«Πρωταθλήτρια» Ευρώπης είναι η Ελλάδα στο κόστος στέγασης με σχεδόν 4 στους 10 Έλληνες ζουν σε νοικοκυριά με καθυστερήσεις σε στεγαστικά δάνεια, ενοίκια ή λογαριασμούς. Εξόχως αποκαλυπτικά είναι τα στοιχεία της Eurostat για το 2021 ενώ η εικόνα το 2022 επιδεινώθηκε περαιτέρω αν λάβουμε υπόψη την επιπλέον άνοδο στα βασικά – καθημερινά αγαθά, το κόστος ενέργειας κ.α. Αυτό αναφέρεται σε σχετική έρευνα του Πανελλαδικού Δικτύου E-Real Estates, σύμφωνα με τα νέα στοιχεία της Eurostat για το κόστος στέγασης στην Ελλάδα.
Όπως σημειώνεται, «κάλεσμα προς την ΕΕ να αναγνωρίσει και να εφαρμόσει την πρόσβαση σε αξιοπρεπή και οικονομικά προσιτή στέγαση ως ανθρώπινο δικαίωμα και να κινητοποιηθεί για την εξάλειψη της αστεγίας πραγματοποίησε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις 21 Ιανουαρίου 2021, ενώ στις 24 Νοεμβρίου 2020 το Κοινοβούλιο ενέκρινε σειρά συστάσεων για την καταπολέμηση της αστεγίας και το τέλος του αποκλεισμού από τη στέγαση στην ΕΕ.
Τα παρακάτω «αποκαρδιωτικά» στοιχεία της Eurostat αφορούν το έτος 2021. Αν υπολογίσουμε την αύξηση του πληθωρισμού του προηγούμενου έτους που συρρικνώνει τα εισοδήματα, την αύξηση των τιμών στα βασικά – καθημερινά αγαθά, την ραγδαία αύξηση του κόστους ενέργειας, την αύξηση των ζητούμενων μισθωμάτων μεσοσταθμικά κατά 10% το 2022 καθώς και την αύξηση των στεγαστικών επιτοκίων, κατανοούμε ότι το κόστος στέγασης έχει καταγράψει ραγδαία αύξηση και επιβαρύνει περισσότερο τον οικογενειακό προϋπολογισμό σε σχέση με τα στοιχεία της Eurostat για το έτος 2021».
Ποσοστό υπερφόρτωσης του κόστους στέγασης
Με τις τιμές των κατοικιών και τα ενοίκια να αυξάνονται, το κόστος της στέγασης μπορεί να είναι επιβάρυνση. Αυτό μπορεί να μετρηθεί με το ποσοστό υπερφόρτωσης του κόστους στέγασης , το οποίο δείχνει το μερίδιο του πληθυσμού που ζει σε ένα νοικοκυριό όπου το συνολικό κόστος στέγασης αντιπροσωπεύει περισσότερο από το 40% του διαθέσιμου εισοδήματος. Στην ΕΕ το 2021, το 10,4 % του πληθυσμού στις πόλεις ζούσε σε ένα τέτοιο νοικοκυριό.
Τα υψηλότερα ποσοστά υπερφόρτωσης κόστους στέγασης στις πόλεις παρατηρήθηκαν σε:
- Ελλάδα (32,4%)
- Δανία (21,9%)
- Ολλανδία (15,3%)
Και στις αγροτικές περιοχές ήταν τα υψηλότερα σε:
- Ελλάδα (22%)
- Βουλγαρία (13,3%)
- Ρουμανία (10,8%)
Δηλαδή, το 32,4% των Ελλήνων που ζουν σε πόλεις, δαπανούν περισσότερο από το 40% του εισοδήματος τους για το κόστος στέγασης, και όλα αυτά τα δεδομένα αφορούν το έτος 2021. Χωρίς να συνυπολογίσουμε τη ραγδαία αύξηση του κόστους διαβίωσης και στέγασης τους τελευταίους 12-14 μήνες.
Όπως αναφέρει ο κ. Μπάκας, πρόεδρος του δικτύου, «4 στους 10 Έλληνες ζουν σε νοικοκυριά με καθυστερήσεις σε στεγαστικά δάνεια, ενοίκια ή λογαριασμούς κοινής ωφελείας. Οι καθυστερήσεις σε λογαριασμούς στεγαστικών δανείων, ενοικίων ή υπηρεσιών κοινής ωφέλειας είναι μια άλλη ένδειξη ότι το κόστος στέγασης μπορεί να είναι πολύ υψηλό. Το 2021, τα μεγαλύτερα μερίδια παρατηρήθηκαν στην Ελλάδα (36,4 %), τη Βουλγαρία (20,4 %), την Κύπρο (17,3 %), την Κροατία (16,6 %) και την Ιρλανδία (13,6 %) και τα μικρότερα στην Τσεχία (2,4 %), την Ολλανδία (2,6 %), το Βέλγιο (4,2 %) και την Αυστρία (4,8 %)».
