«Πράσινο φως» για την χορήγηση και στην Ελλάδα της προφυλακτικής αγωγής PrEp (Pre-Exposure Prophylaxis), κατά του HIV/AIDS έδωσε ο Υπουργός Υγείας, Θάνος Πλεύρης, ικανοποιώντας ένα πάγιο αίτημα των φορέων που μάχονται την εξάπλωση του ιού.
Ειδικότερα, με το άρθρο 8 της τροπολογίας, που εντάχθηκε στο νομοσχέδιο για τη σύσταση και οργάνωση της Ένωσης Τεχνολόγων Ακτινολογίας-Ακτινοθεραπεία, το οποίο ψηφίστηκε από την Ολομέλεια της Βουλής το απόγευμα της Πέμπτης (29/9), θεσπίζεται η διαδικασία προληπτικής διάθεσης αντιικών/αντιρετροϊκών φαρμάκων («προφύλαξη πριν από την έκθεση» «Pre-Exposure Prophulaxis», PrEp) σε άτομα αρνητικά στον ιό ανοσοανεπάρεκιας του ανθρώπου (HIV), που εκτίθενται σε υψηλό κίνδυνο επιμόλυνσης.
Οι λεπτομέρειες εφαρμογής των παραπάνω, όπως μεταξύ άλλων η διαδικασία προμήθειας και διάθεσης των αντιιϊκών/αντιρετροϊκών φαρμάκων, οι δικαιούχοι, τα κριτήρια υπαγωγής των δικαιούχων, καθώς και ο τρόπος διασφάλισης των προσωπικών δεδομένων τους, θα ρυθμιστούν και θα εξειδικευτούν με κοινή απόφαση των Υπουργών Υγείας, Οικονομικών και Ψηφιακής Διακυβέρνησης.
Σύμφωνα με τα Κέντρα Πρόληψης και Εξέτασης Checkpoint, η PrEP είναι αγωγή κατά την οποία ένα χάπι που λαμβάνεται συνήθως καθημερινά προστατεύει από τον ιό HIV σε ποσοστό περίπου 99%. Χορηγείται από κάποιον που είναι αρνητικός στον HIV, με στόχο να παραμείνει αρνητικός. Η PrEP είναι ένα αντιρετροϊκό φάρμακο – το ίδιο είδος χαπιού που λαμβάνεται από κάποιον που ήδη είναι θετικός στον HIV και αποτελεί τη θεραπεία του. Η προληπτική αγωγή έχει εγκριθεί από το 2016 από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων και είναι ήδη διαθέσιμη σε αρκετές χώρες σε όλο τον κόσμο, όπως Γαλλία, Νορβηγία, Ηνωμένες Πολιτείες, Καναδάς, Κένυα, Ταϊλάνδη και Νότια Αφρική μεταξύ άλλων.
Ο Σύλλογος Οροθετικών Ελλάδας «Θετική Φωνή» χαιρέτισε την πρωτοβουλία του Υπουργείου Υγείας, αναφορικά με την κατάθεση τροπολογίας στη Βουλή, με την οποία θεσπίζεται η διάθεση της προφυλακτικής αγωγής, στην Ελλάδα, ικανοποιώντας ένα πάγιο αίτημα του Συλλόγου αλλά και της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας.
Πώς λειτουργεί η θεραπεία
Αν ένα άτομο που βρίσκεται PrEP εκτεθεί στον HIV, τα φάρμακα που λαμβάνει εμποδίζουν τον ιό να εισέλθει στα κύτταρα του οργανισμού του και να αντιγραφεί. Αυτό εμποδίζει τον HIV από τα να εγκατασταθεί στον οργανισμό και επομένως εμποδίζει την έκθεση του ατόμου που λαμβάνει PrEP στον HIV.
Οι έως τώρα έρευνες δείχνουν ότι η PrEP πρέπει να λαμβάνεται καθημερινά για διάστημα μεταξύ 4 και 7 ημερών, ώστε να επιτευχθούν τα προστατευτικά επίπεδα φαρμάκου που χρειάζεται στο αίμα και τον πρωκτό. Χρειάζεται όμως περισσότερος χρόνος για να επιτευχθούν τα επιθυμητά προστατευτικά επίπεδα φαρμάκου στον κόλπο και τον τράχηλο – έτσι τα άτομα μπορεί να χρειαστεί να λαμβάνουν PrEP σε καθημερινή βάση για τρεις εβδομάδες προτού τα επίπεδα φαρμάκου φτάσουν στον επιθυμητό βαθμό προστασίας για τον HIV.
Σύμφωνα με τα «Checkpoint», το μέτρο αυτό θα πρέπει να αποτελέσει μέρος μίας ολιστικής προσέγγισης κυρίως της ομάδας που πλήττεται περισσότερο από τον HIV, των ανδρών που κάνουν σεξ με άνδρες. Η βεντάλια πρόληψης οφείλει να συμπεριλαμβάνει τις στοχευμένες καμπάνιες ευαισθητοποίησης, την προαγωγή της τακτικής εξέτασης και της χρήσης προφυλακτικού και την απρόσκοπτη πρόσβαση στην Προφύλαξη μετά την Έκθεση (PEP).
Σημειώνεται ότι η «Θετική Φωνή» και τα «Checkpoint» συμμετέχουν στο πρώτο πρόγραμμα χορήγησης PrEP που εφαρμόζεται στην Ελλάδα, σε συνεργασία με το Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Λαϊκό».
Σε ποιους απευθύνεται
Όπως αναφέρουν τα «Checkpoint» η PrEP απευθύνεται σε:
• Σε οροαρνητικούς άνδρες και οροαρνητικές γυναίκες που δεν χρησιμοποιούν προφυλακτικό.
