Η αυξητική τάση της παχυσαρκίας και οι τρόποι αντιμετώπισής της τέθηκαν στο «μικροσκόπιο» των ειδικών, στο πλαίσιο των δράσεων του Ιατρικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης (ΙΣΘ), στη ΔΕΘ.
Όπως ανέφερε ο κ Αθανάσιος Χριστοφορίδης, Αναπληρωτής Καθηγητής Παιδιατρικής - Παιδιατρικής Ενδοκρινολογίας, το φαινόμενο της παιδικής παχυσαρκίας είναι παγκόσμιο, ενώ τα επιδημιολογικά δεδομένα και κυρίως η προοπτική για το μέλλον τρομάζουν, καθώς το 1/3 του πληθυσμού, περισσότεροι από 2.000.000.000 άνθρωποι, θα έχουν το χαρακτηρισμό του παχύσαρκου το 2030.
«Οφείλουμε, κυρίως για τα παιδιά, να αντιστρέψουμε τους δείκτες κάτι που μπορούμε να κάνουμε στα υπέρβαρα πριν γίνουν παχύσαρκα. Τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια τάση ισορρόπησης στις ανεπτυγμένες χώρες, ανάμεσα τους και η Ελλάδα, ή ίσως υπάρχει αυτή η τάση γιατί δεν μπορούμε να το φτάσουμε σε χειρότερα επίπεδα, καθώς είμαστε ήδη στο 30-35%! Αντίθετα στις υπό ανάπτυξη ή στις υπανάπτυκτες χώρες υπάρχει μια “έκρηξη” της παχυσαρκίας», ανέφερε ο καθηγητής.
Ο ίδιος επεσήμανε ότι οι περισσότερες μελέτες κατατάσσουν τη χώρα μας στους πρωταθλητές της παιδικής παχυσαρκίας, στις πρώτες τρεις χώρες παχυσαρκίας ή υπερβαρίας. «Δυστυχώς αυξάνονται τα περιστατικά βαρέως πασχόντων (τύπου 2, 3), γεγονός πολύ ανησυχητικό, το οποίο αναμένεται να επιδεινωθεί λόγω της πανδημίας Covid και των επιπτώσεών της στη φυσική δραστηριότητα και τις διατροφικές συνήθειες. Ήδη τα πρώτα επιδημιολογικά στοιχεία καταδεικνύουν ότι η εξισορρόπηση που υπήρχε έχει χαθεί. Τα τελευταία δύο χρόνια τα ποσοστά έχουν αυξηθεί σε χώρες που μέχρι τώρα διατηρούσαν ένα σταθερό ποσοστό σε υπέρβαρα και παχύσαρκα παιδιά», εξήγησε.
Ο καθηγητής έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στην αξία της πρόληψης, τονίζοντας ότι ακόμα και στα έμβρυα είναι δυνατό να διερευνηθούν ορμονικές διαταραχές (ύψος, βάρος κλπ) και στις περισσότερες περιπτώσεις μπορούν να αντιστραφούν ακόμη και γονιδιακές διαταραχές.
«Δυστυχώς το προσδόκιμο ζωής για τις επόμενες γενιές, με τα σημερινά δεδομένα, θα είναι μικρότερο. Το να ξεκινήσει κανείς την ενήλικη ζωή με τόσα προβλήματα και έχοντας μειώσει τόσο το προσδόκιμο ζωής του είναι πραγματικά αυτό που πρέπει να κινητοποιήσει όλους τους γονείς, έτσι ώστε να φτάσουν στην πρόληψη. Μπορεί να είμαστε η πρώτη γενιά που θα βρεθούμε στις κηδείες των παιδιών μας. Και το έχουμε ήδη δει. Σε κάποιες γιαγιάδες, 80-90 ετών που έχασαν τα παιδιά τους στα 50-60 λόγω κάποιας καρδιαγγειακής νόσου. Δεν είχαν τη φυσική πορεία. Μαθαίνουμε να είμαστε σκληροί, ακριβώς για να δούμε κατάματα το πρόβλημα και να το αντιμετωπίσουμε».
Παχύσαρκη γυναίκα, παχύσαρκα παιδιά
Για… επιδημία παχυσαρκίας, έκανε λόγο η κ. Ελισάβετ Διαμαντή, Πρόεδρος Παιδιατρικής Εταιρείας Βορείου Ελλάδος, Καθηγήτρια Παιδιατρικής-Νεογνολογίας ΑΠΘ, Διευθύντρια Β’ Νεογνολογικής Κλινικής ΑΠΘ, Νοσοκομείο Παπαγεωργίου Θεσσαλονίκης. Όπως ανέφερε, είναι μια ενεργειακή ανισορροπία, δηλαδή οι άνθρωποι προσλαμβάνουν περισσότερες θερμίδες απ΄ ό,τι καταναλώνουν. Ωστόσο, αυτό δεν θα μπορούσε να δικαιολογήσει τη μεγάλη αύξηση της παχυσαρκίας τα τελευταία 30 με 40 χρόνια. «Δεν μπορούμε να δικαιολογήσουμε τα ποσοστά της παχυσαρκίας μόνο από τη διατροφή, την άσκηση, τον τρόπο ζωής, τα γονίδια κ.α. Από τη δεκαετία του ‘90, τότε που η ιατρική κοινότητα εστίασε στο πρόβλημα, διατυπώθηκε ότι ακόμη και πριν τη γέννηση παιδιών, το ενδομήτριο περιβάλλον είναι αυτό που παρεμβαίνει και κάνει το μεταβολικό προγραμματισμό για κάτι που θα συμβεί στο μέλλον, ύστερα από… δύο, τρεις γενιές», ανέφερε από την πλευρά της η καθηγήτρια.
