Η πρόσφατη είδηση ότι την επόμενη "παρτίδα" από mRNA εμβόλια που θα παραλάβει η Ε.Ε. θα την πληρώσει ακριβότερα, ξαναθέτει τη συζήτηση περί αποτελεσματικότητας των εμβολίων και πώς κατανέμονται στον πλανήτη. Επιπλέον, έρευνα της Oxfam που έγινε για τις ανάγκες της The People’s Vaccine Alliance (οι οποίοι υποστηρίζουν την άρση των πατεντών και τη φθηνή διάθεση εμβολίου σε όλον τον κόσμο) αναδεικνύει το μεγάλο εύρος τιμών στις οποίες πωλούνται τα εμβόλια mRNA και εξηγεί τον μηχανισμό με τον οποίο δουλεύει η εμβολιαστική διπλωματία.
Καλύτερη θέση στην αγορά - Καλύτερη τιμή
Οι Pfizer/BioNTech και Moderna αύξησαν τις τιμές των εμβολίων τους, η Pfizer/BioNTech κατά 25% περίπου και η Moderna περισσότερο από 10% αντίστοιχα. Η αύξηση αυτή ήρθε σαν αποτέλεσμα από τα προβλήματα εφοδιασμού με δόσεις και από τις παρενέργειες που εμφάνισε κυρίως το εμβόλιο της AstraZeneca. Προσθέστε στα παραπάνω και μια σειρά από μελέτες που δείχνουν ότι υπάρχει επαρκής κάλυψη απέναντι στην μετάλλαξη Δέλτα, απέναντι στα σαφώς φθηνότερα εμβόλια των AstraZeneca και Johnson&Johnson και τότε έχετε την πλήρη εικόνα της διαμόρφωσης της τιμολογιακής πολιτικής.
Πόσο πραγματικά κοστίζουν τα εμβόλια;
Η τιμή των εμβολίων στην αγορά δεν μπορεί να προσδιοριστεί με ακρίβεια, γιατί είναι δύσκολο να υπολογιστεί το κόστος παραγωγής τους, εφόσον δεν ανακοινώνεται. Αυτό που γνωρίζουμε είναι ότι οι όροι των νεών συμφωνιών και για τις δύο εταιρείες αφορούν 2,1 δισεκατομμύρια δόσεις ως το 2023. Πηγές από τους Financial Times αναφέρουν ότι οι νέες τιμές για μία δόση Pfizer/BioNTech είναι 19.5 ευρώ έναντι 15.5 ευρώ που ήταν πριν, ενώ αντίστοιχα μια δόση Moderna κοστίζει πλέον 21.5 ευρώ από 19 ευρώ που κόστιζε πριν.
Μάλιστα, την περασμένη εβδομάδα η Pfizer/BioNTech ανακοίνωσε τις νέες προβλέψεις της για τις παγκόσμιες πωλήσεις για το εμβόλιο της, από 26 δισεκατομμύρια δολάρια το 2021 σε 33.5 δισεκατομμύρια δολάρια μέχρι το τέλος του
Η Moderna προβλέπει πωλήσεις μεταξύ 800 εκατομμυρίων και 1 δισεκατομμυρίου δόσεων μέχρι το τέλος του έτους.
Εδώ, έρχεται να δώσει μια άλλη οπτική στην κατάσταση η μελέτη της Oxfam. Εκεί διαβάζουμε ότι το 90% των εμβολίων των Pfizer/BioNTech και Moderna μέχρι τώρα πηγαίνει σε πλούσιες χώρες, με χρέωση έως και 24 φορές πάνω από το πιθανό κόστος παραγωγής. Για να υπολογιστεί το πραγματικό κόστος παραγωγής των εμβολίων, η Oxfam χρησιμοποίησε μελέτες τεχνικών παραγωγής των mRNA εμβολίων, που πραγματοποιήθηκαν από την πλατφόρμα Public Citizen με μηχανικούς του διάσημου Imperial College του Λονδίνου. Η ανάλυσή αυτή εκτιμά ότι η παραγωγή 8 δισεκατομμυρίων δόσεων του εμβολίου Pfizer/BioNTech κοστίζει 7.94 δισεκατομμύρια ευρώ ή 1 ευρώ ανά δόση. Για την Moderna το κόστος υπολογίζεται στα 19.26 δισεκατομμύρια ευρώ για την παραγωγή 8 δισεκατομμυρίων δόσεων ή 2.4 ευρώ ανά δόση. Ένας παράγοντας που υπολογίζει η Oxfam είναι η δημόσια χρηματοδότηση που πήρε η έρευνα για την παραγωγή των mRNA εμβολίων, που έφτασε τα 7.01 δισ. ευρώ.
