Γιατί η ΤτΕ αναρτά στην Α' σελίδα της την τιμή του χρυσού;  

Η Τράπεζα της Ελλάδος είναι από τις λίγες Κεντρικές Τράπεζες της Ευρωζώνης που – παραδόξως – επιμένει να θυμίζει σε όσους την παρακολουθούν την «πραγματικότητα».

Τι εννοούμε αναφέροντας την «πραγματικότητα»; Κάτι πολύ απλό και πολύ βασικό: τι αξία έχει το κέρμα ή το χαρτονόμισμα με το οποίο επισκεπτόμαστε το σούπερ μάρκετ.

Μπροστά – μπροστά στην ιστοσελίδα της η Τράπεζα της Ελλάδος, αμέσως μετά τις διάφορες ανακοινώσεις, που ελάχιστοι διαβάζουν, ακολουθούν τρεις πίνακες:

1. Ο ένας δείχνει την ισοτιμία του Ευρώ με το Δολάριο, μιας και το ευρωπαϊκό νόμισμα στηρίζει την αγοραστική του δύναμη, «αξία» θα την λέγαμε καλύτερα, στο πόσα δολάρια μπορεί να «αγοράσει».
2. Ο δεύτερος πίνακας δείχνει πόσα ευρώ χρειάζεται κανένας για να αγοράσει μια «χρυσή λίρα», με άλλα λόγια τι «αξία» έχουν τα ευρώ που η ΕΚΤ έχει «τυπώσει» και κυκλοφορούν στις τσέπες μας.
3. Ο τρίτος πίνακας δείχνει, «που» έχει αποφασίσει η ΕΚΤ ότι πρέπει να είναι τα επιτόκια τα οποία πρέπει να πληρώσει κανείς όταν έχει δανεισθεί Ευρώ. Κρίσιμο και αυτό γιατί εδώ και κάμποσα χρόνια το χρέος μας έχει χτυπήσει κόκκινο.

Από κάθε άποψη, είναι η πλέον «ειλικρινής» Α’ σελίδα από κάθε άλλη ιστοσελίδα Κεντρικής Τράπεζας, που για διάφορους λόγους έχει χρειαστεί να «ανοίξουμε» τα τελευταία χρόνια.

Γιατί; Γιατί με ξεκάθαρο τρόπο – και ανεξαρτήτως προθέσεων - λέει την αλήθεια για την πραγματική «σχέση» της «αξίας» μεταξύ του ισχυρότερου νομίσματος του πλανήτη, του Δολαρίου, του «Χρυσού» που είναι η αθάνατη «αξία» πίσω από όλα τα νομίσματα και …του «Ευρώ» με το οποίο πληρωνόμαστε και πληρώνουμε καθημερινά για να ζήσουμε και την επόμενη ημέρα.

Κοιτάζοντας αυτά τα τρία «νούμερα» δεν χρειάζεται να «δεις» τις τιμές του σιταριού, του γάλακτος, του κρέατος, ή του φυσικού αερίου για να καταλάβεις αν έχεις πληθωρισμό.

Βλέπεις αυτά τα δύο νομίσματα και την σχέση τους με τον «χρυσό» και καταλαβαίνεις την απλούστερη αλήθεια: δολάριο και ευρώ, δηλαδή τα νομίσματα με τα οποία πληρώνεται η εργασία και αγορά-πωλούνται προϊόντα και υπηρεσίες, δεν φτάνουν…

Κάθε μέρα χρειάζονται και περισσότερα για να γίνει η ίδια συναλλαγή. Γιατί; Γιατί συρρικνώνεται η πραγματική τους «αξία» (η αγοραστική τους δύναμη, όπως συνηθίζουμε να λέμε), όπως δείχνει η διαρκής – παρά τα ζιγκ ζαγκ – ανοδική τάση της «τιμής» του χρυσού σε δολάρια ή Ευρώ.

Και εδώ έρχεται να μας χτυπήσει κατακούτελα η έκπληξη.

Πώς γίνεται να συμβαίνει αυτό, αφού το δολάριο - και μαζί του όλα τα νομίσματα που «τυπώνονται» στην βάση των συναλλαγματικών του διαθεσίμων – από τον Αύγουστο του 1971, έχουν με απόφαση της αμερικανικής κυβέρνησης Νίξον – διακόψει οριστικά την σχέση με τον χρυσό;

Αυτή ήταν η απόφαση της κυβέρνησης Νίξον στα μέσα του Αυγούστου του 1971, πριν από 52 χρόνια: τέλος η ισχύς της Συμφωνίας του Μπρέτον Γουντς (1945).

