Σε μια από τις πιο κρίσιμες στιγμές των τελευταίων ετών βρίσκεται η ελληνική έρευνα, καθώς από τη μία είναι πλέον ξεκάθαρη η σημασία της για την ανάκαμψη της χώρας, από την άλλη όμως μια σειρά από πρακτικές και επιλογές τροχοπεδούν την όλη προσπάθεια.
Η ανάληψη της προεδρίας του Εθνικού Συμβούλιου Έρευνας, Τεχνολογίας και Καινοτομίας (ΕΣΕΤΕΚ) από τον καθηγητή Σπύρο Αρταβάνη-Τσάκωνα σηματοδοτεί την έναρξη μιας νέας προσπάθειας για την ενίσχυση του εγχώριου ερευνητικού έργου, ενώ η συνάντηση που πραγματοποίησε με τον πρωθυπουργό κ. Κυριάκο Μητσοτάκη επιβεβαιώνει το ενδιαφέρον που εκπορεύεται από το ανώτατο κυβερνητικό επίπεδο.
Μια «ψήφος εμπιστοσύνης» που θεωρήθηκε από πολλούς επιβεβλημένη μετά και την επεισοδιακή παραίτηση του πρώην προέδρου του ΕΣΕΤΕΚ κ. Μανώλη Δερμιτζάκη, ο οποίος «τα βρόντηξε», αφήνοντας σαφείς αιχμές για τον τρόπο που η πολιτεία, αλλά και η κυβέρνηση χειρίζεται το ζήτημα της έρευνας στην Ελλάδα.
Αιχμές που συμμερίζεται και μια μεγάλη μερίδα ακαδημαϊκών, η οποία εκτιμά πως η επιλογή να μεταφερθούν οι αρμοδιότητες της έρευνας στο Υπουργείο Ανάπτυξης από το Υπουργείο Παιδείας λειτούργησε αρνητικά, «διχοτομώντας» ουσιαστικά την όλη προσπάθεια.
«Η κυβέρνηση δίνει πολύ μεγάλη έμφαση στην επιχειρηματικότητα, αλλά πολύ μικρή υποστήριξη στην ίδια την έρευνα. Αυτό σημαίνει ότι πολύ σύντομα δεν θα είχαμε παραγωγή γνώσης, τη βάση δηλαδή πάνω στην οποία πρέπει να στηρίζεται η ανάπτυξη οικονομικής δραστηριότητας από την έρευνα. Αυτό είναι μια αδιέξοδη πολιτική που έχει αποτύχει παντού στο εξωτερικό» ανέφερε χαρακτηριστικά σε συνέντευξή του στην εφημερίδα «ΤΟ ΒΗΜΑ» ο κ. Δερμιτζάκης, δίνοντας σαφές στίγμα της διαφωνίας του με την κυβερνητική στρατηγική. Αντίστοιχα, στην ίδια συνέντευξη τονίζει πως «χαρακτηριστικό της λανθασμένης κατεύθυνσης της πολιτικής σχετικά με την έρευνα είναι το γεγονός ότι υπήρξε προσπάθεια ανάθεσης της αξιολόγησης των ερευνητικών κέντρων από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων! Κάτι τέτοιο θα ήταν τεράστια αστοχία: αφενός ο οργανισμός αυτός είναι άσχετος με θέματα αξιολόγησης της έρευνας και αφετέρου μια τέτοια απόφαση θα μας εξέθετε όλους και εμένα προσωπικά ως πρόεδρο του ΕΣΕΤΕΚ και ερευνητή, καθώς θα έδειχνε ότι δεν γνωρίζουμε τις διεθνείς πρακτικές λειτουργίας και αξιολόγησης της έρευνας».
Με άλλα λόγια, η μεταφορά των αρμοδιοτήτων, ο τρόπος με τον οποίο έγινε αλλά και η νέα στρατηγική που υιοθετήθηκε ουσιαστικά απέκοψε την έρευνα από την ακαδημαϊκή κοινότητα χωρίς όμως να καταφέρει να την «παντρέψει» με την επιχειρηματικότητα, όπως ήταν το ζητούμενο.
Δυσλειτουργίες σε ερευνητικά κέντρα – Η περίπτωση του ΙΙ-ΒΕΕΑ
Με αποτέλεσμα, όπως αναφέρουν Ακαδημαϊκοί στο insider.gr, αυτή τη στιγμή να υπάρχουν κορυφαία ερευνητικά κέντρα τα οποία υπολειτουργούν, δίχως να παράγουν ερευνητικό έργο, το οποίο είναι αναγκαίο στη σημερινή, εξαιρετικά κρίσιμη συγκυρία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, το Ιατρο-Βιολογικό Κέντρο της Ακαδημίας Αθηνών (ΙΙ-ΒΕΕΑ) το οποίο τους τελευταίους μήνες έχει εγκλωβιστεί σε έναν φαύλο κύκλο εσωστρέφειας, με αποτέλεσμα ούτε να παράγει ερευνητικό έργο αλλά και να «αιμορραγεί» με αποχωρήσεις κορυφαίων ερευνητών.