Η γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής
Όπως αναφέρεται στην έρευνα, σύμφωνα με τη γνωμοδότηση στις 20/2/2020 της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής (Καθολική πρόσβαση σε στέγαση αξιοπρεπή, βιώσιμη και οικονομικά προσιτή σε μακροπρόθεσμη βάση) με εισηγητή τον Raymond HENCKS , οι στεγαστικές πολιτικές των κρατών μελών δεν μπορούν να περιορίζονται στο αποκλειστικό στόχο να βοηθήσουν τα ευάλωτα άτομα να βάλουν «ένα κεραμίδι πάνω από το κεφάλι τους», πρέπει να μεριμνούν για την προσαρμογή της κατοικίας στην κατάσταση της οικογένειας και για τη βελτίωση της ποιότητας της κατοικίας, ιδίως μέσω της αναβάθμισης των υφιστάμενων κατοικιών, δηλαδή να εξασφαλίζουν αξιοπρεπή και προσιτή στέγη σε όλους τους πολίτες, εκεί όπου διαπιστώνονται τόσο ποσοτικές όσο και ποιοτικές ανάγκες.
Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών (UN-Habitat) για το δικαίωμα στη στέγαση
Σύμφωνα με τον κ. Μπάκα, ο καθένας έχει ένα θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα στη στέγαση, το οποίο διασφαλίζει την πρόσβαση σε ένα ασφαλές, κατοικήσιμο και οικονομικά προσιτό σπίτι. Η στέγαση είναι κάτι περισσότερο από μια στέγη, είναι η ευκαιρία για καλύτερες ζωές και καλύτερο μέλλον. Μέχρι το 2030, το UN-Habitat υπολογίζει ότι 3 δισεκατομμύρια άνθρωποι, περίπου το 40% του παγκόσμιου πληθυσμού, θα χρειάζονται πρόσβαση σε επαρκή στέγαση. Αυτό μεταφράζεται σε ζήτηση για 96.000 νέες προσιτές και προσβάσιμες κατοικίες κάθε μέρα.
Ανάγκη για ένα ολοκληρωμένο σχέδιο στεγαστικής πολιτικής με διεύρυνση των δικαιούχων
Στη χώρα μας, ο πληθωρισμός, η αύξηση του κόστους κατασκευής που πιέζει αυξητικά τις τιμές πώλησης, η αύξηση των επιτοκίων στεγαστικών δανείων, η ραγδαία αύξηση των ενοικίων, το κόστος ενέργειας και γενικότερα η αύξηση του κόστους διαβίωσης, συρρικνώνει τα διαθέσιμα εισοδήματα.
Απαιτείται να λάβουμε σοβαρά υπόψη και να κατανοήσουμε ότι το προσαυξημένο κόστος στέγασης δεν αφορά πλέον αποκλειστικά τα κατώτερα οικονομικά στρώματα που βρίσκονται κοντά στον κίνδυνο φτώχειας ή/τα ευάλωτα οικονομικά νοικοκυριά ή μόνο τους νέους ηλικιακά, πλήττει και άτομα των οποίων τα εισοδήματα είναι, αφενός υψηλότερα, αφετέρου όμως, πολύ χαμηλά για να μπορούν να στεγαστούν υπό τις συνθήκες της ιδιωτικής αγοράς.
Οι οικονομικές προκλήσεις στη παγκόσμια κοινότητα καθώς και στη χώρα μας βρίσκονται προ των πυλών και απαιτούνται άμεσα διευρυμένες πολιτικές στέγασης, πολιτικές με διεύρυνση των δικαιούχων, με στόχο την αναχαίτηση του κόστους την επόμενη ημέρα και τη προσβασιμότητα σε αγορά κατοικίας, αλλά, παράλληλα και πολιτικές με υλοποίηση 2-3 ετών, που θα στοχεύουν στην εξάλειψη ιδίων δεδομένων στο μέλλον, καθώς και μέτρα που θα «προστατεύουν» την ιδιοκτησία υπό συνθήκες μη υγιούς οικονομικού περιβάλλοντος.