Ήτοι, τέλος της παγκόσμιας συμφωνίας ότι 35 δολάρια Αμερικής ισοδυναμούν με μία ουγκιά χρυσό.

Μα με αυτή την βασική συμφωνία «ανοικοδομήθηκε» ο πλανήτης μετά τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο…

Και όμως, μετά από εκείνη την αποφράδα ημέρα, όποιος είχε στα χέρια του δολάρια ήταν ένα ερώτημα το τι ακριβώς κράταγε, πέρα από τυπωμένο σε πράσινη απόχρωση χαρτί…

Όπως μπορούμε να «θυμηθούμε» στο παρατιθέμενο (προηγούμενο) Οικονογράφημα, χρειάσθηκε να περάσει μια δεκαετία πρωτοφανών οικονομικών, πολιτικών και γεωπολιτικών αναταραχών μέχρι το 1981 για να αρχίσει το «πράσινο» χαρτονόμισμα να αποκτάει μία νέα «ταυτότητα» ή αλλιώς μια διαφορετικής φύσης «αξία», που και πάλι βέβαια χρειαζόταν τον χρυσό να για να «μετρηθεί», αλλά όχι πλέον άμεσα.

Το πράσινο χαρτονόμισμα αντιπροσώπευε πλέον αμερικάνικο «χρέος» και μάλιστα πολύ υψηλής (προσωρινά) απόδοσης αφού η Fed είχε ανεβάσει στο 18% το βασικό της επιτόκιο…

Κάπως έτσι, άρχισε να αλλάζει και πάλι ο κόσμος την δεκαετία του 80’ αφού «πέρασε» μέσα από την Συμφωνία του Plaza το 1985.

Πώς; Την απάντηση «υπενθυμίζει» το παρατιθέμενο (προηγούμενο) Οικονογράφημα (Η «αποφράς» εκείνη ημέρα της 15ης/8 /1971...).

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Η «αποφράς» ημέρα της 15ης/8/1971 και τι μας λέει για το σήμερα

Αλλά πρέπει να ομολογήσουμε ότι «χρωστάμε» στην ΤτΕ την «χάρη» ότι φροντίζει να μας υπενθυμίζει καθημερινά, ότι οι ημέρες της αρχικής βεβαιότητας για την «αξία» του χρήματος, είτε αυτό λεγόταν δολάριο, μάρκο, δραχμή, ή Ευρώ, έχουν περάσει ανεπιστρεπτί, μαζί με την σταθερή σχέση των νομισμάτων με τον χρυσό…

Γι’ αυτό ας μην αναρωτιόμαστε για τον «μυστηριώδη» πληθωρισμό.

Δεν είναι ο πληθωρισμός που έπεσε από τον ουρανό.

Είναι η απαξίωση του «νομίσματος» που αναδύθηκε (μετά από πολλές προσπάθειες να εμποδιστεί), από την αποφράδα εκείνη μέρα της κατάρρευσης της σταθερής σχέσης του νομίσματος (δολαρίου) με την χρυσό (αξία)… Και δεν φταίει γι’ αυτό ο Μίλτον Φρίντμαν.

* Οικονογράφημα (7/8/23): Η «αποφράς» εκείνη ημέρα της 15ης/8 /1971...

Είναι πραγματικά ένας κόσμος γεμάτος …παράδοξα.

Θα μπορούσε να είναι διασκεδαστικό αν δεν έκρυβε τόσους εφιάλτες.

Σε λίγες ημέρες είναι η επέτειος του μεγάλου «συμβάντος», αν μας επιτρέπεται να χρησιμοποιήσουμε όρους σημαντικούς για την φιλοσοφία.

Πριν από 52 χρόνια, στα μέσα του Αυγούστου του 1971, «έσπασε» η οικονομική σχέση πάνω στην οποία στηρίχθηκε η ανοικοδόμηση του πλανήτη μετά τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο. Αναφερόμαστε στην συμφωνία του Μπρέτον Γουντς (1945) με την οποία είχε καθοριστεί ότι όποιος είχε στα χέρια του μια ουγκιά χρυσού, ήταν το ίδιο σαν να κρατούσε 35 δολάρια εγγυημένα από τις ΗΠΑ.

Μετά από μήνες εσωτερικών ζυμώσεων και αντιρρήσεων ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ρ. Νίξον ανακοίνωσε σε ένα …έκπληκτο πλανήτη ότι όποιος κρατάει πλέον στα χέρια του 35 δολάρια δεν μπορεί να τα εξαργυρώσει στο Fort Knox (το αμερικάνικο θησαυροφυλάκιο) με μία ουγγιά χρυσό!
Και το ερώτημα με το οποίο βρέθηκαν παγιδευμένοι όλοι στον πλανήτη ήταν πρωτοφανές : τότε τι είναι αυτό που κρατάμε στα χέρια μας, αυτό που αποκαλούμε δολάριο;.

