Την υιοθέτηση ενός μοντέλου εργασίας που θα στηρίζεται στις αρχές της ενσυναίσθησης και της μέριμνας για την ψυχοσωματική υγεία των εργαζομένων, συστήνει ο Διευθύνων Σύμβουλος Ελλάδας και Βουλγαρίας του Ομίλου Adecco, Κωνταντίνος Μυλωνάς.
Σε συνέντευξή του στο insider, o κ. Μυλωνάς επισημαίνει πως η ανάγκη για κάλυψη θέσεων υψηλής εξειδίκευσης θα οδηγήσει σε αυξήσεις μισθών, «καθώς είναι κοινώς παραδεκτό ότι η αγορά λειτουργεί αυτόνομα και διαμορφώνει τις οικονομικές συνθήκες ανάλογα με τις εκάστοτε συγκυρίες».
Ως μέντορας δίπλα σε ταλαντούχους νέους που αναζητούν εργασία, ο κ. Μυλωνάς αναφέρεται στην ανάγκη τους για ευέλικτη εργασία και την ανάπτυξη δεξιοτήτων. «Κατά τη διάρκεια της δεκαετούς οικονομικής κρίσης, μεγάλο μέρος του ενεργού πληθυσμού βρέθηκε εκτός εργασίας και δεν δόθηκε η ευκαιρία στους νέους να αποκτήσουν εμπειρία και να αναπτύξουν δεξιότητες» αναφέρει.
Σε ότι αφορά τις ελλείψεις εργαζομένων στον τουρισμό, τις αποδίδει στους χαμηλούς μισθούς και στις απαιτητικές συνθήκες εργασίας. «Η αδυναμία εύρεσης εργαζομένων στον τουρισμό, οφείλεται στο γεγονός ότι οι μισθοί δεν είναι αρκετά ανταγωνιστικοί για να αναπληρώσουν την εποχικότητα της εργασίας».
Τέλος, συμβουλεύει τις επιχειρήσεις να επανεξετάσουν τις παραδοσιακές δομές εργασίας και να επενδύσουν σε πρωτοβουλίες ανάπτυξης και ευημερίας των εργαζομένων τους, προκειμένου να τους κρατήσουν κοντά τους.
- Ποιες είναι οι νέες τάσεις και τα εργασιακά μοντέλα στην αγορά εργασίας διεθνώς για το 2023; Η χαρτογράφηση του εργασιακού περιβάλλοντος στην Ελλάδα τι αποκαλύπτει;
Το 2023 είναι μια χρονιά που εξακολουθούν να κυριαρχούν οι τάσεις που αναδείχθηκαν την περίοδο της πανδημίας και αναδιαμόρφωσαν τις σχέσεις εργοδότη- εργαζομένου. Σε συνδυασμό με τον υψηλό πληθωρισμό, έχουν δημιουργηθεί και στη χώρα μας νέες προκλήσεις στον εργασιακό κόσμο που σχετίζονται με τη δυσκολία εύρεσης και διατήρησης του ανθρώπινου δυναμικού. Οι εργοδότες είναι μπροστά στην επιτακτική ανάγκη να επενδύσουν σε στρατηγικές για παροχή ισχυρών κινήτρων στους εργαζομένους τους, όπως προγράμματα εκπαίδευσης και προοπτικές επαγγελματικής εξέλιξης.
Εξίσου σημαντικό, ωστόσο, είναι να μοιραστούν ένα φιλόδοξο όραμα που θα κάνει τους ανθρώπους τους να ταυτιστούν και να νιώθουν σημαντικοί, προφυλάσσοντας τους με αυτόν τον τρόπο από φαινόμενα όπως η επαγγελματική εξουθένωση. Σε αυτό το πλαίσιο, ο ρόλος του Επικεφαλής του Ανθρώπινου Δυναμικού αναδεικνύεται ως ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση των ταλέντων και την καλλιέργεια μιας υποστηρικτικής κουλτούρας.
