Η πολιτική συμφωνία που επιτεύχθηκε μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την βιωσιμότητα στην παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού θέτει νέους κανόνες στην λειτουργία των επιχειρήσεων όσον αφορά στα ανθρώπινα δικαιώματα και στο περιβάλλον.
Οι νέοι κανόνες της ΕΕ θα προωθήσουν την πράσινη μετάβαση και θα προστατεύσουν τα ανθρώπινα δικαιώματα εντός και εκτός των ευρωπαϊκών συνόρων. Οι μεγάλες εταιρείες θα πρέπει να εντοπίζουν και, όπου χρειάζεται, να προλαμβάνουν, να εξαλείφουν ή να μετριάζουν τις δυσμενείς επιπτώσεις των δραστηριοτήτων τους στα ανθρώπινα δικαιώματα, όπως η παιδική εργασία και η εργασιακή εκμετάλλευση, και στο περιβάλλον (ρύπανση και απώλεια βιοποικιλότητας κλπ).
Τι προβλέπει το νέο πλαίσιο για τις επιχειρήσεις
Οι νέοι κανόνες θα ισχύουν για εταιρείες περιορισμένης ευθύνης της ΕΕ σημαντικού μεγέθους και οικονομικής ισχύος, δηλαδή με περισσότερους από 500 εργαζομένους και καθαρό παγκόσμιο κύκλο εργασιών άνω των 150 εκατομμυρίων ευρώ, για εταιρείες περιορισμένης ευθύνης της ΕΕ που δραστηριοποιούνται σε συγκεκριμένους κλάδους υψηλού αντίκτυπου με περισσότερους από 250 εργαζομένους και καθαρό παγκόσμιο κύκλο εργασιών 40 εκατ. ευρώ και, τρίτον, για εταιρείες εκτός ΕΕ που πληρούν τα παραπάνω όρια με κύκλο εργασιών που δημιουργείται στην ΕΕ. Η νέα οδηγία θα ισχύει για τις δραστηριότητες της ίδιας της εταιρείας, τις θυγατρικές της και τις αλυσίδες αξίας τους ενώ οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της νέας οδηγίας.
Στο πλαίσιο αυτό, οι επιχειρήσεις θα πρέπει να λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα για να προσδιορίζουν, να αξιολογούν και να δίνουν προτεραιότητα σε πραγματικές ή πιθανές δυσμενείς επιπτώσεις στα ανθρώπινα δικαιώματα και στο περιβάλλον, να μεριμνούν για την πρόληψη ή τον μετριασμό πιθανών δυσμενών επιπτώσεων, να τερματίσουν, να ελαχιστοποιήσουν και να διορθώσουν τις πραγματικές δυσμενείς επιπτώσεις, να μεριμνήσουν για την δημιουργία και διατήρηση μηχανισμού κοινοποίησης και διαδικασίας παραπόνων, να παρακολουθούν την αποτελεσματικότητα της πολιτικής και των μέτρων δέουσας επιμέλειας και να κοινοποιούν τα σχετικά με την προσαρμογή τους σε όλα τα παραπάνω.
Προκειμένου να περιοριστεί η επιβάρυνση από τα αιτήματα για πληροφορίες σε μικρότερες εταιρείες κατά μήκος της αλυσίδας αξίας, οι εταιρείες πρέπει να δώσουν προτεραιότητα στο να ζητούν τις απαραίτητες πληροφορίες απευθείας από τους επιχειρηματικούς εταίρους όπου είναι πιο πιθανό να υπάρξουν οι δυσμενείς επιπτώσεις.
Οι κυρώσεις και τα επόμενα βήματα
Οι νέοι κανόνες παρέχουν την δυνατότητα επιβολής κυρώσεων και προσφέρουν σε όσους θίγονται το δικαίωμα να ζητήσουν νομική αποκατάσταση.
Επιπλέον, οι εταιρείες της ΕΕ σημαντικού μεγέθους και οικονομικής ισχύος θα πρέπει να υιοθετήσουν σχέδια μετάβασης και να καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για να εξασφαλίσουν ότι η επιχειρηματική τους στρατηγική είναι συμβατή με τον περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη στους 1,5 °C.
Η πρόταση περιλαμβάνει επίσης συνοδευτικά μέτρα, τα οποία θα στηρίξουν όλες τις άμεσα ενδιαφερόμενες εταιρείες, αλλά και τις ΜΜΕ που ενδέχεται να επηρεαστούν έμμεσα. Τα μέτρα περιλαμβάνουν την ανάπτυξη μεμονωμένων ή από κοινού αποκλειστικών ιστοτόπων, πλατφορμών ή πυλών και πιθανή οικονομική στήριξη για ΜΜΕ. Προκειμένου να παράσχει υποστήριξη σε εταιρείες, η Επιτροπή μπορεί να εγκρίνει συγκεκριμένες οδηγίες, συμπεριλαμβανομένων των πρότυπων ρητρών συμβάσεων. Η Επιτροπή μπορεί επίσης να συμπληρώσει τη στήριξη που παρέχουν τα κράτη μέλη με νέα μέτρα, συμπεριλαμβανομένης της παροχής βοήθειας σε εταιρείες σε τρίτες χώρες.
Η πολιτική συμφωνία που επιτεύχθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο υπόκειται πλέον σε επίσημη έγκριση από τους νομοθέτες. Μόλις δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα, η Οδηγία θα τεθεί σε ισχύ 20 ημέρες μετά τη δημοσίευσή της και τα κράτη μέλη θα έχουν στη διάθεσή τους 2 έτη για να μεταφέρουν τις διατάξεις της οδηγίας στο εθνικό τους δίκαιο.
