«Η συνολική δέσμη μέτρων έχει ύψος 1,8 δισεκατομμυρίων ευρώ και θα εφαρμοστεί με εισοδηματικά κριτήρια που καλύπτουν το 90% των φορολογούμενων. Το σημαντικότερο αυτών είναι ένα πακέτο στεγαστικών δανείων, όπου το ελληνικό δημόσιο μέσω της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης (πρώην ΟΑΕΔ) θα συγχρηματοδοτήσει κατά 75% τη λήψη στεγαστικών δανείων από νέους 25 έως 39 ετών για την απόκτηση παλιότερων κατοικιών. Έτσι μειώνεται το κόστος εξυπηρέτησης των στεγαστικών δανείων κατά 3/4, κάποιος θα πληρώσει κάποιος το 1/4 του επιτοκίου που θα πλήρωνε. Πρόκειται για ένα πρόγραμμα 500 εκατ. ευρώ». Αυτό ανέφερε χτες, μεταξύ άλλων, ο υπουργός Επικρατείας, κ. Άκης Σκέρτσος, μιλώντας στο πλαίσιο του real estate συνεδρίου της Prodexpo και σε σχέση με το κυβερνητικό σχέδιο για την απόκτηση οικονομικά προσιτής «στέγης» από νέους ανθρώπους.
Μάλιστα, για σήμερα έχει προγραμματιστεί η παρουσίαση στο υπουργικό συμβούλιο του ν/σ για την κοινωνική αντιπαροχή ώστε να εξειδικευτούν οι σχετικές εξαγγελίες.
Σύμφωνα δε με στοιχεία που παρέθεσε σε σχετικό πάνελ η Δίκα Αγαπητίδου, ιδρύτρια και επικεφαλής της JLL – Αθηναϊκή Οικονομική, μόλις το 30% των νέων ηλικίας 25 έως 35 έχει πρόσβαση σε τραπεζικό δανεισμό για την αγορά κατοικίας.
Σε δημόσια διαβούλευση το πρόγραμμα «Εξοικονομώ & Ανακαινίζω για νέους»
Επίσης, σε σχέση με κάποιες από τις δράσεις αυτές, σε δημόσια διαβούλευση αναρτάται σήμερα το πρόγραμμα «Εξοικονομώ & Ανακαινίζω για νέους», ύψους 350 εκατ. ευρώ, συγχρηματοδοτούμενο από κοινοτικούς πόρους, που αφορά κυρίως σε κλειστά ακίνητα. Σκοπός είναι η κυβέρνηση να προχωρήσει στην τελική δημοσίευση έως το τέλος του έτους. Όπως ανέφερε ο κ. Σκέρτσος, είναι ένα υβριδικό πρόγραμμα για την ανακαίνιση παλαιών κατοικιών που έχουν στην κυριότητά τους οι νέοι και οι γονείς τους. Αφορά σε επιδότηση 20.000 ευρώ για εργασίες ενεργειακής εξοικονόμησης και επιπλέον 10.000 ευρώ για ανακαίνιση, μέσω της λήψης φθηνότερου τραπεζικού δανείου, με την εγγύηση του ελληνικού δημοσίου.
Το πρόγραμμα «Ανακαινίζω & Ενοικιάζω»
Στις δράσεις ανήκει επίσης το «Ανακαινίζω & Ενοικιάζω», που απευθύνεται σε ιδιοκτήτες ανεξαρτήτου ηλικίας που έχουν παλαιά και κλειστά ακίνητα στην ιδιοκτησία τους. Σε αυτή την περίπτωση θα επιδοτείται από τον κρατικό προϋπολογισμό το 25% του προϋπολογισμού των εργασιών ανακαίνισης, ύψους περίπου 10.000 ευρώ. Προϋπόθεση είναι το ακίνητο να διατίθεται προς μακροχρόνια μίσθωση για διάστημα τριών έως πέντε ετών.
Το μοντέλο της κοινωνικής αντιπαροχής στη δημόσια ακίνητη περιουσία
Παράλληλα, βασισμένο στο γνωστό μοντέλο της αντιπαροχής, δηλαδή της ανταλλαγής γης με διαμερίσματα, θα τεθεί σε εφαρμογή το μέτρο της κοινωνικής αντιπαροχής στη δημόσια ακίνητη περιουσία, η οποία σε μεγάλο βαθμό είναι αναξιοποίητη. «Μέσω της κοινωνικής αντιπαροχής, αν ένας νέος μπορέσει να διαθέσει ένα ακίνητο που έχει στην κυριότητά του, ώστε να εκμισθωθεί το 50% για εμπορικούς σκοπούς και το υπόλοιπο 50% να διατίθεται με εύλογο ενοίκιο, μέσα από μία ρυθμισμένη μίσθωση, είναι επίσης κάτι που εξετάζουμε», ανέφερε ο υπουργός.