Η υιοθέτηση ενός μοντέλου εργασίας που θα στηρίζεται στις αρχές της ενσυναίσθησης και της μέριμνας για την ψυχοσωματική υγεία των εργαζομένων, είναι ένα σημαντικό βήμα για την εύρυθμη λειτουργία της αγοράς εργασίας. Η άνοδος φαινομένων όπως το metaverse και των αποκεντρωμένων αυτόνομων οργανισμών που εντάσσονται στην ευρύτερη τάση της απομακρυσμένης εργασίας φέρνουν στο προσκήνιο νέα δεδομένα για το μέλλον της εργασίας.
Μπροστά σε αυτήν τη νέα πραγματικότητα, οι ηγέτες των επιχειρήσεων θα πρέπει να είναι προετοιμασμένοι ώστε να μπορούν να μειώσουν τους κινδύνους και να αξιοποιήσουν τα οφέλη.
- Είναι η βελτίωση των δεξιοτήτων το κλειδί για να ανοίξει η «βεντάλια» των εργασιακών επιλογών σε όσους αναζητούν εργασία, αλλά και σε εκείνους που εργάζονται ήδη;
Είναι γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια οι συνεχώς μεταβαλλόμενες συνθήκες στην αγορά εργασίας έχουν οδηγήσει το εργατικό δυναμικό στη συνειδητοποίηση της ανάγκης για διαρκή εξέλιξη. Η αναβάθμιση των δεξιοτήτων και η επανεκπαίδευση έχουν σημαντικό αντίκτυπο τόσο σε εκείνους που αναζητούν εργασία όσο και σε όσους ήδη εργάζονται. Για όσους αναζητούν εργασία, η απόκτηση νέων δεξιοτήτων ή η βελτίωση των υφισταμένων μέσω της επανεκπαίδευσης αυξάνει τις ευκαιρίες τους να βρουν εργασία, ενώ βελτιώνει τις προοπτικές των απολαβών τους. Με την κατάλληλη κατάρτιση γίνονται πιο ανταγωνιστικοί ενώ τους ανοίγονται νέοι ορίζοντες σε ένα ευρύτερο φάσμα ειδικοτήτων και τομέων.
Παράλληλα, η ανάπτυξη νέων δεξιοτήτων και σε εκείνους που ήδη εργάζονται προάγει τις δυνατότητες εξέλιξής τους, ενώ ενισχύει το αίσθημα της ασφάλειας. Με τη διαρκή εκπαίδευση οι εργαζόμενοι μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο που προκαλείται από τη συρρίκνωση των θέσεων εργασίας εξαιτίας της αυτοματοποίησης και των τεχνολογικών εξελίξεων. Οι οργανισμοί σε αυτήν την περίπτωση διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο και είναι σημαντικό να αποδείξουν ότι το περιβάλλον τους είναι το ιδανικό για την επαγγελματική τους εξέλιξη.
Οι εργοδότες που επενδύουν σε αυτά τα εγχειρήματα και δεσμεύονται σε προγράμματα ανάπτυξης δεξιοτήτων οδηγούν τους εργαζομένους τους σε μεγαλύτερη αφοσίωση στο όραμα της εταιρείας και κατ’ επέκταση στην επιθυμία τους για μακρόχρονη παραμονή τους.
- Τι φανερώνει για το μέλλον της εργασίας το φαινόμενο της «Μεγάλης Παραίτησης» που ξεκίνησε με την πανδημία και της «Σιωπηρής Παραίτησης» που το διαδέχτηκε;
Το φαινόμενο της «Μεγάλης Παραίτησης αντικατοπτρίζει μια αλλαγή στις στάσεις και τις προτεραιότητες των εργαζομένων απέναντι στην εργασία και την επιθυμία τους για πιο ευέλικτες εργασιακές συνθήκες. Σε συνδυασμό με τη «Σιωπηρή Παραίτηση» που προέκυψε ως συνέπεια της σωματικής και ψυχικής εξουθένωσης, αποκαλύπτουν αρκετά για το μέλλον της εργασίας.
