Το «πράσινο» πισωγύρισμα για τις επιχειρήσεις αναμένεται να επισφραγίσει αυτή την εβδομάδα η Κομισιόν δίνοντας παράταση στις επιχειρήσεις για τη συμμόρφωση με τις απαιτήσεις εταιρικής αναφοράς (CSRD) κατά δύο έτη και της οδηγίας δέουσας επιμέλειας (CSDDD) κατά ένα έτος. Η παράταση κρίθηκε σύμφωνα με τους τεχνοκράτες της Κομισιόν απαραίτητη, προκειμένου οι επιχειρήσεις να έχουν το χρόνο να προετοιμαστούν κατάλληλα.
Έτσι, την Τρίτη, 1 Απριλίου, οι ευρωβουλευτές θα αποφασίσουν εάν θα εφαρμόσουν τη διαδικασία του κατεπείγοντος και θα ψηφίσουν για την παραπομπή δύο ημέρες αργότερα, δηλαδή την Πέμπτη 3 Απριλίου.
Τα κράτη μέλη ήδη έχουν ήδη δώσει το πράσινο φως στην πρόταση της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν για αναβολή των απαιτήσεων εταιρικής αναφοράς (CSRD) και της οδηγίας δέουσας επιμέλειας (CSDDD). Με τον τρόπο αυτό Ευρωπαϊκή Ένωση βάζει φρένο σε δύο σημαντικές οδηγίες που σχετίζονται με την Πράσινη Συμφωνία, που εγκρίθηκαν μετά από πολλές διαβουλεύσεις από το προηγούμενο νομοθετικό σώμα.
Οι πολιτικές ομάδες διαπραγματεύονται, όχι τόσο για την προώθηση της εφαρμογής των οδηγιών, στην οποία συμφωνούν όλοι μέχρι τώρα, αλλά για ουσιαστικές αλλαγές στους κανόνες που έχει ήδη βάλει στο πιάτο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με το πακέτο απλούστευσης «Omnibus I» τον περασμένο Φεβρουάριο. Το Omnibus περιλαμβάνει επίσης μια πρόταση για να ελαφρύνει το περιεχόμενο και τις απαιτήσεις της δέουσας επιμέλειας και της αναφοράς βιωσιμότητας.
Το Συμβούλιο της ΕΕ, δίνοντας την έγκρισή του για την επείγουσα αναβολή των οδηγιών, τόνισε ότι «οποιαδήποτε έγκαιρη συμφωνία μεταξύ των συννομοθετών θα τους δώσει χρόνο να συμφωνήσουν για ουσιαστικές αλλαγές στο CSRD και το CSDDD».
Τι αλλάζει στις αναφορές βιωσιμότητας
Το πακέτο περιλαμβάνει τροποποιήσεις στην Οδηγία για την υποβολή εκθέσεων για τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων (CSRD), στην Οδηγία για τη Δέουσα Επιμέλεια για την Εταιρική Αειφορία (CSDDD), τον Μηχανισμό Προσαρμογής Άνθρακα (CBAM) και τον Κανονισμό InvestEu. Πιο συγκεκριμένα, οι αλλαγές αφορούν στη χρονική μετάθεση των υποχρεώσεων για το CSRD και CSDDD και προτείνεται να αναβληθεί η εφαρμογή όλων των απαιτήσεων αναφοράς στο CSRD για εταιρείες που πρόκειται να υποβάλουν έκθεση το 2026 και το 2027 και να παραταθεί η έναρξη της υποχρέωσης κατά ένα έτος έως το 2028.
Οι χαλαρότεροι κανόνες κανόνες περιβαλλοντικής και εταιρικής βιωσιμότητας για τη μεγάλη πλειονότητα των επιχειρήσεων στην Ευρώπη, αποτελούν την απάντηση της ΕΕ στην κριτική ότι η γραφειοκρατία εμποδίζει την ανταγωνιστικότητα με ξένους αντιπάλους. Οι αλλαγές αποτελούν αποτέλεσμα σχετικών απαιτήσεων από την πλευρά της Γερμανίας και της Γαλλίας, ωστόσο η κίνηση αυτή έχει απογοητεύσει τις περιβαλλοντικές οργανώσεις, οργανισμούς και ορισμένες άλλες κυβερνήσεις της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της Ισπανίας ενώ και ορισμένοι επενδυτές είχαν προτρέψει τις Βρυξέλλες να μην αποδυναμώσουν τους πράσινους κανόνες.
Σύμφωνα με τις προτεινόμενες αλλαγές, η εφαρμογή του CSRD θα καθυστερήσει δύο χρόνια και μόνο οι εταιρείες με περισσότερους από 1.000 εργαζομένους και με κύκλο εργασιών τουλάχιστον 50 εκατ. ευρώ ή ισολογισμό άνω των 25 εκατ. ευρώ θα πρέπει να εφαρμόζουν τη συγκεκριμένη οδηγία. Αυτό θα μείωνε τον αριθμό των επιχειρήσεων που επηρεάζονται από το νόμο από 50.000 σε περίπου 10.000, δήλωσε ένας αξιωματούχος της ΕΕ.
