Χρονιά έκπληξη αποτελεί αδιαμφισβήτητα η φετινή για τον τουρισμό, με τις μέχρι τώρα αφίξεις να εκπληρώνουν το υπεραισιόδοξο σενάριο φορέων, επιχειρηματιών και κυβερνητικού επιτελείου. Ακόμα κι έτσι όμως, ο πήχης που έχει τεθεί από το υπουργείο Τουρισμού για έσοδα πάνω από τα 18,2 δισ. του προ πανδημικού 2019 και αφίξεις άνω των 34 εκατ. που κατέγραψε η χώρα εκείνη την χρονιά, δεν είναι βέβαιο ότι θα ξεπεραστεί. Το σίγουρο όμως είναι ότι θα εξαρτηθεί από το φινάλε της σεζόν, δηλαδή από την επιτυχημένη ή μη, επιμήκυνσή της.
Η πορεία μέχρι σήμερα
Σε πείσμα των δυσμενών συνθηκών που δεν έλειψαν και φέτος - η πανδημία εξακολουθεί να πλήττει τον παγκόσμιο πληθυσμό και μάλιστα τα κρούσματα καταγράφουν εντυπωσιακά ανοδική πορεία την ίδια στιγμή που οι πληθωριστικές πιέσεις εντείνονται καθώς ο πόλεμος απλώνει την σκιά του πάνω τόσο πάνω από την ευρωπαϊκή όσο και πάνω από την παγκόσμια οικονομία - οι αφίξεις προσέγγισαν τους θερμούς μήνες του καλοκαιριού αυτές της χρυσής χρονιάς του 2019. Σε συγκεκριμένους δημοφιλείς προορισμούς μάλιστα, όπως τα νησιά του Νότιου Αιγαίου, κατάφεραν να κινηθούν και πάνω από την χρονιά-ορόσημο.
Για την ακρίβεια σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της ΤτΕ, το α' εξάμηνο του 2022, οι αφίξεις μη κατοίκων ταξιδιωτών αυξήθηκαν κατά 360,8% και οι σχετικές εισπράξεις κατά 329,3% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2021, αντιπροσωπεύοντας όμως το 84,9% και το 94,7% των αντίστοιχων επιπέδων τους το 2019.
Μόνο τον Ιούνιο, βάσει του ισοζυγίου πληρωμών του Ιουνίου, οι αφίξεις μη κατοίκων ταξιδιωτών αυξήθηκαν κατά 241,5% και οι σχετικές εισπράξεις κατά 224,5% σε σχέση με τον Ιούνιο του 2021. Σε σχέση ωστόσο με τον Ιούνιο του 2019 οι αφίξεις ανήλθαν στο 89,0% και οι εισπράξεις ξεπέρασαν το αντίστοιχο επίπεδο. Αξίζει να σημειωθεί ότι τον Ιούνιο του 2019, η επιβατική κίνηση των αεροδρομίων ήταν αυξημένη κατά 3,3% σε σχέση με τον προπανδημικό Ιούνιο (2019). Παρόλα αυτά οι συνολικές ταξιδιωτικές αφίξεις, υστερούσαν κατά 11% από το 2019, εξαιτίας της αργής αναπλήρωσης του οδικού τουρισμού.
Ακόμα καλύτερα βέβαια αναμένεται να κινηθούν οι δύο επόμενοι καλοκαιρινοί μήνες (Ιούλιος, Αύγουστος), όπως μαρτυρούν τα αποτελέσματα της επιβατικής κίνησης των αεροδρομίων. Ειδικότερα τον Ιούλιο για τον οποίο έχουμε στοιχεία, οι αεροπορικές αφίξεις ξεπέρασαν κάθε προσδοκία αφού καταγράφηκαν κατά 11,1% αυξημένες σε σχέση με την χρυσή χρονιά του 2019, με την διακίνηση επιβατών τον προηγούμενο μήνα να ανέρχεται στα 5,91 εκατ. έναντι 5,32 εκατ. το 2019. Σε επίπεδο 7μηνου (Ιανουάριος – Ιούλιος), «ισοφαρίστηκε» σχεδόν η επίδοση του 2019, καθώς φέτος διακινήθηκαν αεροπορικώς 16,21 εκατ. επιβάτες έναντι 16,25 εκατ. επιβατών το αντίστοιχο διάστημα του 2019, ήτοι μείωση μόλις 0,2%.
Όσο για τον Αύγουστο, αναμένεται να φέρει ακόμα καλύτερα αποτελέσματα, αν σκεφτεί κανείς τις πληρότητες που κινούνται κοντά στο 100% στους περισσότερους προορισμούς της χώρας, ενισχυόμενες κι από τον εγχώριο τουρισμό.