Οι εργαζόμενοι δίνουν ολοένα και περισσότερο προτεραιότητα σε πτυχές όπως η αναζήτηση ενός σκοπού στην εργασία τους και είναι πιο πρόθυμοι να εγκαταλείψουν θέσεις και αρμοδιότητες που δεν συνάδουν με τις αξίες τους. Τα οφέλη της εξ’ αποστάσεως εργασίας, όπως ο μειωμένος χρόνος μετακίνησης και η ευελιξία, είχαν ως αποτέλεσμα να δημιουργηθεί μια αυξανόμενη προσδοκία για υβριδικά μοντέλα εργασίας στο μέλλον, όπως δείχνει και η έρευνα Global Workforce Of The Future του Ομίλου Adecco.
Συμβαίνει, επίσης, οι εργαζόμενοι να αντιλαμβάνονται πως οι δεξιότητες τους δεν ανταποκρίνονται στις συνεχώς μεταβαλλόμενες ανάγκες της αγοράς εργασίας, γεγονός που τους οδηγεί στην επιθυμία για επανεκπαίδευση και αλλαγή σταδιοδρομίας. Η σημασία της ψυχικής υγείας και της ισορροπίας προσωπικής και επαγγελματικής ζωής που οδήγησε στο φαινόμενο της «Σιωπηρής Παραίτησης» τονίζει την ανάγκη να δημιουργηθούν υποστηρικτικά
εργασιακά περιβάλλοντα στο μέλλον.
Για να προσαρμοστούν σε αυτές τις μεταβαλλόμενες συνθήκες, οι επιχειρήσεις θα πρέπει να επανεξετάσουν τις παραδοσιακές δομές εργασίας και να επενδύσουν σε πρωτοβουλίες ανάπτυξης και ευημερίας των εργαζομένων.
- Στις αρχές της τουριστικής σεζόν, οι εργοδότες του κλάδου έκαναν λόγο για 80.000 κενές θέσεις εργασίας φέτος. Ποιος είναι ο λόγος κατά τη γνώμη σας, που η «βαριά βιομηχανία» της χώρας μας δεν μπορεί να προσελκύσει και να διατηρήσει εργαζομένους;
Αυτή η έλλειψη εργατικού δυναμικού στον κλάδο του τουρισμού μπορεί να αποδοθεί κυρίως στις απαιτητικές συνθήκες εργασίας, τα ακατάλληλα καταλύματα διαμονής, τους χαμηλούς μισθούς, καθώς και την εποχικότητα της απασχόλησης. Ο τουριστικός κλάδος περιλαμβάνει κατά βάση χειρωνακτικές εργασίες με απαιτητικά ωράρια - με πολλές και συνεχόμενες βάρδιες - που οδηγούν σε σωματική και ψυχική εξάντληση.
Επιπλέον, οι περιορισμένες επιλογές διαμονής, εξαιτίας και της εξάπλωσης του φαινομένου των βραχυχρόνιων μισθώσεων, καθιστούν δύσκολη την εύρεση οικονομικά προσιτής στέγασης. Oι χαμηλοί μισθοί, σε σύγκριση με άλλους κλάδους, λειτουργούν αποτρεπτικά για την προσέλκυση πιθανών εργαζομένων. Ένας ακόμη παράγοντας είναι η φύση της απασχόλησης που, σε αντιπαράθεση με τις μόνιμες μορφές εργασίας, κάνει εντονότερο το αίσθημα της οικονομικής ανασφάλειας.
Καθίσταται προφανές, επομένως, ότι η αδυναμία εύρεσης εργαζομένων στον τουρισμό οφείλεται στο γεγονός ότι οι μισθοί δεν είναι αρκετά ανταγωνιστικοί για να αναπληρώσουν την εποχικότητα της εργασίας. Αξίζει να σημειωθεί, επίσης, ότι τα προγράμματα σπουδών ανώτατης τουριστικής εκπαίδευσης για την ποιοτική αναβάθμιση του στελεχιακού προσωπικού ήταν για πολλά χρόνια περιορισμένα σε αριθμό, γεγονός που υποδηλώνει την έλλειψη δομικών στρατηγικών για την υποστήριξη του κλάδου.