Ωστόσο, οι εταιρείες θα πρέπει ακόμα να αναφέρουν τόσο την έκθεσή τους στον κλιματικό κίνδυνο όσο και τις επιπτώσεις των δραστηριοτήτων τους στο περιβάλλον - μια έννοια γνωστή ως διπλή ουσιαστικότητα που αποτελεί βασικό μέρος της CSRD. Το νομοσχέδιο προτείνει τη μείωση κατά το ήμισυ του αριθμού των δεδομένων που πρέπει να συλλέγουν οι εταιρείες και την κατάργηση των προτύπων αναφοράς για συγκεκριμένους.
Η πρόταση αποδυναμώνει επίσης σημαντικά το CSDDD, το οποίο αφορά στις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και περιβαλλοντική ζημιά στις αλυσίδες εφοδιασμού τους. Οι αλλαγές απαιτούν από τις εταιρείες να εξετάζουν μόνο τους άμεσους προμηθευτές και η εφαρμογή του νόμου θα αναβληθεί μέχρι να ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις.
Εξαίρεση προβλέπεται και στην «Ταξινομία» της ΕΕ, η οποία ορίζει ποιες μπορούν να θεωρηθούν φιλικές προς το κλίμα επενδύσεις, έτσι ώστε μόνο οι εταιρείες με περισσότερους από 1.000 υπαλλήλους να υποχρεούνται να αναφέρουν την ευθυγράμμιση της επιχείρησής τους με τα κριτήρια του συγκεκριμένου κανονισμού. Ταυτόχρονα, οι μικρές και μεσαίες εταιρείες θα έχουν το δικαίωμα να αρνηθούν να παράσχουν ορισμένα δεδομένα, εάν μια μεγαλύτερη εταιρεία τους ζητήσει αυτά τα δεδομένα για να βοηθήσει τη συμμόρφωση της μεγαλύτερης εταιρείας με την CSRD. Το CSRD είναι ήδη σε ισχύ για τις μεγαλύτερες εταιρείες, ορισμένες από τις οποίες έχουν αρχίσει να δημοσιεύουν τις πρώτες τους εκθέσεις το 2025.
Οι προτάσεις θα περιορίσουν επίσης την ευρωπαϊκή οδηγία για τη δέουσα επιμέλεια για την εταιρική βιωσιμότητα (CSDDD), η οποία από το 2027 θα αρχίσει να επιβάλλει υποχρεώσεις στις εταιρείες να βρίσκουν και να διορθώνουν τα ζητήματα που σχετίζονται με τα ανθρώπινα δικαιώματα και τα περιβαλλοντικά ζητήματα στις αλυσίδες εφοδιασμού τους.
Από το 2026, οι εταιρείες που εισάγουν χάλυβα, τσιμέντο και άλλα αγαθά στην ΕΕ θα πρέπει να πληρώνουν ένα τέλος συνόρων άνθρακα της ΕΕ (CBAM) για τις εισαγόμενες εκπομπές στα προϊόντα τους. Με τους προτεινόμενους κανόνες αναμένεται να αποκλειστούν περί τους 200.000 εισαγωγείς που καλύπτονται επί του παρόντος, με το σκεπτικό ότι παράγουν μόνο το 1% των εκπομπών στο σύστημα.
Σύμφωνα με τις αλλαγές που προτείνονται, η συχνότητα με την οποία οι εταιρείες αναμένεται να παρακολουθούν τους προμηθευτές θα μειωθεί σε μία φορά κάθε πέντε χρόνια, σε σχέση με την ετήσια.
Το νομοσχέδιο προτείνει επίσης να γίνει εθελοντική η Ταξινομία για έως και το 85% των εταιρειών κάτι που σημαίνει ότι δεν θα χρειάζεται να αναφέρουν εάν ευθυγραμμίζονται με τον κατάλογο της ΕΕ με τις οικονομικές δραστηριότητες που θεωρούνται πράσινες.
Τέλος, το νομοσχέδιο προτείνει την αλλαγή του Μηχανισμού Προσαρμογής Συνόρων Άνθρακα (CBAM) ώστε να απαλλάσσεται περίπου το 90% των εισαγωγέων αγαθών που καλύπτονται από τον φόρο, οι οποίοι, σύμφωνα με τον ίδιο, ευθύνονται μόνο για περίπου το 1% των εισαγόμενων εκπομπών. Ωστόσο, η Επιτροπή δεν προτείνει καθυστέρηση στην εφαρμογή του.