Έτσι, με μέσο κόστος τις νέες τιμές (19.5 και 21.5 ευρώ) τα συνολικά συνδυασμένα προβλεπόμενα έσοδα από πωλήσεις των δύο mRNA εμβολίων ισοδυναμούν με 34.63 δισεκατομμύρια δολάρια πάνω από το δυνητικό κόστος παραγωγής.
Πώς επηρεάζεται η εμβολιαστική διπλωματία;
Όπως έχει επισημανθεί πολλές φορές από την αρχή της παγκόσμιας εμβολιαστικής εκστρατείας, υπάρχει τρομερή ανισοκατανομή στα εμβόλια που διατείθενται μεταξύ των χωρών και οι σχετικές αυξήσεις στις τιμές των mRNA εμβολίων θα επιτείνουν το πρόβλημα. Πριν από την πανδημία, οι αναπτυσσόμενες χώρες πλήρωναν μια μέση τιμή 0,68 ευρώ τη δόση για όλα τα εμβόλια (αλλά όχι αυτά για τον κορονοϊό), σύμφωνα με ανάλυση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.
Παρόλο που κάθε εμβόλιο είναι διαφορετικό και δεν είναι συγκρίσιμα τα mRNA εμβόλια ακόμα κι από τα άλλα εμβόλια ενάντια στην COOVID-19, παρουσιάζεται μια κοινή συνισταμένη. Τα εμβόλια ενάντια στην COVID-19 είναι πολλές φορές πιο ακριβά από τη μέση τιμή των εμβολίων γενικά. Το "φτηνό" AstraZeneca, είναι σχεδόν τετραπλάσιο αυτής της τιμής (2,5 ευρώ η δόση) το εμβόλιο Johnson & Johnson είναι 13 φορές πιο ακριβό (8.84 ευρώ) και τα πιο ακριβά εμβόλια, όπως το Pfizer/ BioNTech, το Moderna και το κινέζικο Sinopharm,κοστίζουν από 25 ως 50 φορές υψηλότερα.
Επίσης, έχουμε ως δεδομένη τη μαζικότερη αγορά δόσεων εμβολίων στη σύγχρονη ιστορία για μία μόνο ασθένεια και τη μαζικότερη παραγωγή τους. Μάλιστα, μόλις την περασμένη εβδομάδα η Pfizer/BioNTech ανακοίνωσε ότι θα δώσει άδεια σε μια νοτιοαφρικανική εταιρεία για να γεμίσει και να συσκευάσει 100 εκατομμύρια δόσεις για χρήση στην Αφρική, αλλά αυτό είναι μια σταγόνα στον ωκεανό των αναγκών της ηπείρου. Καμία από τις δύο εταιρείες δεν συμφώνησε να μεταφέρει πλήρως την τεχνολογία και την τεχνογνωσία των mRNA εμβολίων σε οποιονδήποτε ικανό παραγωγό στις αναπτυσσόμενες χώρες, μια κίνηση που θα μπορούσε να αυξήσει την παγκόσμια προσφορά και να μειώσει τις τιμές πιο κοντά στο πραγματικό κόστος παραγωγής των εμβολίων.
Οι τιμές θα ανέβουν κι άλλο...
Αποδεχόμενη η Ε.Ε. την αύξηση των τιμών των mRNA εμβολίων, ακόμα και ως "αναλογικότητα" για τις χαμηλότερες τιμές που αυτά πωλούνται εκτός Ε.Ε. -σύμφωνα με δηλώσεις του Αλμπέρ Μπουρλά, CEO της Pfizer- η δραματική κλιμάκωση των τιμών προβλέπεται ότι θα συνεχιστεί εν απουσία κυβερνητικών ενεργειών και κεντρικών αποφάσεων.