• Σε οροαρνητικούς άνδρες που κάνουν σεξ με άνδρες (ΑΣΑ) και έκαναν πρωκτικό σεξ χωρίς τη χρήση προφυλακτικού τους τελευταίους 3 μήνες.
• Σε οροαρνητικούς ΑΣΑ που διαγνώστηκαν με ΣΜΝ στον πρωκτό ή με σύφιλη τα προηγούμενα χρόνια.
• Σε οροαρνητικούς ΑΣΑ που έχουν εμπλακεί σε σεξ με τη χρήση ουσιών τους τελευταίους 3 μήνες.
• Σε οροδιαφορετικά (ένας σύντροφος οροθετικός στον HIV, ένας σύντροφος οροαρνητικός στον HIV) ομοφυλόφιλα ή ετεροφυλόφιλα ζευγάρια που επιθυμούν να συνεχίσουν να κάνουν απροφύλακτο σεξ ενώ ο οροθετικός σύντροφος δεν είναι σε αγωγή και επιθυμεί να παραμείνει χωρίς αγωγή.
• Σε οποιονδήποτε/οποιαδήποτε έλαβε αγωγή PEP δύο φορές τους τελευταίους 12 μήνες.
Η αποτελεσματικότητα
Σύμφωνα με τα δεδομένα για την αποτελεσματικότητα της προφυλακτικής θεραπείας PrEP, που έχει δημοσιεύσει το CDC:
• Η αποτελεσματικότητα της PrEP ανέρχεται στο 99% όταν λαμβάνεται τουλάχιστον τέσσερις φορές την εβδομάδα
• Η αποτελεσματικότητα της θεραπείας ως πρόληψη (TasP ή U=U) ανέρχεται στο 100%
• Η PrEP συγκρίνεται με τη χρήση προφυλακτικού του οποίου η αποτελεσματικότητα κυμαίνεται από 72% έως 91% όσον αφορά στο παθητικό πρωκτικό σεξ
• Η PrEP είναι εξίσου αποτελεσματική και για το κολπικό σεξ
• Αναγνωρίζεται και επικυρώνεται η αποτελεσματικότητα στην προστασία που παρέχει η λήψη της PrEP κατά το δοκούν (event-driven ή on-demand PrEP)
• Έχουν επιβεβαιωθεί μέχρι σήμερα και σε παγκόσμιο επίπεδο μόνο τρεις περιπτώσεις ορομετατροπής σε HIV από άτομα που βρίσκονταν σε PrEP και με σωστή τήρηση της αγωγής
Θετική Φωνή: Το πιο αποτελεσματικό όπλο
Το 2017-2018 η Θετική Φωνή, τα Κέντρα Πρόληψης και Σεξουαλικής Υγείας Checkpoint και το Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Λαϊκό», υπό την εποπτεία της Δρ. Μίνας Ψυχογιού, υλοποίησαν σχετικό ερευνητικό πρόγραμμα, πιέζοντας προς την ίδια κατεύθυνση. «Μετά απο διαχρονικά αιτήματα του Συλλόγου για δωρεάν διάθεση της PrEP, και πολλαπλές εξαγγελίες και καθυστερήσεις, με την πρωτοβουλία του Υπουργού Υγείας, κ. Αθανάσιου Πλεύρη, παρέχεται πλέον η πρόσβαση στο πιο αποτελεσματικό όπλο στη φαρέτρα της καταπολέμησης του HIV/AIDS.
Όπως έχει αποδειχθεί από πολλές κλινικές δοκιμές, καθώς και από την πολυετή πλέον χορήγηση της PrEP σε πολλά κράτη, η συγκεκριμένη αγωγή είναι απόλυτα ασφαλής και εξαιρετικά αποτελεσματική στην αποτροπή της έκθεσης στον HIV και, κατ’ επέκταση, στην μείωση των νέων μολύνσεων», αναφέρει η Θετική Φωνή σε σχετική ανακοίνωση.
Παράλληλα, τονίζει ότι, με τη θέσπιση αυτή, υλοποιείται ακόμα μία από τις προτάσεις της Έκθεσης της Εθνικής Στρατηγικής για την Ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ+.« Μία από τις σημαντικότερες διαστάσεις των προκαταλήψεων και των θεσμοποιημένων διακρίσεων έναντι των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων έχει να κάνει με τον HIV», αναφέρεται χαρακτηριστικά. «Η PrEP ενδείκνυται για συνταγογράφηση και αποζημίωση σε άτομα που έχουν υψηλό ρίσκο σεξουαλικής έκθεσης στον HIV. Ένας από τους πληθυσμούς αυτούς, που πλήττεται δυσανάλογα από τον ιό, είναι οι άνδρες που κάνουν σεξ με άνδρες (ΑΣΑ). Η χορήγηση της αγωγής έχει ιδιαίτερη - ιατρική και κοινωνική - σημασία και θα συμβάλει στην καταπολέμηση του στίγματος που υφίσταται ο εν λόγω πληθυσμός», διευκριίνζει ο Σύλλογος.
Ταυτόχρονα, η διαθεσιμότητα της PrEP αποτελεί μια επιπλέον δυνατότητα προφύλαξης και μετατοπίζει το κέντρο βάρους στην πρόληψη, αντί για τη θεραπεία, όπως ενδείκνυται για όλα τα ζητήματα δημόσιας υγείας.
«Η Θετική Φωνή εκφράζει τη βαθύτατη ικανοποίηση της για την εξέλιξη αυτή, η οποία ήταν μια υπόσχεση χρόνων, την οποία μέχρι τώρα η Πολιτεία δίσταζε να υλοποιήσει», καταλήγει.
