Πολλαπλά ορόσημα θα πρέπει να καλύψουν την νέα χρονιά οι εγχώριοι τηλεπικοινωνιακοί πάροχοι, καλούμενοι να συμβάλλουν ενεργά στην ψηφιακή μετάβαση της χώρας. Το στοίχημα είναι διττό και αφορά τόσο στην ενίσχυση των τηλεπικοινωνιακών υποδομών όσο και στην επιτυχή ολοκλήρωση των μεγάλων έργων πληροφορικής του Ταμείου Ανάκαμψης που έχουν, μεταξύ άλλων, αναλάβει να υλοποιήσουν. Την ίδια στιγμή δε, το 2024 αναμένεται να προχωρήσει και η ενεργοποίηση του 5G Stand Alone, ώστε να απελευθερωθούν όλες οι δυνατότητες της πέμπτης γενιάς δικτύων προς όφελος κυρίως των επιχειρήσεων και δευτερευόντως των καταναλωτών.
Η χρονιά του 5G Stand Alone
Στα στοιχήματα του νέου έτους περιλαμβάνεται η ενεργοποίηση του 5G SA (stand alone). Το πέρασμα στο 5G SA, προϋποθέτει ότι o πυρήνας των υποδομών, o οποίος σήμερα στηρίζεται στην τέταρτη γενιά (4G) θα περάσει και αυτός σε 5G, εξελίσσοντας σε πλήρως ανεξάρτητα 5G τα υπάρχοντα δίκτυα. To γεγονός κρίνεται απαραίτητο για να μπορέσει το 5G να εκπληρώσει τις υποσχέσεις του, αφού θα βελτιώσει σημεία, όπως η διαχείριση της συνδεσιμότητας, της κινητικότητας, του ελέγχου ταυτότητας των χρηστών κ.ά. Επί της ουσίας το 5G SA θα επιτύχει να μειώσει το latency (καθυστέρηση ανταπόκρισης των δικτύων) προσφέροντας παράλληλα τη δυνατότητα σύνδεσης πολύ περισσότερων συσκευών στο δίκτυο, εξοικονόμηση ενέργειας, μεγαλύτερη ασφάλεια και έξυπνη κατανομή πόρων για την εξυπηρέτηση συγκεκριμένων υποδομών και υπηρεσιών.
Να θυμίσουμε ότι η Cosmote, μέσω δηλώσεων των στελεχών της έχει ήδη αναφέρει ότι είναι τεχνολογικά έτοιμη για το λανσάρισμα του 5G SA, εκτιμώντας μάλιστα ότι η εμπορική λειτουργία του μπορεί να ξεκινήσει στις αρχές του νέου έτους. Σε αυτό το πλαίσιο μάλιστα, στο φετινό 5G Conference είχε επισημάνει ότι η πρώτη υπηρεσία θα σχετίζεται με την ασύρματη ευρυζωνικότητα (mobile broadband).
Από την πλευρά της, η Nova θα είναι σε αντίστοιχη θέση εντός του 2024 και μέσα στην επόμενη χρονιά θα δώσει και slicing, ενώ η Vodafone μέσα στο 2024, σύμφωνα πάντα με τα όσα έχουν αναφέρει τα στελέχη της, θα πραγματοποιήσει σχετικές πιλοτικές δοκιμές.
Η έναρξη της εμπορικής διάθεσης του 5G SA αναμένεται να αλλάξει τα δεδομένα όσον αφορά στις υπηρεσίες και στις καινοτόμες εφαρμογές. Άλλωστε εκπρόσωποι μεγάλων επιχειρήσεων όπως ο Διεθνές Αερολιμένας Α, η Viohalco και ο AVAX έχουν αναφέρει ότι έχουν ήδη «τρέξει» πιλοτικά 5G έργα αλλά χρειάζονται το 5G SA για να προχωρήσουν περαιτέρω. Σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, η αρχή θα γίνει με λύσεις που απευθύνονται σε επιχειρήσεις όπως είναι τα campus networks και το field training αλλά η συνέχεια θα είναι ευρύτερη και θα περιλαμβάνει ακόμα και υπηρεσίες που συνδέονται άμεσα με τομείς όπως η δημόσια υγεία.