Μάλιστα με τη συζήτηση για την μαζική έναρξη και τρίτης "αναμνηστικής" δόσης, οι εκτιμήσεις για το πόσο ψηλά μπορούν να πάνε οι τιμές των mRNA εμβολίων έχει ξανανοίξει. Ο ΠΟΥ ζητά να καθυστερήσει η έναρξη των "αναμνηστικών" δόσεων μέχρι το τέλος του Σεπτεμβρίου ώστε να έχει υπάρξει ένα 10% του παγκόσμιου πληθυσμού που θα έχει εμβολιαστεί. Κάτι τέτοιο θα εκτινάξει τις τιμές των mRNA εμβολίων στο τέλος του έτους και αναμένεται να υπάρχει πρόβλημα διάθεσης σε τρίτες χώρες εκτός Ε.Ε. και ΗΠΑ. Μάλιστα ο Αλμπέρ Μπουρλά πρότεινε να καταλήξουν τα εμβόλια της Pfizer/BioNTech στην τιμή των 147.84 ευρώ (175 δολάρια) ή 148 φορές περισσότερες από το πιθανό κόστος παραγωγής.
Για να δούμε λίγο τη σημερινή κατάσταση και πώς θα επηρεαστεί η παγκόσμια προσφορά εμβολίων από την αύξηση των τιμών παραθέτουμε τα εξής στοιχεία από την έρευνα της Oxfam:
1. Η Pfizer/ BioNTech χρεώνει τη χαμηλότερη αναφερόμενη τιμή των 5.70 ευρώ ανά δόση στην Αφρικανική Ένωση, αλλά αυτό εξακολουθεί να είναι σχεδόν 6 φορές περισσότερο από το εκτιμώμενο δυνητικό κόστος παραγωγής αυτού του εμβολίου. Μια δόση του εμβολίου Pfizer/BioNTech κοστίζει το ίδιο με αυτά που δαπανά η Ουγκάντα ανά πολίτη για την υγεία σε έναν ολόκληρο χρόνο.
2. Η υψηλότερη αναφερόμενη τιμή που καταβλήθηκε για τα εμβόλια της Pfizer/BioNTech ήταν από το Ισραήλ στα 23.65 ευρώ.
3. Η Moderna έχει χρεώσει χώρες μεταξύ 4 και 13 φορές την πιθανή τιμή κόστους παραγωγής του εμβολίου και φέρεται να προσέφερε στη Νότια Αφρική μια τιμή μεταξύ 25 έως 35.5 ευρώ ανά δόση.
4. Η Κολομβία, η οποία έχει πληγεί πολύ από την COVID-19, έχει πληρώσει το διπλάσιο από την τιμή που πληρώνουν οι ΗΠΑ για τα εμβόλια της Moderna.
5. Για να μη μείνουμε μόνο στα mRNA εμβόλια, η Σενεγάλη δήλωσε ότι πλήρωσε περίπου 3.4 εκατομμύρια ευρώ για 200.000 δόσεις για εμβόλια Sinopharm, που ισοδυναμούν με περίπου 17 ευρώ ανά δόση.
6. Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει καταβάλει δυνητικά 2.11 δισεκατομμύρια ευρώ περισσότερα από το κόστος παραγωγής για τα εμβόλια Pfizer και Moderna. Για να καταλάβουμε το μέγεθος, με αυτό το ποσό θα μπορούσε να πληρώσει κάθε εργαζόμενο στην Εθνική Υπηρεσία Υγείας (NHS) μπόνους άνω των 1170 ευρώ.
Συνεπώς, με τους κρατικούς προϋπολογισμούς να βρίσκονται σε κρίση και με αύξηση του κόστους δανεισμού για την ανάκαμψη μετά την πανδημία, αλλά και καθώς τα κρούσματα, λόγω της μετάλλαξης "Δέλτα", αυξάνονται, ήρθε η ώρα για μια συζήητηση σε κρατικά και διακρατικά επίπεδα για την τιμή των εμβολίων και πώς θα διαχυθούν σε περισσότερο πληθυσμό, κάτι που η τωρινή τιμολογιακή πολιτική δεν βοηθάει να συμβεί.
