Απαραίτητη για την προστασία των ματιών από την υπεριώδη ακτινοβολία (UV) αλλά και για την καλή όραση όταν έχει ηλιοφάνεια κρίνονται τα γυαλιά ηλίου. Εντούτοις, είναι σημαντικό να επιλέγονται τα κατάλληλα γυαλιά, όπως και να αντικαθίστανται όταν πια δεν παρέχουν την απαιτούμενη προστασία.
Σύμφωνα με τους ειδικούς, τα καλά, προστατευτικά γυαλιά ηλίου είναι επιστρωμένα με ειδικά φίλτρα που απορροφούν τη UV. Με την πάροδο του χρόνου και με την παρατεταμένη έκθεση σε αυτήν, τα φίλτρα παρουσιάζουν σταδιακή μείωση της προστατευτικής δράσης τους. Η συνέπεια μπορεί να είναι κόπωση των ματιών, διαταραχή της όρασης και, μακροπρόθεσμα, διάφορες οφθαλμολογικές παθήσεις (π.χ. καταρράκτης, γλαύκωμα κ.λπ.).
Η αντοχή των φίλτρων εξαρτάται σε σημαντικό βαθμό από παράγοντες όπως η έκθεσή τους στη ζέστη και στην ηλιοφάνεια, καθώς και η συχνότητα της επαφής τους με την άμμο και το νερό. Ρόλο παίζουν και οι συνθήκες φύλαξής τους: άλλο είναι να τα έχετε στο σπίτι, μέσα στην θήκη τους, καλυμμένα με το ειδικό, μαλακό πανάκι, και άλλο αφημένα στην τύχη σε ένα έπιπλο ή στην τσάντα σας ή μέσα στο ντουλαπάκι του αυτοκινήτου, όπου οι θερμοκρασίες που αναπτύσσονται είναι πολύ υψηλές.
«Για να είστε βέβαιοι ότι θα έχετε την καλύτερη δυνατή ποιότητα γυαλιών ηλίου, είναι κατ' αρχάς σημαντικό να τα προμηθεύεστε μόνο από καταστήματα οπτικών. Μπορεί τα γυαλιά ηλίου να θεωρούνται αξεσουάρ μόδας, αλλά στην πραγματικότητα είναι ιατρική συσκευή, πολύτιμη για τα μάτια και την όραση. Επομένως πρέπει να τα προμηθευόμαστε από τα κατάλληλα καταστήματα. Επιπλέον, πρέπει να είναι απορροφητικά, αναγράφοντας ότι προστατεύουν πλήρως από την υπεριώδη ακτινοβολία Α και Β. Τα απορροφητικά γυαλιά ηλίου φέρουν τη σήμανση "100% προστασία UV400" ή "100% προστασία UVA/UVB"», τονίζει ο δρ Αναστάσιος-Ι. Κανελλόπουλος, MD, Χειρουργός-Οφθαλμίατρος, Καθηγητής Οφθαλμολογίας του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης.
«Εξίσου σημαντικό είναι να είναι μεγάλα, ώστε να καλύπτουν όσο το δυνατόν περισσότερο και την περιοχή γύρω από τα μάτια. Αντιθέτως, η απορροφητικότητά τους και κατ' επέκταση η ποιότητά τους δεν εξαρτάται από το χρώμα των φακών, την τιμή ή την μάρκα τους», προσθέτει.
Πότε πρέπει να τα αλλάξετε
Όσον αφορά τη μείωση της προστατευτικής δράσης τους, δεν υπάρχει συγκεκριμένη σύσταση για τη συχνότητα αλλαγής αφού, όπως προαναφέρθηκε, παίζουν ρόλο πολλοί υποκειμενικοί παράγοντες. Ωστόσο, όπως επισημαίνει ο καθηγητής, θα ξέρετε ότι ήρθε η ώρα να τα αλλάξετε, αν ισχύουν ένα ή περισσότερα από τα παρακάτω:
1. Ενδείξεις φθοράς. Αν τα γυαλιά ηλίου σας έχουν γρατζουνιές, ραγίσματα στους φακούς τους ή φθορά στον σκελετό τους, μάλλον τα έχετε πολύ καιρό ή/και δεν τα φυλάτε σε καλές συνθήκες. Σε τέτοια περίπτωση καλό είναι να συμβουλευθείτε τον οπτικό σας, διότι πιθανώς έχει έρθει η ώρα να τα αλλάξετε. Οι φακοί με γρατζουνιές και ραγίσματα παραμορφώνουν τις εικόνες και δημιουργούν λάμψεις. Επιπλέον μπορεί να μην παρέχουν επαρκή προστασία από τη UV. Να ελέγχετε τακτικά τα γυαλιά ηλίου για εμφανείς ενδείξεις φθοράς. Ίσως μπορείτε να αλλάξετε μόνο τους φακούς, εάν ο σκελετός τους είναι ακόμα γερός.