Ενθαρρυντικό στην περίπτωση του 5G πάντως είναι πως η κάλυψη κινείται σε πολύ υψηλά επίπεδα τα οποία έχουν επιτευχθεί πολύ νωρίτερα από το αρχικό χρονοδιάγραμμα των παρόχων. Σήμερα η χώρα βρίσκεται στο 86%, πάνω δηλαδή κι από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο που είναι στο 81%. Όσον αφορά την πληθυσμιακή κάλυψη που προσφέρουν τα επιμέρους δίκτυα, η Cosmote έχει φθάσει στο 90%, με την κάλυψη όμως σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη να φτάνει ήδη το 97%, ενώ σε άλλες 68 πόλεις στην Ελλάδα να ξεπερνά το 95%. Από πλευράς της η Vodafone βρισκόταν προ διμήνου στο 78% με προοπτική να φτάσει στο 88% στο τέλος Μαρτίου 2024 και η Nova στο 70% με στόχο να πιάσει το 95% έως το τέλος του 2025.
Η ανάπτυξη του δικτύου οπτικών ινών και το στοίχημα της προσέλκυσης καταναλωτών
Σημαντική χρονιά χαρακτηρίζεται το 2024 και ως προς την περαιτέρω ανάπτυξη του δικτύου οπτικών ινών μέχρι το σπίτι, ευρέως αναφερόμενο και ως FTTH. Εδώ ωστόσο το πρόβλημα είναι σύνθετο αφού αφενός θα πρέπει να προχωρήσουν οι επενδύσεις για να ενισχυθεί η διαθεσιμότητα και αφετέρου να βρεθούν τρόποι ενίσχυσης της ζήτησης, η οποία παραμένει, μέχρι και σήμερα, σε πολύ χαμηλά επίπεδα.
Να σημειωθεί ότι οι διαθέσιμες συνδέσεις FTTH, βάσει εκτιμήσεων, φτάνουν περίπου το 1,5 εκατ., η κάλυψη δηλαδή στη χώρα μας βρίσκεται στο 36% όταν ο ευρωπαϊκός μέσος όρος φτάνει στο 57%. Ο ΟΤΕ, ο οποίος προχωρά το μεγαλύτερο επενδυτικό πλάνο είχε ανακοινώσει στο τέλος Σεπτεμβρίου 1,148 εκατ διαθέσιμες συνδέσεις με στόχο αυτές να φτάσουν τα 1,3 εκατ. έως το τέλος του 2023. Αντίστοιχα η Vodafone είχε αναφέρει ότι ως το τέλος του Ιουλίου είχε υλοποιήσει 280.000 γραμμές οπτικής ίνας απευθείας στο σπίτι (FTTH) και είχε κατασκευάσει 450.000 γραμμές οπτικής ίνας μέχρι την καμπίνα (FTTC), οι οποίες σταδιακά θα μετατρέπονται σε FTTH. Τέλος η Nova είχε θέσει τον πήχη, μέχρι το τέλος του έτους, στα 200.000 σπίτια που θα έχουν δυνατότητα αναβάθμισης της σύνδεσης στο internet σε FTTH. Στόχος δε, με την αρωγή και της United Fiber, είναι το 2024 οι γραμμές που μπορούν να αναβαθμιστούν σε FTTH να φτάσουν τα 400.000 σπίτια ενώ μέχρι το τέλος του 2027 να έχουν υλοποιηθεί περίπου 1,6 εκατ. συνδέσεις οπτικής ίνας, καλύπτοντας το 40% του πληθυσμού και το 70% των περιφερειών.
