H αγορά εργασίας στην Ελλάδα χαρακτηρίζεται από χρόνια διαρθρωτικά προβλήματα που, σύμφωνα με σειρά αναλύσεων και εκτιμήσεων, λειτουργούν ως τροχοπέδη στη απασχόληση και την οικονομική ανάπτυξη. Ενα από αυτά, που επισημαίνεται πλέον και από τους ίδιους του εργοδότες είναι η έλλειψη των δεξιοτήτων και ταλέντων που αναζητά η αγορά.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του CEDEFOP, η Ελλάδα το 2022 βρίσκεται στην 29η θέση, ως προς το επίπεδο των δεξιοτήτων του ενεργού πληθυσμού της. Η χώρα φαίνεται να υστερεί στη δυνατότητα που δίνει στο εργατικό δυναμικό να εντάξει τις δεξιότητές του στην αγορά εργασίας και να τις αντιστοιχίσει με τις ανάγκες της αγοράς.
Έτσι, ενώ σημαντικό ποσοστό ελληνικών επιχειρήσεων κρίνουν πως οι ανάγκες σε δεξιότητες αλλάζουν αρκετά γρήγορα, εν τούτοις δεν φαίνεται να είναι διατεθειμένο να επενδύσει σε εκπαίδευση και κατάρτιση του προσωπικού του. Οι περισσότερες επιχειρήσεις βασίζονται κυρίως στην κατάρτιση κατά την εργασία (on-the-job training) και στην εκμάθηση από συναδέλφους, προκειμένου να εκπαιδεύσουν το προσωπικό τους, παρά σε πιο δομημένους τρόπους κατάρτισης.
Επιπλέον, οι ελληνικές επιχειρήσεις φαίνεται να είναι περισσότερο απρόθυμες από επιχειρήσεις άλλων χωρών να επιτρέψουν στο προσωπικό τους να εκπαιδευτεί κατά τη διάρκεια του ωραρίου. Εν κατακλείδι, οι ελληνικές επιχειρήσεις, ανεξαρτήτου μεγέθους, φαίνεται να αποδίδουν μέτρια σημασία στην ανάγκη εκπαίδευσης του προσωπικού τους, βάσει της έκθεσης του CEDEFOP.
Οι άνεργοι πτυχιούχοι
Το έλλειμμα δεξιοτήτων και η προβληματική σύνδεση των υπαρχουσών δεξιοτήτων με την αγορά εργασίας διαφαίνεται και στους αντίστοιχους δείκτες ανεργίας. Έτσι, οι απόφοιτοι βασικής εκπαίδευσης (Δημοτικό-Γυμνάσιο) αντιμετωπίζουν το υψηλότερο ποσοστό ανεργίας (19,1%), σε σύγκριση με τους αποφοίτους δευτεροβάθμιας και μεταΔευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (ποσοστό ανεργίας 18,5%).
Οι απόφοιτοι ανώτερης και ανώτατης εκπαίδευσης, από την άλλη, συνεχίζουν να απορροφούνται σε σχετικά καλύτερους ρυθμούς στην αγορά εργασίας, αλλά το ποσοστό ανεργίας τους παραμένει υψηλό, δημιουργώντας συνθήκες για αύξηση της υποαπασχόλησης και μετανάστευσης.
Ειδικά για τους νέους αποφοίτους 15-24 ετών όλων των εκπαιδευτικών βαθμίδων, η απορρόφησή τους από την αγορά εργασίας παραμένει προβληματική, καθώς αντιμετωπίζουν τα υψηλότερα ποσοστά ανεργίας από όλες τις υπόλοιπες ηλικιακές ομάδες.
Συμπερασματικά, η Ελλάδα έχει από τα υψηλότερα ποσοστά αποφοίτων δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας (ανώτερης και ανώτατης) εκπαίδευσης, οι οποίοι όμως αντιμετωπίζουν εμπόδια στην πρόσβασή τους στην αγορά εργασίας, καθώς οι επιχειρήσεις είτε δεν δημιουργούν επαρκή αριθμό θέσεων εργασίας με τις αντίστοιχες απαιτήσεις γνώσεων και δεξιοτήτων είτε κρίνουν πως οι απόφοιτοι δεν κατέχουν τις απαιτούμενες δεξιότητες, ενώ παράλληλα δεν προτίθενται και να επενδύσουν στην ανάπτυξη των δεξιοτήτων αυτών.
Αυτό που προκύπτει μέσα από την ανάλυση, είναι το γεγονός πως οι ελληνικές επιχειρήσεις αναζητούν ένα εργατικό δυναμικό με ετοιμότητα προς εργασία και προσαρμοστικότητα στις διαφορετικές ανάγκες και τις απαιτήσεις.
Τι δεξιότητες ψάχνουν οι εργοδότες
Για να μπορεί ο σύγχρονος εργαζόμενος να γίνει περιζήτητος στην αγορά εργασίας, θα πρέπει να έχει όχι μόνο τις απαραίτητες τεχνικές δεξιότητες, αλλά και τα soft skills που θα τον κάνουν αναντικατάστατο.
Σύμφωνα με τον Bernard Marr, οι δεξιότητες που θα αναζητούν περισσότερο οι εργοδότες στην επόμενη δεκαετία είναι οι εξής:
- Ψηφιακές ικανότητες
Θα πρέπει κανείς να μπορεί να χειρίζεται συσκευές, λογισμικά και εφαρμογές με ασφάλεια και αυτοπεποίθηση. Επίσης, θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να επικοινωνεί και να συνεργάζεται με τη χρήση ψηφιακών εργαλείων, αλλά και να αντιλαμβάνεται την επίδρασή τους στη δουλειά του.
- Χρήση δεδομένων
Θα πρέπει να έχει κανείς δυνατότητα πρόσβασης στα σωστά δεδομένα, να τα χρησιμοποιεί με άνεση και να μπορεί να αξιολογεί την αξιοπιστία τους.
- Κριτική σκέψη
Θα πρέπει κανείς να αναλύει ζητήματα και καταστάσεις βάσει των στοιχείων που έχει μπροστά του και όχι ανάλογα με τις πεποιθήσεις του ή επηρεαζόμενος από άλλους παράγοντες.
- Συναισθηματική νοημοσύνη
Ένας συναισθηματικά νοήμων εργαζόμενος αντιλαμβάνεται πώς τα συναισθήματά του επηρεάζουν τη συμπεριφορά του και τους γύρω του, ενώ επίσης μπορεί να τα χειριστεί ανάλογα.
- Συνεργασία
Σε ένα επαγγελματικό περιβάλλον που αλλάζει συνεχώς, με εργαζομένους να εργάζονται υβριδικά, ή να μεταπηδούν από πρότζεκτ σε πρότζεκ, θα πρέπει κανείς να μπορεί να συνεργαστεί και να επικοινωνεί αποδοτικά με έναν μεγάλο αριθμό συναδέλφων.
- Όρεξη για μάθηση
Ανεξαρτήτως ηλικίας και επαγγελματικού κλάδου, θα πρέπει να είναι διατεθειμένοι να αποκτούν δεξιότητες που είναι απαραίτητες για την αγορά εργασίας του μέλλοντος.
