Την ώρα που το καλοκαίρι βαδίζει προς τη δύση του τα βλέμματα του κυβερνητικού επιτελείου και της αγοράς επικεντρώνονται στην επίτευξη των τουριστικών στόχων, τόσο σε επίπεδο αφίξεων επισκεπτών όσο και σε επίπεδο εσόδων. Οι αριθμοί όμως της δεύτερης πανδημικής σεζόν που διανύουμε, μπορούν να προσφέρουν κι ένα ενδεικτικό στίγμα για τις μεταλλάξεις που υφίσταται ο τουρισμός μετά και το παγκόσμιο σοκ που έχει υποστεί ο πλανήτης, από το ξέσπασμα της πανδημίας μέχρι και σήμερα.
Αλλαγές στο μείγμα επισκεπτών, στον προτιμητέο τύπο των καταλυμάτων αλλά και στο πώς ταξιδεύει κάποιος είναι μερικές από τις βασικότερες που παρατηρούνται και φέτος, με παράγοντες της αγοράς να σημειώνουν ότι μέρος αυτών ενδέχεται να παγιωθούν στην μετά covid εποχή.
Ενδεικτική προς αυτή την κατεύθυνση είναι η έρευνα για τις επιπτώσεις της πανδημίας στον τουρισμό που πραγματοποίησε και φέτος το Παρατηρητήριο Τουρισμού Δυτικής Κρήτης. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα αυτής, φέτος καταγράφηκε μεγάλη διαφοροποίηση ως προς το μείγμα των εθνικοτήτων που επισκέφτηκαν την περιοχή, κάτι που αναφέρουν τουριστικοί φορείς και για άλλες περιοχές της χώρας.
Στην περίπτωση της Κρήτης και του αεροδρομίου Χανίων έως και τα μέσα Αυγούστου παρατηρήθηκε σημαντική αύξηση της κίνησης (άνοδος 345% σε σχέση με το 2020). Από τους αλλοδαπούς επισκέπτες που έφτασαν στο νησί έως και τα μέσα Αυγούστου, μόλις τρεις στους δέκα προέρχονταν από την περιοχή της Σκανδιναβίας, ποσοστό ίδιο με αυτό των Γερμανών που έφτασαν την αντίστοιχη περίοδο. Σημειωτέον ότι η Κρήτη αποτελούσε παραδοσιακά αγαπημένο προορισμό των Σκανδιναβών με τα ποσοστά τους να είναι αυξημένα κάθε καλοκαίρι.
Υπολογίσιμη δύναμη αποτελούν πλέον και οι Πολωνοί που επισκέπτονται τη χώρα, με τον αριθμό τους να βαίνει αυξανόμενος από το 2017 που έγινε για πρώτη φορά αισθητή η παρουσία τους.
Εξίσου σημαντικός είναι κι ο αριθμός των Γάλλων και των Άγγλων που επισκέφτηκαν στην Ελλάδα οι οποίοι στην περίπτωση της Κρήτης κατατάσσονται στην τέταρτη και πέμπτη θέση των επισκεπτών του νησιού. Ωστόσο στο σύνολο της επικράτειας η παρουσία των Γάλλων έγινε αισθητή, με τους επισκέπτες από την πρωτεύουσα του φωτός κι άλλες περιοχές της Γαλλίας να επισκέπτονται τη χώρα μας ευθύς αμέσως μόλις άνοιξαν τα ελληνικά σύνορα. Επιπλέον, τον Ιούλιο για πρώτη φορά η χώρα μας ξεπέρασε την ίδια τη Γαλλία ως αγαπημένος προορισμός για τους Γάλλους, δηλαδή οι Γάλλοι ταξίδεψαν περισσότερο προς την Ελλάδα από ότι στην ίδια τη χώρα τους.
Όσο για την Βρετανία, τα φετινά ποσοστό εμφανίζονται χαμηλά τόσο στην Κρήτη όσο και σε όλη την Ελλάδα, εξαιτίας κυρίως των μέτρων περιορισμού που ίσχυαν το πρώτο επτάμηνο του έτους. Να θυμίσουμε ότι η χώρα μας εντασσόταν στην πορτοκαλί λίστα της Βρετανίας, γεγονός που ανάγκαζε όσους θέλουν να την επισκεφτούν να παραμείνουν σε καραντίνα κατά την επιστροφή τους από την Ελλάδα.
Εξίσου χαμηλά με την βρετανική κινήθηκε και η αγορά της Ρωσίας, μια ακόμα παραδοσιακά μεγάλη δύναμη για τον τουρισμό της Κρήτης.
