Αιχμηρή παρέμβαση πραγματοποίησε την Πέμπτη ο ΣΕΒ για τα εργασιακά, απαιτώντας άμεσα αλλαγές στο νόμο για τις ομαδικές απολύσεις, τις διαδικασίες κήρυξης απεργιών, την διαιτησία, το σύστημα συλλογικών διαπραγματεύσεων και τα συνδικαλιστικά προνόμια.
«Δυστυχώς διανύουμε ήδη το έβδομο έτος της κρίσης, και πολλές νοοτροπίες δεν έχουν αλλάξει. Πολλοί ακόμη ελπίζουν ότι με τα πρώτα καλά σημάδια στο ΑΕΠ, θα πρέπει να ξαναγυρίσουμε στις παλαιές πρακτικές. Αυτό είναι λάθος - πρέπει να ξεκινήσουμε από τώρα να οικοδομήσουμε ένα σύστημα που θα είναι απαλλαγμένο από τις ατέλειες και τα σφάλματα του παρελθόντος», επισημαίνει ο Σύνδεσμος στο εβδομαδιαίο δελτίο του για την ελληνική οικονομία.
Όπως επισημαίνει ο ΣΕΒ, στη σημερινή συγκυρία, οι σχέσεις εργαζομένων – εργοδοτών έχουν αλλάξει, με τις μεταβολές που επέβαλαν τα Μνημόνια και οι κανόνες που διέπουν τις εργασιακές σχέσεις πρέπει να εκσυγχρονιστούν ώστε να εξυπηρετήσουν καλύτερα τους εργαζόμενους και τις επιχειρήσεις, καθώς η οικονομία θα εξέρχεται από την κρίση και την ύφεση.
Στο πλαίσιο αυτό, ζητά να λειτουργήσει η αγορά εργασίας χωρίς κρατικό παρεμβατισμό και στη βάση της πλήρους ελευθερίας των συλλογικών διαπραγματεύσεων, εξαπολύοντας «πυρά» για τα εξής ζητήματα:
Ομαδικές απολύσεις: Η ευρωπαϊκή οδηγία εφαρμόστηκε στην Ελλάδα με προσθήκες που δίδουν αποφασιστική αρμοδιότητα στους πολιτικούς. Οι περιορισμοί που τίθενται δεν προστατεύουν τους εργαζόμενους, παρά μόνο φαινομενικά και πολύ βραχυπρόθεσμα.
Για να φθάσει μια επιχείρηση να εξετάζει περίπτωση ομαδικών απολύσεων, σημαίνει ότι τα πράγματα δεν πάνε καλά και προσπαθεί να περικόψει το ζημιογόνο κομμάτι της λειτουργίας της για να διασφαλίσει την επιβίωσή της με όποιες δραστηριότητες απομένουν. Οποιαδήποτε πολιτική παρέμβαση σε τέτοιες επιχειρηματικές αποφάσεις προσαρμογής του κόστους λειτουργίας στα δεδομένα της ζήτησης και της αγοράς έχει ως τελικό αποτέλεσμα την καθυστέρηση, τη συσσώρευση ζημιών και εν τέλει την αναστολή της λειτουργίας της επιχείρησης.
Στην πράξη κανένας υπουργός Εργασίας δεν φέρεται να έχει εγκρίνει ομαδικές απολύσεις (ακόμη και σε περιπτώσεις που ήταν ανεκτές από τους εργαζόμενους). Η άλλη όψη του νομίσματος είναι ότι ούτε μία από τις εταιρείες, στις οποίες απαγορεύτηκε να διενεργήσουν ομαδικές απολύσεις, δεν επέζησε, με αποτέλεσμα να εξαφανιστούν και οι θέσεις εργασίας της απομένουσας δραστηριότητας, που ίσως να επιβίωνε.
Ένα τέτοιο περιοριστικό καθεστώς στις απολύσεις έχει, όμως, και ακόμη σοβαρότερες παράπλευρες επιπτώσεις, καθώς κάνει και τον υγιή εργοδότη επιφυλακτικό να προσλάβει εργαζόμενους, όταν γνωρίζει ότι δεν θα είναι εύκολο να μειώσει το προσωπικό του γρήγορα, εάν οι οικονομικές συνθήκες χειροτερέψουν και επιβάλλουν αναπροσαρμογή του κόστους λειτουργίας, πράγμα σημαντικό στην σημερινή εποχή της μεγάλης αβεβαιότητας.
Συνεπώς, ο παρεμβατισμός των πολιτικών όχι μόνον δεν προστατεύει τελικά τους ήδη απασχολούμενους, αλλά δημιουργεί εμπόδια απασχόλησης και σε αυτούς που είναι άνεργοι ή είναι νεοεισερχόμενοι στην αγορά εργασίας. Καταδικάζει, επίσης, την χώρα σε ένα υψηλότερο επίπεδο ανεργίας απ’ ό,τι σε άλλες χώρες, καθώς οι επενδυτές αποφεύγουν να δραστηριοποιούνται σε χώρες με υψηλό κόστος διαχείρισης του εργατικού δυναμικού της επιχείρησης.
Σε κάθε περίπτωση, οι ομαδικές απολύσεις στο πλαίσιο διάσωσης, συγχώνευσης, αναδιάρθρωσης επιχειρήσεων, επιβάλλεται να επισπεύδονται διαδικαστικά - όλες αυτές είναι περιπτώσεις που δεν έχουν την πολυτέλεια να περιμένουν. Τέλος, πρέπει να παρατηρήσουμε ότι για τέτοιες περιπτώσεις υπάρχουν και σχετικοί κοινοτικοί πόροι που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να ελαφρύνουν μέρος από το πρόβλημα που δημιουργείται στο προσωπικό.