Σε κάθε περίπτωση βέβαια παρά την αύξηση των διαθέσιμων συνδέσεων η ζήτηση παραμένει σε πολύ χαμηλά επίπεδα με παράγοντες της αγοράς να εκτιμούν ότι οι ενεργοποιημένες γραμμές FTTH στη χώρα μας αριθμούν περί τις 330 χιλ. σε σύνολο 4,4 εκατ. συνδέσεων, δηλαδή διείσδυση της τάξεως του 7,7%, όταν ο μέσος όρος της ΕΕ βρίσκεται περίπου στο 30%. Οι ίδιοι αποδίδουν την έλλειψη ενδιαφέροντος για υψηλότερες ταχύτητες από πλευράς των καταναλωτών στην έλλειψη σχετικών εφαρμογών. Υπάρχουν βέβαια κι εκείνοι που μιλούν για πολύ υψηλές τιμές χονδρικής, και κατ’ επέκταση λιανικής, που καθιστούν την μετάβαση αποτρεπτική.
Το τελευταίο διάστημα μάλιστα έχει ανοίξει εκ νέου η συζήτηση για τις τιμές που πληρώνουν οι καταναλωτές για τη σύνδεση στο διαδίκτυο αλλά και για τις τιμές που πληρώνουν οι πάροχοι σε επίπεδο χονδρικής για το FTTH. ΟΤΕ, Vodafone και Nova, έχουν κληθεί από την Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων (EETT) να συμφωνήσουν σε εκπτώσεις όγκου μεταξύ τους στη χονδρική – όταν χρησιμοποιούν ο ένας το δίκτυο του άλλου, συμφωνία που μέχρι τώρα δεν έχει επιτευθχεί. Ζητούμενο, κυρίως για τις Vodafone και Nova, που αγοράζουν σε μεγαλύτερο βαθμό χονδρική από τον ΟΤΕ γραμμές FTTH για να τις διαθέσουν στους πελάτες τους, είναι η αύξηση του περιθωρίου κέρδους, ώστε να έχουν τη δυνατότητα να διαμορφώσουν φθηνότερα τιμολόγια.
Πρόσφατα μάλιστα ο επικεφαλής της NOVA, κατά την συμμετοχή του στο συνέδριο Infocom, τόνισε πως βάση για τις υψηλές λιανικές τιμές αποτελούν οι τιμές χονδρικής που καθορίζονται από την ΕΕΤΤ και οι οποίες προκύπτουν από ένα σύνθετο μοντέλο που λαμβάνει υπόψη, μεταξύ άλλων, τα λειτουργικά και επενδυτικά έξοδα, τη ζήτηση και το κόστος κεφαλαίου. Σύμφωνα με την εταιρεία το εν λόγω μοντέλο έχει βασιστεί σε λανθασμένες παραδοχές σχετικά με τη ζήτηση για διαφορετικές ταχύτητες, σχετικά με την κυρίαρχη τεχνολογία στη χώρα και την ύπαρξη ή μη, επικάλυψης δικτύων FFTH και FTTC και σχετικά με το μεσοσταθμικό κόστος χονδρικής που προκύπτει από το υπάρχον μοντέλο, το οποίο απέχει από την πραγματικότητα. Σε αυτό το πλαίσιο μάλιστα η Nova έχει υποβάλλει αίτημα πρόσβασης εγγράφων στην ΕΕΤΤ για τη διαδικασία επιλογής αναδόχου ενώ σύμφωνα με τον επικεφαλής της, έχει αναθέσει σε συμβουλευτική εταιρεία με μεγάλη εμπειρία στην εκπόνηση τεχνικοοικονομικών μοντέλων, την κατάρτιση σχετικών προτάσεων για να κατατεθούν στην ΕΕΤΤ.