Σε κάθε περίπτωση, στόχος είναι το κυβερνητικό πρόγραμμα να δημιουργήσει ένα πλαίσιο προσιτής στέγης, όχι «γκέτο» κατοικιών ή συμπλεγμάτων κτιρίων ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού. Επιδίωξη είναι να δημιουργηθούν τέτοιες κατασκευές που θα δίνουν τη δυνατότητα συνύπαρξης της εμπορικής μίσθωσης με την προσιτή, η οποία θα είναι πλέον ρυθμισμένη είτε από τον εκάστοτε δήμο, είτε από το αρμόδιο υπουργείο ή την ΔΥΠΑ.
Η ιδιοκατοίκηση στην Ελλάδα
Σύμφωνα με τον ίδιο, η στρατηγική που έχει εκπονήσει η κυβέρνηση είναι πολυεπίπεδη, αφορά πολλές ομάδες πολιτών με διαφορετικές ανάγκες και χαρακτηριστικά, αφορά και ιδιοκτήτες και ενοικιαστές. Στην Ελλάδα διαχρονικά χάρη και στην πολιτική αντιπαροχή υπάρχει υψηλότερο ποσοστό ιδιοκατοίκησης (φτάνει στο 74% με φθίνουσα, ωστόσο, πορεία), ενώ υπάρχουν πολλά παλαιά ακίνητα (το 85% ή 5,8 εκατ. ακίνητα είναι ηλικίας άνω των 20 ετών), περίπου 770.000 ακίνητα δηλώνονται στη φορολογική δήλωση ως κλειστά ή κενά. Υπάρχει, επομένως, μεγάλο απόθεμα κλειστών και παλαιών κατοικιών, για την αξιοποίηση των οποίων πρέπει να δώσουμε τα εργαλεία στους ιδιοκτήτες να τα διαθέσουν ξανά στην αγορά. Με αυτό τον τρόπο θα ενισχυθεί η προσφορά κατοικίας και θα πιεστούν προς τα κάτω οι τιμές.
Η συμμετοχή των ιδιωτών
Αναφορικά με την εμπλοκή των ιδιωτών στην πρωτοβουλία της κοινωνικής στέγασης, ο κ. Σκέρτσος τόνισε πως δημιουργείται μία νέα αγορά. «Καλούμε θεσμικούς επενδυτές και επενδυτές του εξωτερικού που έχουν εμπειρία σε αυτόν τον τομέα του real estate να έρθουν και να αξιοποιήσουν αυτό το νέο θεσμικό πλαίσιο». Παράλληλα, η κυβέρνηση επεξεργάζεται και κάποια πρόσθετα κίνητρα πολεοδόμησης για τη δημιουργία γης. Γεγονός είναι βασική επιδίωξη είναι η επανακατοίκηση του κέντρου της Αθήνας. «Δε μπορούμε να έχουμε μία τουριστική ενδοχώρα που θα αποτελείται μόνο από κατοικίες βραχυχρόνιας μίσθωσης, χρειαζόμαστε “ζωντανές” χρήσεις, που θα συνδυάζουν μόνιμη κατοικία, εμπορικές και τουριστικές χρήσεις», σημείωσε χαρακτηριστικά.
Βραχυχρόνια και μακροχρόνια μίσθωση
Όπως σημείωσε, «τα τελευταία τρία χρόνια διαπιστώσαμε ότι η αγορά ακινήτων και ο κατασκευαστικός κλάδος έχουν πάρει μπρος, ωστόσο αυτό έρχεται να καλύψει ένα κενό που άφησε στη αγορά αυτή, που άφησε η μακροχρόνια ύφεση. Υπάρχει αυξημένη ζήτηση για βραχυχρόνια και μακροχρόνια μίσθωση, αλλά περιορισμένη προσφορά και ασκείται μεγάλη πίεση λόγω της υψηλής ζήτησης, ειδικά για μακροχρόνιες μισθώσεις – λόγω και της τουριστικής κίνησης –, με αυξήσεις των μισθωμάτων. Αυτό δυσκολεύει πολύ όσους αναζητούν κίνητρα για μίσθωση, ιδιαίτερα τη νεότερη γενιά, που αντιμετωπίζει και το ζήτημα των χαμηλότερων εισοδημάτων. Επομένως, υπήρχε και υπάρχει ένα κοινωνικό ζήτημα που πρέπει να αντιμετωπίσει η κυβέρνηση με μία ολιστική στρατηγική, που θα ενδυναμώνει τη νέα γενιά ώστε να μπορεί να μισθώσει ή να αγοράσει σε λογικές τιμές το ακίνητο που επιθυμεί».