Σύμφωνα με την ίδια, από τις μελέτες που έγιναν διαπιστώθηκε ότι οι υπέρβαρες ή οι παχύσαρκες μητέρες κάνουν πιο συχνά μεγάλα παιδιά, καισαρικές τομές, δεν θηλάζουν, ενώ ο θηλασμός είναι μέτρο πρόληψης κατά της παχυσαρκίας και άλλων νοσημάτων, διότι εμπεριέχει την έννοια της αυτορρύθμισης. Πολλές δε γυναίκες, σε ποσοστό μέχρι και 30%, μετά τον τοκετό δεν χάνουν τα κιλά της εγκυμοσύνης κι αυτό δημιουργεί προβλήματα, μεταξύ άλλων και στις επόμενες κυήσεις. «Υπάρχει συσχέτιση της παχύσαρκης μητέρας με τα μελλοντικά παχύσαρκα παιδιά της, συνεπώς η πρόληψη κατά της παιδικής παχυσαρκίας ξεκινά από πριν τη γέννηση», υπογράμμισε η κ. Διαμαντή.
Oικογένεια, παιδίατρος και σχολείο
«Η πρόληψη, η οικογένεια και ο παιδίατρος διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο από την πρώτη στιγμή της γέννησης, ώστε να μειωθούν τα περιστατικά παχυσαρκίας (συμβουλές για θηλασμό μέχρι την ηλικία των 12 μηνών, στερεές τροφές από τους έξι μήνες ζωής του παιδιού, αλεσμένα φρούτα και όχι χυμούς, γλυκά, μέτρηση λίπους στη διαδικασία ανάπτυξης του παιδιού, φυσική δραστηριότητα, ένα γεύμα με την οικογένεια για να δίνει το παράδειγμα κλπ). Όσο για τη «βεβαιότητα» ότι το λίπος των παιδιών θα γίνει ύψος είναι… μύθος», ανέφερε η κ. Ασημίνα Γαλλή – Τσινοπούλου, Καθηγήτρια Παιδιατρικής-Παιδιατρικής Ενδοκρινολογίας ΑΠΘ, Διευθύντρια Β΄ Παιδιατρικής Κλινικής ΑΠΘ, ΠΓΝΘ ΑΧΕΠΑ, Διευθύντρια Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών ΑΠΘ, «Εφηβική Ιατρική και Φροντίδα Υγείας Εφήβων».
Η ίδια τόνισε ότι μέχρι την ηλικία των 5 χρονών τα παιδιά έχουν πρότυπα τους γονείς, ύστερα τους δασκάλους και στην εφηβεία του φίλους.
Αναφερόμενη στα κυλικεία των σχολείων, σημείωσε ότι θα πρέπει να υπάρχουν τροφές με μεγάλη διατροφική αξία.
«Θα πρέπει να υπάρξει πρόγραμμα υγιεινής διατροφής εντός εκπαιδευτικού συστήματος. Δεν προτείνω την απαγόρευση, διότι αυτή δημιουργεί περισσότερο ενδιαφέρον για άχρηστες και επιβαρυντικές τροφές (σνακ κλπ). Θεωρώ ότι η καλύτερη σήμανση των προϊόντων είναι σημαντική για να γνωρίζουμε και να επιλέγουμε προϊόντα υψηλής διατροφικής αξίας. Ο δε καλός ύπνος με μεγάλη διάρκεια για τα παιδιά των προσχολικών ηλικιών, μέχρι 14 ώρες, είναι επιβεβλημένος για μια καλύτερη ανάπτυξη και μελλοντική ζωή, σύμφωνα με τις τελευταίες μελέτες και έρευνες.
Οι γιατροί μίλησαν επίσης για τις επιπτώσεις της παχυσαρκίας στο ψυχισμό των παιδιών (υψηλά ποσοστά αυτοκτονιών παιδιών) στη μείωση της αυτοεκτίμησης, στον εκφοβισμό που δυστυχώς παρά τις προσπάθειες πολλών ακόμη δέχονται σε σχολικό ή φιλικό περιβάλλον καθώς και για τα μέτρα διατροφικών συνηθειών με ταυτόχρονη φυσική άσκηση τα οποία θα δρομολογήσουν οι γονείς για τα παιδιά τους έστω κι αν αυτά δεν είναι πολύ «φιλικά» διότι είναι επιβεβλημένα για την υγεία τους. Παράλληλα τόνισαν ότι καταγράφονται από πολύ νωρίς και ορθοπεδικά, καρδιολογικά, δερματολογικά, γυναικολογικά κι άλλα προβλήματα τα οποία κι αυτά όμως μπορούν να προληφθούν.
Ο πρόεδρος του ΙΣΘ, Νίκος Νίτσας, στη σχετική συζήτηση ειδικών μίλησε για την αναγκαιότητα ευαισθητοποίησης των κοινωνιών στο πρόβλημα της παχυσαρκίας, στο γεγονός ότι έχει μετατραπεί σε… πανδημία η οποία εντοπίστηκε από την ιατρική κοινότητα το ΄90 καθώς και για την πρωτοβουλία του Συλλόγου να βάλει και να αναδείξει στη δημόσια συζήτηση τρόπους άμεσης αντιμετώπισης και πρόληψης.