Το ζήτημα της ανάγκης για επένδυση σε ανθρώπινους πόρους έχει επανέλθει στο προσκήνιο και, πλέον, καλούνται όλοι οι φορείς να σχεδιάσουν ένα μακροπρόθεσμο σχέδιο που θα προσφέρει βιώσιμες λύσεις στη «βαριά βιομηχανία» της χώρας μας.
- Η ευελιξία είναι ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες που συμβάλλουν στην παραμονή των εργαζομένων στην εργασία τους. Τι άλλο σταθμίζουν οι νέοι εργαζόμενοι ως κίνητρο παραμονής στον εργοδότη τους;
Οι νέοι εργαζόμενοι έχουν δείξει ότι αξιολογούν θετικά τους εργοδότες που διαθέτουν ένα φιλόδοξο όραμα για το μέλλον. Θέλουν να είναι μέρος οργανισμών που προσφέρουν δυνατότητες εξέλιξης ενώ επιζητούν να αναλαμβάνουν απαιτητικούς ρόλους που συμβάλλουν στην προσωπική τους ανάπτυξη. Όπως έδειξαν και τα ευρήματα της έρευνας Global Workforce Of The Future του Ομίλου Adecco, ενώ το ύψος των απολαβών ήταν ένα ισχυρό κίνητρο πρόσληψης, οι εργαζόμενοι δεν μένουν πλέον σε μια επιχείρηση μόνο για τον μισθό.
Ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά στη Generation Z, το 64% δήλωσε ότι θα δεχόταν μείωση αποδοχών για να εργάζεται τέσσερις φορές την εβδομάδα, απόδειξη της βαρύτητας που δίνουν στην ευέλικτη εργασία. Παράγοντες όπως η δυνατότητα μετεκπαίδευσης και περαιτέρω κατάρτισης είναι πρωταρχικής σημασίας για αυτήν τη γενιά νέων εργαζομένων.
Ωστόσο, το στοίχημα για τις εταιρείες θα είναι να παρέχουν ευκαιρίες ανάπτυξης δεξιοτήτων με σκοπό οι νέοι να αξιοποιήσουν για την μακρόχρονη παραμονή τους και όχι την αποκλειστικά προσωπική τους εξέλιξη. Η ύπαρξη μιας ισχυρής εταιρικής κουλτούρας παίζει καθοριστικό ρόλο προς αυτήν την κατεύθυνση. Κίνητρα που ευνοούν την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση των νέων ταλέντων.
Η νέα γενιά εργαζομένων ενστερνίζεται τις αξίες του σεβασμού και της ενσυναίσθησης, ενώ επενδύει στην προσωπική ανάπτυξη και τον ποιοτικό ελεύθερο χρόνο, στοιχεία που παίζουν καθοριστικό ρόλο για τη μακροπρόθεσμη δέσμευση και παραμονή τους σε ένα εργασιακό περιβάλλον.
- Υψηλά ποσοστά ανεργίας, μισθολογική «ψαλίδα» έναντι των αντρών, διακρίσεις στο επαγγελματικό περιβάλλον. Τελικά οι γυναίκες είναι ο «αδύναμος κρίκος» στην αγορά εργασίας; Βλέπετε να αλλάζει κάτι στο μέλλον;
Το ζήτημα της θέσης των γυναικών είχε συνδεθεί για πολλά χρόνια με προκλήσεις και εμπόδια που δυσχέραιναν την πλήρη ενσωμάτωσή τους στην αγορά εργασίας. Το φαινόμενο που συχνά παρατηρούνταν στο παρελθόν ήταν ότι οι γυναίκες αντιμετώπιζαν δυσκολία να ανέβουν στην ιεραρχική κλίμακα σε σχέση με τους άνδρες, ενώ ήταν πιο πιθανό να κέρδιζαν λιγότερα για την ίδια εργασία.
Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια τα πράγματα έχουν αλλάξει κατά πολύ για τις γυναίκες τόσο ως προς τη μείωση του μισθολογικού χάσματος, όσο και ως προς τον ρόλο που κατέχουν σε ανώτερες διοικητικές θέσεις. Σε παγκόσμιο επίπεδο, το εν λόγω ποσοστό καταγράφει άνοδο και διαμορφώνεται πάνω από το 30%. Μάλιστα, στην Ελλάδα σημειώθηκε σημαντική αύξηση στον αριθμό των γυναικών σε αντίστοιχες θέσεις ανώτερης διοίκησης, όπως του Ανθρώπινου Δυναμικού.
Ιδιαίτερα σε διεθνείς εταιρείες αναλαμβάνουν εξίσου κρίσιμα καθήκοντα στις εκάστοτε θέσεις ευθύνης χωρίς να υφίσταται διαχωρισμός λόγω φύλου. Είναι πλέον αυταπόδεικτο ότι οι γυναίκες δεν είναι και δεν πρέπει να θεωρούνται ο «αδύναμος κρίκος» στην αγορά εργασίας γιατί αποτελούν ζωτική πηγή ανθρώπινου κεφαλαίου και παραγωγικότητας. Η αξιοσημείωτη πορεία τους μέχρι τώρα και τα επιτεύγματά τους καταρρίπτουν τις όποιες προκαταλήψεις σε βάρος τους, ενώ είναι δηλωτικά του τι επιφυλάσσουν για το μέλλον.
Παρά το γεγονός ότι έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος, θα πρέπει να συνεχίζονται οι έμπρακτες ενέργειες για την προώθηση των δικαιωμάτων των γυναικών και την παροχή ίσων ευκαιριών στον κόσμο της εργασίας.
- Θεωρείτε πως οι αμοιβές στα μισθολογικά κλιμάκια -πλην του κατώτατου- είναι δίκαιες, ή έχουν «παγώσει» τα τελευταία χρόνια λόγω των επιπτώσεων της οικονομικής κρίσης και της πανδημίας;
Είναι γεγονός ότι πολλές επιχειρήσεις που επηρεάστηκαν άμεσα από την πανδημία οδηγήθηκαν σε πάγωμα ή και, σε ορισμένες περιπτώσεις, μείωση μισθών. Ωστόσο, εκείνο που επίσης ισχύει είναι ότι η ζήτηση στην αγορά εργασίας είναι ο βασικότερος παράγοντας που καθορίζει τις αποδοχές που είναι διατεθειμένοι να παρέχουν οι εργοδότες, προκειμένου να αποκτήσουν τις υπηρεσίες που χρειάζονται από το ανθρώπινο δυναμικό. Κατ’ επέκταση, η ανάγκη για κάλυψη θέσεων υψηλής εξειδίκευσης θα οδηγήσει το εύρος των μισθών εκ των πραγμάτων προς τα πάνω, καθώς είναι κοινώς παραδεκτό ότι η αγορά λειτουργεί αυτόνομα και διαμορφώνει τις οικονομικές συνθήκες ανάλογα με τις εκάστοτε συγκυρίες.
Σε αυτό το πλαίσιο, γίνεται αντιληπτό ότι οι εταιρείες που θα παρέχουν τον κατώτατο μισθό θα δυσκολεύονται να προσελκύσουν εργαζομένους, όπως και να διασφαλίσουν την μακροπρόθεσμη παραμονή τους. Η διαπίστωση αυτή ισχύει για όλα τα ευρωπαϊκά κράτη με θεσμοθετημένο κατώτατο μισθό και καθίσταται προφανές ότι, σε αυτήν την περίπτωση, η διαπραγμάτευση εργοδότη-εργαζομένου θα πρέπει να γίνει σε υψηλότερη βάση.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στη χώρα μας, κατά τη διάρκεια της δεκαετούς οικονομικής κρίσης, μεγάλο μέρος του ενεργού πληθυσμού βρέθηκε εκτός εργασίας και δεν δόθηκε η ευκαιρία στους νέους να αποκτήσουν εμπειρία και να αναπτύξουν δεξιότητες. Ο συνδυασμός αυτός συνιστά σχήμα οξύμωρο, καθώς από τη μία πλευρά η ζήτηση στην αγορά δημιουργεί μια νέα δυναμική στους μισθούς, από την άλλη, ωστόσο, η έλλειψη σε δεξιότητες οδηγεί σε κενό που δύσκολα αναπληρώνεται.