Πέρασε μία δεκαετία αλλεπάλληλων κρίσεων, πληθωρισμού, πολέμων, ανατροπών μέχρι που ο επικεφαλής της Fed Πωλ Βόλκερ (1981), αποφάσισε (με την συμφωνία της Ουάσιγκτον βέβαια) να ανακοινώσει στον πλανήτη ότι όποιος έχει δολάρια στην κατοχή του, δεν μπορεί να τα ανταλλάξει με χρυσό αλλά θα μπορεί να παίρνει «τόκο» από τις ΗΠΑ κάπου 18% !

Αυτό από μόνο του κατέστρεψε (στις ΗΠΑ και στον πλανήτη) πολλές επιχειρήσεις, θέσεις εργασίας, παραγωγικούς τομείς, κ.λ.π., που χρωστάγανε σε δολάρια και τώρα έπρεπε να πληρώσουν με τον απίθανο «τόκο» 18%.

Αλλά ταυτόχρονα έκανε το δολάριο και πάλι ένα «μέρος» στο οποίο όλοι ήθελαν να βάλουν τα λεφτά τους, τόσο μεγάλη «απόδοση» που έδινε.

Και κάπως έτσι ο κόσμος άρχισε να ασχολείται μαζικά με τις επενδύσεις που «από το χρήμα βγάζουν χρήμα», χωρίς να χρειάζεται να μεσολαβήσει η επένδυση σε ένα εργοστάσιο, άνθρωποι που δουλεύουν σ’ αυτό, προϊόντα που φτιάχνονται και προϊόντα που πουλιούνται και αγοράζονται.

Το «παιχνίδι» αυτό παρέδωσε στις χρηματιστηριακές αγορές τον «Όλυμπο» της παγκόσμιας Οικονομίας.

Το κυρίαρχο αγαθό πλέον ακούει στο όνομα εμπόρευμα «χρέους» και μάλιστα σε δολάρια.

Ένας πολύ ισχυρός «σεισμός» το 2008, ράγισε τα θεμέλια αυτού του υπερ-παγκόσμιου παλατιού στην κορφή του κόσμου, αλλά αυτό ακόμα και έτσι συνέχισε να κυριαρχεί στις ζωές των θνητών.

Βέβαια – θεός φυλάξει - κανείς δεν είχε πετάξει μέχρι τότε στα «σκουπίδια» τον χρυσό, αυτό το …άχρηστο λαμπερό μέταλλο, που εξακολουθούσε παρ’ όλα αυτά από την παράμερη και σκοτεινή γωνιά γωνιά του, να είναι ο μέγας αναμφισβήτητος – ιστορικά - μετρητής της «αξίας».

Τελευταία μάλιστα μετά τον μεγάλο «σεισμό» του 2008 και αφού απέτυχαν διάφορα άλλα εργαλεία, για να σταθεροποιηθεί το οικοδόμημα, κάποιοι άρχισαν να ξαναμαζεύουν χρυσό και να τον βάζουν σαν στήριγμα στα θεμέλια του δικού τους «σπιτιού». Πολλούς τόνους χρυσού…

Το δολάριο όμως παρέμεινε ο κυρίαρχος του παιχνιδιού και όλοι συνέχισαν να «εκδίδουν» τα δικά τους νομίσματα στην βάση του «άφθονου» αυτού υλικού που τυπώνεται στην Ουάσιγκτον και αυξάνεται διαρκώς η προσφορά του, όσο πιο πολύ μεγαλώνει το χρέος του οικονομικού γίγαντα που λέγεται αμερικάνικη οικονομία.

Μέχρι που κάποια στιγμή το 2011, λίγο μετά τον «σεισμό» του 2008, ένας από τους μεγάλους ειδικούς περί την αξιοπιστία αυτού του κυρίαρχου προϊόντος που ακούει στο όνομα χρέος, τόλμησε να δηλώσει ότι αυτό το προϊόν «δεν είναι το πλέον αξιόπιστο, δεν είναι πλέον ΑΑΑ». Γιατί; Γιατί αυτοί που το εκδίδουν πολιτικά και οικονομικά δεν είναι πλέον τόσο αξιόπιστοι όσο ήταν πριν.