Οι αφίξεις και οι εισπράξεις που υπολείπονται
Ακόμα κι αν η αύξηση των αεροπορικών αφίξεων Ιούλιο - Αύγουστο είναι τέτοια που κλείσει την ψαλίδα των συνολικών αφίξεων με το 2019, για να φτάσουμε τα 18 δισ. ευρώ και τα 34 εκατ. αφίξεις θα πρέπει η χώρα να συνεχίσει να υποδέχεται τουρίστες και τους επόμενους μήνες.
Να θυμίσουμε ότι τον Σεπτέμβριο της χρυσής προπανδημικής χρονιάς, οι ταξιδιωτικές εισπράξεις έφτασαν τα 2.790 εκατ. και η εισερχόμενη ταξιδιωτική κίνηση διαμορφώθηκε στις 5.111 χιλ. ταξιδιώτες. Αντίστοιχα τον Οκτώβριο του 2019 οι ταξιδιωτικές εισπράξεις έφτασαν τα 1.377 εκατ. ευρώ ενώ η εισερχόμενη ταξιδιωτική κίνηση τις 2.773 χιλ. ταξιδιώτες. Όσο για τον Νοέμβριο και Δεκέμβριο οι ταξιδιωτικές εισπράξεις έφτασαν τα 289 εκατ. και 286 εκατ. ευρώ αντίστοιχα, ενώ οι αφίξεις έφτασαν τις 930 χιλ. ταξιδιώτες και 692 χιλ. ταξιδιώτες αντίστοιχα. Αυτό σημαίνει ότι για να κλείσει ο λογαριασμός στα ίδια επίπεδα, θα πρέπει η χώρα τους επόμενους 4 μήνες να υποδεχτεί τουλάχιστον περί τους 10.000 ταξιδιώτες, οι οποίοι θα φέρουν ταξιδιωτικές εισπράξεις ύψους 4.742 εκατ.
Οι προβλέψεις για τα έσοδα
Μέχρι στιγμής οι προβλέψεις είναι αισιόδοξες, με τους φορείς του κλάδου να κάνουν λόγο για έσοδα πάνω από την χρυσή χρονιά του 2019. Την αισιόδοξη πρόβλεψη για αύξηση εσόδων ακόμη και κατά 10% έναντι του 2019 έκανε για παράδειγμα ο πρώην πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων κ. Ανδρέας Ανδρεάδης. Ο CEO του ομίλου Sani/ Ikos εκτίμησε μέσω ανάρτησής του στα κοινωνικά δίκτυα, ως πολύ πιθανό το σενάριο τα τουριστικά έσοδα της χώρας να προσεγγίσουν τα 20 δισ. ευρώ, σε σύγκριση με τα 18,2 δισ. ευρώ προ πανδημίας. Αν επιτευχθεί αυτός ο στόχος, με άνοδο κατά 10% έναντι του 2019, οι θετικές επιδόσεις θα έχουν πολλαπλάσιο όφελος για την ελληνική οικονομία με +3 μονάδες στο ΑΕΠ της χώρας, σε μία συγκυρία μάλιστα που αναζητείται δημοσιονομικός «χώρος» λόγω ακρίβειας και ενεργειακής κρίσης.
Αντίστοιχα και ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ, κ. Γιάννης Ρέτσος ανέφερε ότι το 2022 «μπορεί να να αγγίξει και γιατί όχι να ξεπεράσει σε έσοδα το 2019».
Μέχρι στιγμής πάντως, με βάση τις δηλώσεις του υπουργού Οικονομικών, μέχρι και το τέλος Ιουλίου, ο τουρισμός είχε φτάσει στο 88% του τζίρου του 2019, δηλαδή τα 16 δισ. ευρώ. Αν σκεφτεί κανείς ότι το υπουργείο Οικονομικών εκτιμούσε ότι για το σύνολο της τουριστικής περιόδου, ο τουρισμός θα ανακτούσε το 80% του τζίρου- ρεκόρ που είχε καταγράψει την χρονιά πριν από την πανδημία (περίπου 15 δισ. ευρώ), κατανοεί ότι η πρόβλεψη αυτή σημειώνει υπέρβαση κατά 1 δισ. ευρώ.
Κλειδί η επέκταση της σεζόν και η μέση δαπάνη
Σε κάθε περίπτωση βέβαια, κλειδί για την επίτευξη του φετινού τουριστικού στοιχήματος θα αποτελέσει τόσο η πορεία του κλάδου από εδώ και πέρα όσο και η μέση δαπάνη των τουριστών.
Σε επίπεδο μέσης δαπάνης αρκεί να αναφέρουμε ότι η αυξητική τάση που παρατηρήθηκε πέρυσι, δεν διατηρείται φέτος, όπως προκύπτει από τα στοιχεία.