Σημειωτέον ότι από τα 24 εκατ. επιβάτες των αεροδρομίων το 2019, οι μισοί προέρχονται από 5 αγορές: τη Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ιταλία, τη Γαλλία και την Ολλανδία, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΙΝSETE Intelligence, ενώ οι 5 σημαντικότερες αγορές σε έσοδα ήταν η Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, οι ΗΠΑ, η Γαλλία και η Ιταλία - 4 δηλαδή τις 5 βασικότερες αγορές της χώρας συγκαταλέγονται σε αυτές που επλήγησαν βαριά από την πανδημία.
Πέρα από την «εθνοτική» καταγράφεται και ηλικιακή μετάλλαξη στο φετινό τουριστικό παζλ όπως επισημαίνουν οι συντάκτες της έρευνας. Σύμφωνα με την έρευνα που πραγματοποιήθηκε με την μορφή ερωτηματολογίων σε δύο αεροδρόμια του νησιού, καταγράφηκε μείωση του μέσου όρου ηλικίας των επισκεπτών σε σχέση με την περίοδο πριν τον κορονοϊό.
Για την ακρίβεια έξι στους δέκα αλλοδαπούς τουρίστες που επισκέφτηκαν το νησί της Κρήτης ήταν κάτω των 34 ετών την ώρα που ο αριθμός των επισκεπτών ηλικίας άνω των 55 ετών ήταν μειωμένος σε σχέση με τις προ πανδημικές χρονιές.
Στις λοιπές μεταλλάξεις που έφερε αυτή τη χρονιά η πανδημία του κορονοϊού και αναφέρει η έρευνα συγκαταλέγεται και η μείωση των repeaters, η οποία στην περίπτωση της Κρήτης συνδέεται άρρηκτα και με την μείωση των αφίξεων από τις Σκανδιναβικές χώρες.
Οι αλλαγές βέβαια δεν περιορίστηκαν εκεί, αλλά επεκτάθηκαν και στα καταλύματα αλλά και τις δραστηριότητες που επιλέγουν οι τουρίστες κατά το ταξίδι τους.
Από άποψη καταλυμάτων φάνηκε ήδη από πέρυσι να επιλέγονται είτε οι μονάδες πολλών αστέρων που προσφέρουν μια κάποια ιδιωτικότητα είτε εναλλακτικοί τρόποι διαμονής, δηλαδή αυτοτελή και ανεξάρτητα διαμερίσματα, που εντοπίζει κανείς στις πλατφόρμες βραχυχρόνιας μίσθωσης. Όπως μαρτυρά η μέχρι στιγμής ζήτηση, βίλες και αυτόνομα καταλύματα μέσω Airbnb έγιναν ανάρπαστα, τόσο για τους Έλληνες όσο και για τους ξένους επισκέπτες.
Αμφίσημα είναι τα μηνύματα βέβαια, όσον αφορά τους πολυσύχναστους ή με λιγότερη κίνηση προορισμούς, αφού ενδιαφέρον καταγράφηκε και για τις δύο περιπτώσεις. Αφενός υπάρχει το παράδειγμα της Μυκόνου και της Σαντορίνης, δύο δημοφιλείς πολύσυχναστοι προορισμοί στους οποίους οι πληρότητες άγγιξαν ακόμα και το 100% τον Αύγουστο. Αφετέρου βέβαια υπάρχει και το παράδειγμα μικρών μη δημοφιλών νησιών ή και ηπειρωτικών προορισμών που προτιμήθηκαν τόσο από ξένους όσο κι από εγχώριους τουρίστες.
Η τελευταία, αλλά όχι ήσσονος σημασίας αλλαγή, αφορά και στο μέσο που επιλέγουν οι τουρίστες για να ταξιδέψουν. Σε αυτή την περίπτωση έδαφος φαίνεται να κερδίζει ο οδικός τουρισμός ο οποίος ήδη από πέρυσι κινήθηκε ανοδικά δεδομένου ότι η μετακίνηση με όχημα ενισχύει το αίσθημα της ασφάλειας. Να θυμίσουμε ότι στις τουριστικές αφίξεις του 2019 κυριαρχούσαν οι αεροπορικές, με τις μεγαλύτερες ροές να σημειώνονται στα αεροδρόμια της Αθήνας, του Ηρακλείου, της Ρόδου, της Θεσσαλονίκης και της Κέρκυρας. Στον αντίποδα ο οδικός τουρισμός αντιστοιχεί στο 30% του συνόλου των αφίξεων (περίπου 10% των εσόδων) και τροφοδοτεί παραδοσιακά κυρίως τη Βόρεια Ελλάδα. Τα ποσοστά αναμένεται να διαφοροποιηθούν φέτος, δεδομένου ότι τα ποσοστά αφίξεων από Βαλκανικές χώρες είναι αυξημένα.