Η συνολική δέσμη μέτρων
Σχετικά πρόσφατα είχε παρουσιαστεί μια «γεύση» από την δέσμη των σχεδιαζόμενων μέτρων ως απάντηση στο πρόβλημα της ακριβής στέγης. Μεταξύ άλλων, προβλέπονταν:
- Χορήγηση άτοκων ή χαμηλότοκων στεγαστικών δανείων σε νέους 25 έως 39 ετών: Το πρόγραμμα άμεσης υλοποίησης με τίτλο «Σπίτι μου» προβλέπει στεγαστικά δάνεια έως 150.000 ευρώ για αγορά πρώτης κατοικίας έως 120 τμ και έτος κατασκευής έως το 2007. Ωφελούμενοι είναι έως 10.000 νέοι ή ζευγάρια 25-39 ετών. Κατώτατο εισοδηματικό όριο: 10.000 ευρώ. Ανώτερο εισοδηματικό όριο: αντίστοιχο με επίδομα θέρμανσης. Προϋπολογισμός: 500 εκατ. ευρώ: 375 εκατ. ευρώ από το αποθεματικό της ΔΥΠΑ και 125 εκατ. ευρώ από τις τράπεζες.
- Πρόγραμμα «Κάλυψη»: Αξιοποίηση σε πρώτη φάση 1.000 ακινήτων του προγράμματος Εστία για 3 χρόνια. Μίσθωση ακινήτων ιδιωτών για παροχή κατοικιών με πολύ χαμηλό ενοίκιο. Ωφελούμενοι 2.500 άτομα 25-39 ετών δικαιούχοι ΕΕΕ (θα δοθεί προτεραιότητα σε πολύτεκνους, τρίτεκνους και μονογονεϊκές οικογένειες). Προϋπολογισμός 21,5 εκατ. από το αποθεματικό της ΔΥΠΑ.
- Ευρωπαϊκά κονδύλια ύψους 200 εκατ. ευρώ για αξιοποίηση κενών ιδιωτικών κατοικιών: Μαζική ανακαίνιση 4.000 ακινήτων που έχουν μείνει κενά για μεγάλο χρονικό διάστημα και θα παραχωρηθούν από ιδιοκτήτες για 5+ έτη. Ωφελούμενοι υπολογίζονται σε 10.000 νέοι και ζευγάρια 25-39 ετών που θα μείνουν σε ανακαινισμένα σπίτια. Προϋπολογισμός 200 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και το νέο ΕΣΠΑ. Διάθεση ακινήτων με χαμηλά ενοίκια.
- Πιλοτική δράση κοινωνικής κατοικίας για ευάλωτες ομάδες: Ανακαίνιση 100 διαμερισμάτων - 70 στον δήμο Αθηναίων και 30 στον δήμο Θεσσαλονίκης. Ωφελούμενοι θα είναι περίπου 200 νέοι και νέα ζευγάρια έως 39 ετών. Προϋπολογισμός 1,5 εκατ. ευρώ.
- Κοινωνική αντιπαροχή - Αξιοποίηση ακινήτων Δημοσίου για παροχή κατοικίας με χαμηλό ενοίκιο: Ανέγερση 2.500 κοινωνικών κατοικιών για 5.000 νέους με μηδενικό κόστος για το Δημόσιο καθώς η ΔΥΠΑ δίνει την περιουσία και ο ιδιώτης επισκευάζει τα κτήρια. Το 50% των σπιτιών ή διαμερισμάτων πάει στον ιδιώτη και το άλλο 50% αξιοποιείται προς όφελος των νέων με πολύ χαμηλά ενοίκια.
- Κοινωνική αντιπαροχή - Αξιοποίηση ακινήτων του υπ. Εργασίας: Ανακαίνιση και διάθεση περίπου 40 ακινήτων που ανήκουν στην παλαία πρόνοια με ωφελούμενους 80 νέους και προϋπολογισμό 1,75 εκατ. ευρώ προσθέτοντας ότι αυτό θα επεκταθεί και σε άλλα ακίνητα.
- Πρόγραμμα «Εξοικονομώ-Ανακαινίζω» - Ενεργειακή αναβάθμιση κατοικίας: Επιδότηση έως 25.000 ευρώ για παρεμβάσεις βελτίωσης ενεργειακής απόδοσης για επιδότηση από 50% έως 90% ανάλογα με το εισόδημα του νέου.
- Πρόγραμμα «Εξοικονομώ-Ανακαινίζω» για κενά σπίτια: επιδότηση έως 40% για τιμολόγια εργασιών και υλικών για ανακαίνιση κενών σπιτιών που θα κατοικηθεί στην πορεία για τουλάχιστον 3 έτη, αφορά κατοικίες έως 100 τμ σε αστικά κέντρα, αφορά ιδιοκτήτες με φορολογητέο εισόδημα έως 40.000 ευρώ και ακίνητη περιουσία έως 300.000 ευρώ που δεν θα έχει ενταχθεί σε κάποιο άλλο πρόγραμμα Εξοικονομώ.
- Φοιτητικό στεγαστικό επίδομα: Αύξηση κατά 50%.
- Φοιτητικές εστίες: δημιουργία νέων φοιτητικών εστιών σε 5 πανεπιστήμια της χώρας (Θεσσαλία, Θράκη, Δυτική Μακεδονία, δυτική Αττική και Κρήτη, κατασκευή άνω των 8.150 κλινών, κόστος πάνω από 540 εκατ. ευρώ, 8.150 δικαιούχοι.