2. Θολωμένοι φακοί. Αν οι φακοί τους είναι θολοί και δεν καθαρίζουν, πρέπει να αλλάξετε γυαλιά ηλίου. Το θόλωμα αποτελεί σαφή ένδειξη ότι δεν παρέχουν πλέον επαρκή προστασία από τη UV, διότι πιθανώς έχουν φθαρεί τα προστατευτικά φίλτρα τους.
3. Δεν σας ταιριάζουν καλά. Αν σας γλιστράνε στη μύτη ή είναι πολύ μικρά με συνέπεια να βλέπετε την αντηλιά από τα πλάγια των φακών, δεν προστατεύουν επαρκώς τα μάτια σας από τη UV και χρειάζονται αλλαγή. Να θυμάστε επίσης ότι η χρήση και ο ιδρώτας αλλάζουν σταδιακά το σχήμα και την ποιότητα των γυαλιών ηλίου.
4. Ξεθωριασμένο χρώμα. Η υπερβολική έκθεση των γυαλιών στη UV προκαλεί ξεθώριασμα του χρώματος στον σκελετό των γυαλιών ηλίου. Αν παρατηρήσετε ότι το χρώμα του είναι θαμπό ή πιο αχνό απ' ό,τι όταν τα είχατε αγοράσει, έχει έρθει η ώρα να τα αλλάξετε.
5. Μισοκλείνετε συχνά τα μάτια σας. Αν παρατηρήσετε πως όταν φοράτε τα γυαλιά ηλίου σας σε υπαίθριους χώρους μισοκλείνετε συχνά τα μάτια σας για να διαβάσετε μία πινακίδα ή να δείτε κάτι καθαρά, αυτό αποτελεί ένδειξη ότι τα γυαλιά δεν σας προστατεύουν επαρκώς από την λάμψη του ηλίου. Επομένως χρειάζεστε καινούργιο ζευγάρι.
6. Τα μάτια σας δακρύζουν ή είναι ερεθισμένα. Αν εκδηλώσετε αυτά τα συμπτώματα έπειτα από παρατεταμένη παραμονή σε υπαίθριο χώρο, τότε τα γυαλιά ηλίου σας δεν προστατεύουν αρκετά τα μάτια σας. Αν είχαν καλά φίλτρα ή και πολωτικούς φακούς, τα μάτια σας δεν θα κουράζονταν τόσο πολύ. Οι πολωτικοί φακοί είναι κατάλληλοι για όσους περνούν πολλές ώρες σε υπαίθριους χώρους (π.χ. οδηγούς) διότι μειώνουν τις αντανακλάσεις της UV από τις λείες επιφάνειες (π.χ. άσφαλτο, τζάμια κτηρίων, νερό, άμμο κ.λπ.).
7. Θολή όραση. Είναι μία από τις πιο ξεκάθαρες ενδείξεις ότι χρειάζεστε καινούργια γυαλιά ηλίου. Αν μείνετε σε υπαίθριο χώρο (π.χ. στην παραλία) τις ώρες που ο ήλιος καίει περισσότερο και θολώσει η όρασή σας, ενδέχεται να έχετε πάθει φωτοκερατίτιδα, μία κατάσταση που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως το ηλιακό έγκαυμα των ματιών. Η φωτοκερατίτιδα οφείλεται στην υπερέκθεση των ματιών στην UV. Αν την εκδηλώσετε, υποδηλώνει ότι τα γυαλιά ηλίου σας δεν προστάτευσαν τα μάτια σας.
8. Πονοκέφαλοι. Αν είστε επιρρεπείς στις ημικρανίες και τις παθαίνετε συχνά μετά από έκθεση στον ήλιο, ίσως δεν φοράτε τα κατάλληλα γυαλιά ηλίου. Ένα προστατευτικό ζευγάρι με πολωτικούς φακούς μπορεί να μειώσει τις λάμψεις και την αντανάκλαση της UV στα μάτια και κατά συνέπεια τις κρίσεις ημικρανίας και τους πονοκεφάλους.
«Εκτός από τις προαναφερθείσες ενδείξεις, πολύ σημαντική είναι η σωστή φύλαξη των γυαλιών ηλίου σε προστατευμένο και δροσερό χώρο. Ωστόσο, έχει δημοσιευθεί έρευνα που έδειξε πως λιγότεροι από τους μισούς ενήλικες (το 49%) έχουν πάντοτε τα γυαλιά τους στις θήκες τους, σε δροσερό σημείο του σπιτιού, όταν δεν τα χρησιμοποιούν. Σχεδόν τέσσερις στους δέκα (το 39%) τα αφήνουν σκόρπια μέσα στο σπίτι, γεγονός που αυξάνει τη φθορά τους. Πολλοί, δε, τα έχουν στο ντουλαπάκι του αυτοκινήτου τους, με συνέπεια να εκτίθενται σε ακραίες θερμοκρασίες οι οποίες τα βλάπτουν. Σε τέτοια περίπτωση τα γυαλιά ηλίου χρειάζονται πολύ συχνή αντικατάσταση», καταλήγει ο ειδικός.
