλακτική οδό, προκειμένου να δρομολογηθεί μια λύση και η χώρα να μην βρεθεί στη Σύνοδο Κορυφής του Ιουλίου αντιμέτωπη με την προοπτική ενός βέτο που, κατά την εκτίμηση κυβερνητικών παραγόντων, θα δημιουργούσε περισσότερα προβλήματα, με βάση και την απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης, στο οποίο είχε προσφύγει μετά το 2008 και η πΓΔΜ και είχε καταδικάσει την Ελλάδα για παραβίαση των όρων της Ενδιάμεσης Συμφωνίας. «Υπάρχουν και οι νομικοί μηχανισμοί, αλλά και οι διπλωματικοί και πολιτικοί μηχανισμοί, έτσι ώστε να επιτευχθεί μια λύση που θα βρίσκεται σε αρμονία με αυτά τα οποία αποτελούν την εθνική μας τοποθέτηση. Αυτό που μπορώ να σας πω εγώ είναι ότι η ηγεσία της πΓΔΜ, η πολιτική ηγεσία φαίνεται ότι έχει επιδείξει βούληση για μια σοβαρή διαπραγμάτευση χωρίς γκρίζες ζώνες και κάνει μια πραγματική προσπάθεια για να βρεθεί μια αμοιβαία αποδεκτή λύση. Και νομίζω ότι σε αυτή τη φάση, τουλάχιστον, σε αυτό πρέπει να εμμένουμε. Η γνώμη μου είναι ότι, εφόσον υπάρχει βούληση και από τις δύο πλευρές, θα βρεθούν οι κατάλληλοι νομικοί μηχανισμοί, έτσι ώστε να καταλήξουμε σε μια θετική λύση», έλεγε τη Δευτέρα (Real FM) ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Δημήτρης Τζανακόπουλος.
Πρακτικά, αυτό θα μπορούσε να σημαίνει μια φόρμουλα συμβιβασμού, με συμφωνία επί της ονομασίας, αλλά και με την ανάληψη σαφών δεσμεύσεων από τη μεριά της πΓΔΜ και την ένταξη στο ΝΑΤΟ σε ύστερο χρόνο, εφόσον εκπληρωθούν οι ρητά ανειλημμένες δεσμεύσεις, προκειμένου να παρακαμφθεί το «αγκάθι» της Συνόδου Κορυφής του Ιουλίου του ΝΑΤΟ. Βεβαίως, μένει να φανεί και η στάση του Πάνου Καμμένου, ο οποίος μετά τη συνεδρίαση της Κ.Ο.και της Εκτελεστικής Επιτροπής των ΑΝΕΛ εκτίμησε πως ως τον Ιούλιο δεν θα έρθει κάποια συνολική λύση. Από την άλλη, πάντως, ακόμα και αν υπάρχει μια προσυμφωνία, με ονομασί που θα περιλαμβάνει τον όρο «Μακεδονία»,θα είναι δύσκολο για τον κ. Καμμένο να παραμείνει στην κυβέρνηση, χωρίς όμως να αίρει την εμπιστοσύνη των ΑΝΕΛ σε αυτή.