Ο λόγος που συμβαίνουν τα παραπάνω, όπως αναφέρουν στελέχη του Ιδρύματος στο insider.gr, έχει να κάνει με τη μη εκλογή δύο μελών του Διοικητικού Συμβουλίου του ΙΙ-ΒΕΕΑ, τα οποία εκλέγονται από την Ολομέλεια της Ακαδημίας. Η αιτία που αυτό δεν πραγματοποιήθηκε οφείλεται στο γεγονός ότι η νυν πρόεδρος της Ακαδημίας Άννα Ψαρούδα-Μπενάκη δεν συγκάλεσε εντός του Ιουνίου την Ολομέλεια για το σκοπό αυτό. Σημειώνεται ότι τα υπόλοιπα επτά μέλη του ΔΣ εκλέγονται με μυστική ψηφοφορία από την Α’ Τάξη Θετικών Επιστημών της Ακαδημίας, κάτι που έχει γίνει ήδη από το Νοέμβριο του 2019. Ακόμα όμως και εκεί έχει δημιουργηθεί πρόβλημα, καθώς η Πρόεδρος της Ακαδημίας ακύρωσε την εν λόγω εκλογή, διορίζοντας άλλους στη θέση τους, με απόφαση της Συγκλήτου, μια πρακτική που έχει χαρακτήρα διαδικαστικών μεθοδεύσεων, όπως αναφέρουν στο insider.gr εμπλεκόμενοι με τη διαδικασία.
Οι επιστολές των εργαζομένων και των Ακαδημαϊκών
Απόδειξη όλων των παραπάνω είναι το μπαράζ επιστολών που έχουν στείλει προς την Πρόεδρο της Ακαδημίας τόσο ο Σύλλογος Εργαζομένων του ΙΙ-ΒΕΕΑ όσο και Ακαδημαϊκοί, τις οποίες και έχει στη διάθεσή του το insider.gr
Σε αυτές, μεταξύ άλλων οι εργαζόμενοι αναφέρουν πως «Αναμένουμε ότι ως Προεδρείο της Ακαδημίας Αθηνών, εφαρμόζοντας την κείμενη νομοθεσία θα δρομολογήσετε άμεσα τις διαδικασίες για την ομαλή μετάβαση στο νέο επταμελές Διοικητικό Συμβούλιο, όπως αυτό θα οριστεί από την Ακαδημία Αθηνών. Οι προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπισθούν και οι αποφάσεις που πρέπει να ληφθούν για την ομαλή λειτουργία του ΙΙΒΕΑΑ απαιτούν την ύπαρξη ενός οριστικού Διοικητικού Συμβουλίου».
Η εν λόγω επιστολή εστάλη στις 11 Φεβρουαρίου του 2020, με την πρόεδρο της Ακαδημίας να απαντά στις 18 Ιουνίου (!) αναφέροντας μεταξύ άλλων πως δεν συμμερίζεται τις ανησυχίες των εργαζομένων καθώς «Το ΙΙΒΕΑΑ διοικείται απολύτως ικανοποιητικά με το υπάρχον Δ.Σ., το οποίο έχει πλήρεις αρμοδιότητες, και για πολλούς λόγους, δεν κατέστη μέχρι στιγμής δυνατή η νόμιμη συγκρότηση του οριστικού Δ.Σ.». Εντούτοις, στο κείμενο της ίδιας επιστολής προσθέτει πως «Σας διαβεβαιώ ότι ευθύς ως υπάρξει απόφαση της Α’ Τάξης για την πενταμελή συγκρότηση του Δ.Σ., σύμφωνη με τον παραπάνω αναφερόμενο νόμο, οι διαδικασίες θα κινηθούν ταχύτατα στο μέτρο του δυνατού», παραδεχόμενη ουσιαστικά την ύπαρξη δυσλειτουργίας λόγω της μη εκλογής μόνιμου Δ.Σ.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο σύλλογος των εργαζομένων είχε αποστείλει ήδη από τις 27/11/2019 προς τον Πρόεδρο του Μεταβατικού Δ.Σ. κ. Λουκά Παπαδήμο, ζητώντας του να κατευθύνει άμεσα «τις διαδικασίες για την ομαλή μετάβαση στο νέο Διοικητικό Συμβούλιο, όπως αυτό θα οριστεί από την Ακαδημία Αθηνών, ώστε να επανέλθει η λειτουργία του Ιδρύματος (διοικητική και ερευνητική) στην κανονικότητα. Ουσιαστικά δηλαδή έχουν «χτυπήσει καμπανάκι» ήδη από τα τέλη του 2019 και έχουμε φτάσει στο Καλοκαίρι του 2020 χωρίς να έχει λυθεί το θέμα.
Η παραπάνω χαρακτηριστική περίπτωση αποτελεί απτό παράδειγμα των προβλημάτων που καλείται να λύσει τόσο ο νέος πρόεδρος του ΕΣΕΤΕΚ όσο και η πολιτική ηγεσία και μάλιστα στο ανώτατο επίπεδο. Προβλήματα που, όσο μένουν άλυτα, τόσο η έρευνα και η καινοτομία στη χώρα μας θα βαλτώνει.
Διάβαστε επίσης:
Η αναταραχή στην Ακαδημία Αθηνών και οι χαμένες ευκαιρίες για την έρευνα