Συλλογικές συμβάσεις: Πρέπει με οριστικό τρόπο να ενταχθεί στη λογική ότι υπερισχύουν εκείνες οι συμβάσεις που είναι πλησιέστερα στο χώρο εργασίας στον οποίο αφορούν. Με άλλα λόγια οι επιχειρησιακές συμβάσεις πρέπει σε κάθε περίπτωση να κατισχύουν, καθεστώς που υφίσταται τώρα. Όμως η ελευθερία των συλλογικών διαπραγματεύσεων σήμερα νοθεύεται από το καθεστώς της λεγόμενης «υποχρεωτικής διαιτησίας» όπως εφαρμόζεται στην Ελλάδα.
Σε περίπτωση αποτυχίας των διαπραγματεύσεων μεταξύ των κοινωνικών εταίρων, ο νόμος προβλέπει δυνατότητα μονομερούς προσφυγής στη διαιτησία, της οποίας το αποτέλεσμα έχει υποχρεωτικό χαρακτήρα, και η οποία καθίσταται μονόδρομος, εφόσον ο προσφεύγων θεωρεί ότι μέσω της διαιτησίας μπορεί να επιτύχει χωρίς κόστος πολλά που δεν θα μπορούσε ποτέ να επιτύχει μέσα από διαπραγμάτευση. Με τη μορφή αυτή, η διαιτησία έχει κριθεί αντίθετη με τις Διεθνείς Συμβάσεις Εργασίας, και δεν υπάρχει πουθενά στην Ευρώπη.
Απεργίες: Η απεργιακή νομοθεσία απαιτείται να εκλογικευτεί, ιδιαίτερα σε τομείς που παρέχουν υπηρεσίες κοινής ωφέλειας ή που εξυπηρετούν το γενικό οικονομικό συμφέρον (εταιρείες που παρέχουν ηλεκτρισμό, ύδρευση, επικοινωνίες, αλλά και μεταφορές, υγεία κλπ). Οι απεργοί δεν μπορούν να κρατούν όμηρο την οικονομία ή να μην παρέχουν ελάχιστες ζωτικής σημασίας υπηρεσίες.
Σήμερα χάνονται επενδυτικές πρωτοβουλίες με απώλεια και νέων ευκαιριών απασχόλησης στην οικονομία. Κλασσική περίπτωση είναι η απόφαση της COSCO να παρακάμψει τους ελληνικούς σιδηροδρόμους από το δίκτυο διοχέτευσης των εμπορευμάτων που διακινεί, με προορισμό την Ευρώπη.
Χρειάζεται νηφαλιότητα στην προκήρυξη απεργιών και σωματεία που να εξισορροπούν τα στενά οικονομικά συμφέροντα των μελών τους με την ανάγκη διασφάλισης της ανταγωνιστικότητας της επιχείρησης στην οποία εργάζονται, που είναι η μόνη ικανή και αναγκαία συνθήκη για να διατηρήσει την εργασία και τις αμοιβές τους μακροπρόθεσμα.
Συνδικαλιστικά προνόμια: Τα προνόμια που παρέχει ο συνδικαλιστικός νόμος στους συνδικαλιστές πρέπει να εκλογικευτούν, όπως στην περίπτωση της διάρκειας των χορηγούμενων συνδικαλιστικών αδειών, και της συνέχισης της μισθοδοσίας από τον εργοδότη όσο ο συνδικαλιστής λείπει σε συνδικαλιστική άδεια, και ακόμη της έκτασης προστασίας των συνδικαλιστών, όπως π.χ. εκείνων που έχουν υποπέσει σε ποινικό αδίκημα, ή εκείνων που ανήκουν σε συνδικαλιστική οργάνωση, η οποία κατά νόμο δεν συνάπτει την επιχειρησιακή σύμβαση.
Κατώτατος μισθός: Καθορίζεται από το κράτος μέσω μιας πολύπλοκης διαδικασίας διαβούλευσης. Το σύστημα αυτό πρακτικά υποκατέστησε την παλαιά Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας, και νομοθετήθηκε σε μία περίοδο όπου η μείωση του μισθολογικού κόστους είχε κριθεί απαραίτητη προϋπόθεση για να μην κλείσουν πολλές χιλιάδες επιχειρήσεις.
Το ως άνω σύστημα του διοικητικού καθορισμού του κατώτατου μισθού προβλέπεται από τον νόμο να παραμείνει σε ισχύ όσο τα επίπεδα ανεργίας παραμένουν άνω του 10%, δηλαδή για πολλά χρόνια ακόμη. Οι κοινωνικοί εταίροι επιζητούν να επανέλθει το παλαιό σύστημα καθορισμού του κατώτατου μισθού μέσω συλλογικής σύμβασης.
Πιστεύουμε πως μία τέτοια λύση αποτρέπει τον υπαρκτό κίνδυνο με το σημερινό σύστημα ένας λαϊκιστής υπουργός Εργασίας να δώσει υπερβολικές αυξήσεις μόλις δει τα πρώτα ίχνη της ανάκαμψης, αγνοώντας τις επιπτώσεις σε μία εύθραστη οικονομία.