Η συζήτηση παραμένει σε εξέλιξη. Το αποτέλεσμά της ωστόσο, όπως προκύπτει από τις δηλώσεις στελεχών του κλάδου, θα καθορίσει το αν θα δούμε πακέτα οπτικών ινών μέχρι το σπίτι σε καλύτερες τιμές ώστε να ενισχυθεί η ζήτηση. Κάτι που αναμένεται να γίνει ούτως ή άλλως το νέο έτος, έστω παροδικά, με την βοήθεια του νέου κουπονιού επιδότησης των συνδέσεων οπτικών ινών που σχεδιάζει το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης. Οι προσδοκίες αύξησης της ζήτησης χάρη στο κουπόνι δε είναι μεγάλες, αν σκεφτεί κανείς ότι το 50% των υπαρχουσών συνδέσεων FTTH προέκυψαν μέσω του προηγούμενου αντίστοιχου προγράμματος που έτρεξε το ΥΨΔ μέχρι και τον Σεπτέμβριο του 2022.
Η νέα πηγή εσόδων
Έτερο μεγάλο στοίχημα αποτελούν και τα έργα πληροφορικής, ένας πολλά υποσχόμενος τομέας, με τον οποίο ασχολούνται όλο και πιο ενεργά οι τηλεπικοινωνιακοί πάροχοι ενισχύοντας με τον τρόπο αυτό και τις πηγές εσόδων τους. Όλο το προηγούμενο διάστημα, με την ψηφιοποίηση της χώρας σε τροχιά, χάρη και στο Ταμείο Ανάκαμψης, έγινε κατανοητό ότι οι μεγάλοι των τηλεπικοινωνιών επεκτείνονται πέρα από τα έργα συνδεσιμότητας, που αποτελούν και το βασικό αντικείμενο τους και σε ολοκληρωμένα έργα πληροφορικής, τα οποία διεκδικούν είτε μόνοι τους, είτε σε σχήματα με άλλες επιχειρήσεις.
Ενδεικτικά να αναφέρουμε ότι ΟΤΕ-Nova-Vodafone έχουν αναλάβει το ελεύθερο Wifi στους δημόσιους χώρους ενώ έχουν αναδειχτεί ανάδοχοι και για το μεγάλο έργο του ΣΥΖΕΥΞΙΣ ΙΙ, το οποίο σύμφωνα με πληροφορίες βρίσκεται σε φάση επανασχεδιασμού. Ο ΟΤΕ ωστόσο, μεταξύ άλλων, αναμένεται να υλοποιήσει μέρος του mega ΣΔΙΤ του Ultra Fast Broadband, ύψους 800 εκατ. ευρώ ενώ έχει οριστεί ως ανάδοχος στο έργο του CRM του Δημοσίου το οποίο το έχει αναλάβει σε κοινοπραξία με την Unisystems.
Η Nova αντίστοιχα έχει αναλάβει τη δημιουργία της σύγχρονης διαδραστικής ψηφιακής έκθεσης του μουσείου Επανάστασης Ολύμπου, συνεργάζεται με τον ΑΔΜΗΕ για τη δημιουργία μιας ψηφιακής πλατφόρμας που θα παρέχει πρόσβαση σε Ανοιχτά Δεδομένα, ενώ σε κοινοπραξία με την Profile, έχει αναλάβει την ψηφιοποίηση των Αρχείων του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου καθώς και το «Ηλεκτρονικό Πινάκιο»
Τέλος η Vodafone, σε κοινοπραξία με την Νetcompany -Intrasoft, έχει οριστεί ανάδοχος για το έργο «Προμήθεια, υλοποίηση, συντήρηση και λειτουργία Πληροφοριακού Συστήματος για την προστασία εγγράφων και δεδομένων και διαχείριση πρόσβασης χρηστών στα πληροφοριακά συστήματα του ΔΕΔΔΗΕ», προχωρά την «Ανάπτυξη Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος Κρατικών Ενισχύσεων», το έργο του υπ. Παιδείας για την προμήθεια και εγκατάσταση διαδραστικών συστημάτων μάθησης σε σχολικές μονάδες, συμπεριλαμβανομένου και του εκπαιδευτικού λογισμικού, αλλά και την ψηφιοποίηση των αρχείων του Εθνικού Κτηματολογίου κ.ά.