Ανησυχία απλώθηκε σ’ ολόκληρο τον πλανήτη γιατί αυτός που το είπε είχε βαρύ όνομα. S&P τον έλεγαν και ήταν μέλος από τα πιο σημαντικά της οικογένειας, που φτιάχνει αυτό το προϊόν του χρέους στην Ουάσιγκτον.

Ο καιρός πέρναγε, πανδημίες ήρθαν και έφυγαν, πόλεμος ήρθε και δεν λέει να …φύγει, νέες διαφωνίες για το πόσο από αυτό το «προϊόν» πρέπει να παράγεται ξέσπασαν και ξαφνικά νάσου και δεύτερο ισχυρό μέλος της οικογένειας (Fitch) βγαίνει και λέει, «προσέχετε όσοι παίρνετε αυτό το «προϊόν» στα χέρια σας, δεν είναι τόσο καλό όσο λένε...».

Και όλοι άρχισαν να κοιτάζονται για το τι πραγματικά συμβαίνει…

Όταν τα δύο από τα τέσσερα παιδιά της «οικογένειας» λένε ότι το «προϊόν» αυτό (το αμερικάνικο χρέος) δεν είναι τόσο αξιόπιστο όσο λένε, κάτι σοβαρό συμβαίνει.

Πολύ περισσότερο μάλιστα που τόσο το 2011 όσο και το 2023, τόσο η S&P όσο και η Fitch, αναφέρουν τις ίδιες ακριβώς αιτίες σαν τις υπεύθυνες της αναξιοπιστίας : την αδυναμία πολιτικής και οικονομικής διαχείρισης της κατάστασης στις ΗΠΑ…

Και τότε όλοι όσοι σ’ αυτό τον πλανήτη, «έκοβαν» και συνεχίζουν να «κόβουν» το δικό τους νόμισμα με βάση τα «πακέτα» του αμερικανικού χρέους (δολάρια) που έχουν στο δικό τους χρηματοκιβώτιο, κοιτάζουν στον καθρέφτη και αναρωτιούνται τι ακριβώς έχουν στο θησαυροφυλάκιό τους και πόσα άλλα προϊόντα θα μπορούν να αγοράζουν με αυτό από αύριο…

Κάποιοι μάλιστα αποφάσισαν να «μαζευτούν» σε μία συνάντηση στην Ν. Αφρική στα τέλη του μήνα, συνάντηση των Brics την αποκαλούν και συμμετέχουν σ’ αυτή οι μεγαλύτερες μετά τις ΗΠΑ οικονομίες του πλανήτη, όπως η Κίνα, η Ινδία, η Ρωσία, η Βραζιλία, κ.λ.π.. Μαζεύονται για να δουν αν και πως μπορούν να απαλλαγούν, έστω και εν μέρη από αυτό το αμφίβολης πλέον ποιότητας αξιακό «προϊόν» που λέγεται χρέος/δολάριο.

Δεκάδες άλλοι που έμαθαν για την συνάντηση ζήτησαν να συμμετάσχουν και αυτοί γιατί και τα δικά τους θησαυροφυλάκια είναι γεμάτα από αυτό που λέγεται «αμερικάνικο χρέος».

Το χειρότερο είναι ότι την αμφιβολία για την ποιότητα αυτού του προϊόντος την τροφοδοτούν κατά πρώτο λόγο – μαζί με την S&P και την Fitch - οι συζητήσεις που ΤΩΡΑ γίνονται στην Ουάσιγκτον και μάλιστα σε μέρη που ακούγονται οι επίσημες γνώμες, όπως το Κογκρέσο.

Εκεί η κα Γιέλεν πρώην επικεφαλής της Fed και νυν επικεφαλής του Υπ. Οικονομικών στις ΗΠΑ, ενημέρωσε σχετικά πρόσφατα (σε ελεύθερη μετάφραση) ότι «οι ΗΠΑ θα πρέπει να συνηθίσουν πλέον σε μία νέα κατάσταση όπου ο κυρίαρχος ρόλος του δολαρίου στην διεθνή οικονομία δεν είναι δεδομένος…».

Κάπου σ’ αυτό το σημείο ήμαστε ΣΗΜΕΡΑ.

Δηλαδή 52 χρόνια από εκείνη την αποφράδα ημέρα που ο Ρίτσαρντ Νίξον το 1971, με ζωντανό τηλεοπτικό μήνυμα, ενημέρωσε τον κόσμο ότι οι «καλές ημέρες» που ακολούθησαν την Νίκη στον Β Παγκόσμιο Πόλεμο, έχουν τελειώσει…. Και ότι από δω και μπρος, όπως λένε και οι κρητικοί … «ξασας».

Γ. Αγγέλης