Προκειμένου να γεφυρωθεί το χάσμα αυτό, είναι επιτακτική η ανάγκη της επανεκπαίδευσης των εργαζομένων, του επαγγελματικού προσανατολισμού των νέων και της επαναξιολόγησης του ύψους των μισθολογικών αποδοχών, μέσω μιας «τριμερούς σύμπραξης» πολιτείας, επιχειρηματικού κόσμου και εργαζομένων.
- Με βάση την εμπειρία σας στις ανάγκες στελέχωσης των επιχειρήσεων, τι θα συστήνατε σε έναν νέο που θέλει να διαλέξει πεδίο σπουδών; Υπάρχουν κάποιες ειδικότητες που να του εξασφαλίζουν ένα ευοίωνο επαγγελματικό μέλλον;
Είναι γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια η πανδημία και οι τεχνολογικές εξελίξεις οδήγησαν τις επιχειρήσεις στην επιτάχυνση των διαδικασιών ψηφιοποίησης και αυτοματοποίησης. Σε αυτό το πλαίσιο, εργασιακοί ρόλοι σχετικοί με την επιστήμη δεδομένων, την τεχνητή νοημοσύνη και τη μηχανική μάθηση αναμένεται να γνωρίσουν μεγάλη άνθηση τα επόμενα χρόνια. Οι πρόσφατες ραγδαίες εξελίξεις στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης, με χαρακτηριστικό το παράδειγμα του ChatGPT, θα αναδείξουν ειδικότητες που θα σχετίζονται με την ανάγκη αξιοποίησης των νέων αυτών τεχνολογιών.
Ιδιαίτερα υψηλή θα εξακολουθήσει να είναι η ζήτηση σε προγραμματιστές λόγω της συνεχούς ανάπτυξης διαδικτυακών εφαρμογών, καθώς και σε ειδικότητες που σχετίζονται με την επιστήμη δεδομένων (Data Science) και το υπολογιστικό νέφος (Cloud Computing). Επιπλέον, δεξιότητες που είναι απαραίτητες στον τομέα της ασφάλειας των πληροφοριών και στον κλάδο της κυβερνοασφάλειας αναμένεται να έχουν σταθερά μεγάλη ζήτηση στο μέλλον.
Το ψηφιακό marketing με στρατηγικές σχεδιασμού ψηφιακής παρουσίας καθώς και ο ψηφιακός μετασχηματισμός των παραδοσιακών επιχειρήσεων αφορούν σε ειδικότητες που θα συνεχίσουν να είναι επίκαιρες τα επόμενα χρόνια. Ωστόσο, όσο και αν η τεχνολογία εξελίσσεται και είναι απαραίτητη, δεν παύουν να είναι εξίσου σημαντικές οι δεξιότητες που συνίστανται στην κριτική και αναλυτική σκέψη, στη δυνατότητα επίλυσης προβλημάτων και στις ηγετικές ικανότητες.
Τα soft skills, όπως αποκαλούνται, πολύ δύσκολα θα επηρεαστούν από τις εξελίξεις στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης, καθώς πρόκειται για ανθρώπινες ιδιότητες που δεν μπορούν να υποκατασταθούν. Ανεξάρτητα από το πεδίο σπουδών που θα επιλέξουν, είναι πρωταρχικής σημασίας για τους νέους να μεριμνήσουν για την εξέλιξη αυτών των δεξιοτήτων που αφορούν σε εξίσου σημαντικούς εργασιακούς ρόλους και αρμοδιότητες.
