Ένα ραγδαία εξελισσόμενο πεδίο αποτελεί η εξατομικευμένη ιατρική ή αλλιώς ιατρική ακριβείας. Η εξατομίκευση της θεραπείας βρίσκει εφαρμογή στην κλινική πρακτική σε πολλές ιατρικές ειδικότητες και αποτελεί αυτή τη στιγμή τη βασικότερη συνιστώσα στη μελλοντική θεραπευτική των ογκολογικών ασθενών.
Ο καρκίνος είναι μια εξαιρετικά ετερογενής νόσος, με αποτέλεσμα κάθε ασθενής να έχει το «δικό του καρκίνο». Η εξατομικευμένη ιατρική αποτελεί μια θεραπευτική προσέγγιση, βασισμένη στην κατανόηση των γενετικών χαρακτηριστικών ενός συγκεκριμένου νεοπλάσματος, που στοχεύει στην χορήγηση «της κατάλληλης θεραπείας, στην κατάλληλη δόση, στον κατάλληλο χρόνο». Με τον τρόπο αυτό μεγιστοποιούνται οι πιθανότητες επιτυχίας της, η οποία θα οδηγήσει στον έλεγχο της νόσου και τη διατήρηση της ποιότητας ζωής των ασθενών.
Τα τελευταία χρόνια, αλματώδεις είναι και οι εξελίξεις στην ανάπτυξη και χρήση καινοτόμων εξατομικευμένων θεραπειών, για σχεδόν όλους τους τύπους καρκίνου. Αφού εγκριθούν από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΜΑ), οι θεραπείες αυτές έρχονται και στη χώρα μας -σε πολλές περιπτώσεις με καθυστερήσεις- και μπαίνουν στους θεραπευτικούς αλγόριθμους των ογκολογικών ασθενών. Ωστόσο, η πρόσβαση σε αυτές δεν είναι απρόσκοπτη.
«Οδηγός» οι βιοδείκτες
«Κλειδί» για την ανεύρεση και την επιλογή των ασθενών εκείνων που πρέπει να λάβουν τις εξατομικευμένες θεραπείες είναι οι βιοδείκτες, οι οποίοι ανιχνεύονται με ειδικές μοριακές εξετάσεις και αναδεικνύουν το στόχο των θεραπειών αυτών.
Στη χώρα μας πριν από μία δεκαετία περίπου, εντάχθηκε στο δημόσιο σύστημα ηλεκτρονικής συνταγογράφησης, μια ομάδα βιοδεικτών και έκτοτε έχουν γίνει ελάχιστες προσθήκες. Η ογκολογία και η φαρμακευτική καινοτομία, όμως, τρέχουν με ταχύτητα φωτός. Οι εξελίξεις τα 10 αυτά χρόνια είναι αλματώδεις και υπάρχει μια σειρά νέων βιοδεικτών, που οι ογκολόγοι χρειάζονται καθημερινά προκειμένου να σχεδιάσουν την καλύτερη θεραπευτική προσέγγιση για τους ασθενείς τους.
Η κάλυψη του κόστους των βιοδεικτών αυτών γίνεται σήμερα είτε μέσω προγραμμάτων δωρεάν ελέγχου, τα οποία υποστηρίζονται από τη φαρμακευτική βιομηχανία σε εργαστήρια του δημόσιου ή ιδιωτικού τομέα, είτε με προσωπική επιβάρυνση των ασθενών.
«Τα προγράμματα των φαρμακευτικών εταιρειών κάλυψαν έως και 23.000 ασθενείς τα τελευταία 7 χρόνια και θα ολοκληρωθούν μέχρι το τέλος του χρόνου, επιδεινώνοντας τη πρόσβασή μας ως ασθενείς. Εμείς, οι ασθενείς, καλούμαστε και θα καλούμαστε να καλύπτουμε το κόστος της εξέτασης με δική μας ευθύνη, ώστε να εξασφαλίσουμε την πρόσβαση μας σε αποζημιούμενες θεραπείες που αυξάνουν την επιβίωση και βελτιώνουν την ποιότητά ζωής μας», ανέφερε πρόσφατα η πρόεδρος Δ.Σ. στον Σύλλογο Καρκινοπαθών, Εθελοντών, Φίλων, Ιατρών Αθηνών (ΚΕΦΙ), Ζωή Γραμματόγλου.
Αναγκαία η ανανέωση της λίστας
Οι ειδικοί έχουν επανειλημμένως τονίσει την ανάγκη ανανέωσης της λίστας των αποζημιούμενων βιοδεικτών, που είναι απαραίτητοι για την επιλογή της κατάλληλης, αποτελεσματικότερης, θεραπείας, ώστε να μην επιβαρύνονται οι ίδιοι οι ασθενείς και να διασφαλιστεί πραγματικά η πρόσβασή τους στην εξατομικευμένη ιατρική.
Παράλληλα, προβάλλουν την ανάγκη διαμόρφωσης ενός νέου πλαισίου έγκρισης και αποζημίωσης των βιοδεικτών, μέσα από την αξιοποίηση των οποίων προκύπτουν οφέλη τόσο για τους ίδιους τους ασθενείς, όσο και για την κοινωνία και την οικονομία, καθώς διευκολύνεται ο προγραμματισμός του συστήματος υγείας και οι δυνατότητες επιστροφής των ασθενών στην εργασία.