Βάσει των προσωρινών στοιχείων της Τράπεζας της Ελλάδος, το ταξιδιωτικό ισοζύγιο το Μάιο του 2022 εμφάνισε πλεόνασμα 1.193,5 εκατ. ευρώ, έναντι πλεονάσματος 144,7 εκατ. ευρώ τον αντίστοιχο μήνα του 2021. Ειδικότερα, οι ταξιδιωτικές εισπράξεις κατέγραψαν αύξηση 536,4% το Μάιο του 2022 και διαμορφώθηκαν στα 1.414,2 εκατ. ευρώ, έναντι 222,2 εκατ. ευρώ τον αντίστοιχο μήνα του 2021, ενώ αύξηση κατά 184,7% παρατηρήθηκε και στις ταξιδιωτικές πληρωμές (220,7 εκατ. ευρώ τον Μάιο του 2022 έναντι 77,6 εκατ. ευρώ τον αντίστοιχο μήνα της προηγούμενης χρονιάς).
Η προαναφερθείσα αύξηση των ταξιδιωτικών εισπράξεων βέβαια, οφείλεται στην άνοδο της εισερχόμενης ταξιδιωτικής κίνησης κατά 672,5%, καθώς η μέση δαπάνη ανά ταξίδι μειώθηκε κατά 18,2%.
Σε επίπεδο πενταμήνου τώρα, το ταξιδιωτικό ισοζύγιο εμφάνισε πλεόνασμα 1.775,8 εκατ. ευρώ, έναντι πλεονάσματος 163,1 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2021. Αύξηση κατά 2.121,4 εκατ. ευρώ ή 547,9% παρουσίασαν οι ταξιδιωτικές εισπράξεις, οι οποίες διαμορφώθηκαν στα 2.508,7 εκατ. ευρώ, ενώ αύξηση κατά 508,7 εκατ. ευρώ ή 227,0% παρατηρήθηκε και στις ταξιδιωτικές πληρωμές, οι οποίες διαμορφώθηκαν στα 732,9 εκατ. Ευρώ. Και σε αυτή την περίπτωση όμως η αύξηση των ταξιδιωτικών εισπράξεων οφείλεται στην άνοδο της εισερχόμενης ταξιδιωτικής κίνησης κατά 552,9%, καθώς η μέση δαπάνη ανά ταξίδι μειώθηκε κατά 2,2%.
Σε επίπεδο επέκτασης της σεζόν, οι οιωνοί είναι πιο θετικοί, αφού οι προκρατήσεις αλλά και η φήμη της χώρας κινούνται σε υψηλά επίπεδα.
Για παράδειγμα σύμφωνα με το πρόσφατο report του ΙΝΣΕΤΕ για το 2o τρίμηνο του 2022, τόσο η Ελλάδα όσο και η Αθήνα κατάφεραν να διατηρήσουν την ανταγωνιστικότητά τους, ξεπερνώντας τους ευρωπαϊκούς μέσους όρους και αυξάνοντας τόσο τον όγκο των συνομιλιών στα διαδικτυακά μέσα όσο και τους δείκτες που αποτυπώνουν την τουριστική εμπειρία.
Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι το net sentiment score της Ελλάδας (52) ξεπέρασε αισθητά (κατά +12 μονάδες) το αντίστοιχο της Ισπανίας, ισοφαρίζοντας την Πορτογαλία, ενώ βρίσκεται οριακά (κατά -1 μονάδα) πίσω από αυτό της Ιταλίας. Αντίστοιχα, η διαδικτυακή φήμη της Αθήνας ανήλθε στους 62 βαθμούς (+10 μονάδες πάνω από της Ελλάδας και -6 μονάδες σε σχέση με τον Μάιο) και η φήμη που βασίζεται στην εμπειρία στον προορισμό (πχ διαμονή, εστίαση, αξιοθέατα), παρά την ελαφρά «τυπική» μείωση που εμφανίζεται όταν αυξάνει η επισκεψιμότητα ενός προορισμού, διατηρήθηκε για τρίτο συνεχόμενο μήνα στο 9,0, υπερβαίνοντας τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (8,6).
Την ίδια στιγμή οι κρατήσεις συνεχίζουν να μπαίνουν στα κιτάπια των τουριστικών επιχειρήσεων με τον Σεπτέμβριο να μαρτυρά ότι θα κινηθεί σε πολύ καλά επίπεδα από άποψη πληροτήτων. Σύμφωνα με τον υπουργό Τουρισμού, κ. Βασίλη Κικίλια, μάλιστα το δεύτερο εξάμηνο του 2022 εκτιμάται ότι θα έρθουν αεροπορικώς στην Αθήνα 5,7 εκατομμύρια ταξιδιώτες και η επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου θα επιτευχθεί, αφού η σεζόν θα διαρκέσει μέχρι και τον Δεκέμβριο του ’22».
