Στην εξοικονόμηση εκατομμυρίων ευρώ μπορεί να οδηγήσει η ευρεία χρήση βιοδεικτών, οι οποίοι ανιχνεύονται με ειδικές μοριακές εξετάσεις και υποδεικνύουν με σημαντική ακρίβεια σε ποιους ασθενείς μια στοχεύουσα θεραπεία μπορεί να είναι αποτελεσματική. Με αυτόν τον τρόπο υποβάλλονται στις θεραπείες μόνο οι υποδεικνυόμενοι ασθενείς, αποφεύγοντας την άσκοπη χορήγηση δαπανηρών φαρμάκων σε πάσχοντες που δεν θα ωφεληθούν και τα αναίτια κόστη που προκύπτουν από αυτήν.
Η ευρεία χρήση βιοδεικτών, που είναι ένα εργαλείο της Εξατομικευμένης Ιατρικής, αποτελεί τα τελευταία χρόνια πάγιο αίτημα της επιστημονικής κοινότητας με «μπροστάρη» την Εταιρεία Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδος (ΕΟΠΕ), των ασθενών αλλά και των φαρμακευτικών εταιρειών. Το υπουργείο Υγείας αναγνωρίζει την αξία τους, όμως μέχρι σήμερα μόνο δειλά βήματα έχουν γίνει προς αυτήν την κατεύθυνση.
Η κάλυψη του κόστους πολλών βιοδεικτών γίνεται είτε μέσω προγραμμάτων δωρεάν ελέγχου, τα οποία υποστηρίζονται από τη φαρμακευτική βιομηχανία ή από επιστημονικές εταιρείες όπως η ΕΟΠΕ, είτε με επιβάρυνση των ίδιων των ασθενών, οι οποίοι συχνά αδυνατούν να ανταπεξέλθουν.
Η ανάγκη δημιουργίας ενός νέου πλαισίου για την έγκριση και αποζημίωση βιοδεικτών στη χώρα μας αναδείχθηκε σε εκδήλωση που διοργάνωσε την Πέμπτη (6/11) η All.Can Greece.
Στο πλαίσιο της εκδήλωσης, ο Γενικός Γραμματέας Στρατηγικού Σχεδιασμού του υπουργείου Υγείας, Άρης Αγγελής παρουσίασε έναν οδικό χάρτη για μια νέα εθνική διαδικασία έγκρισης και αποζημίωσης βιοδεικτών, η οποία βασίζεται σε μελέτη που επιμελήθηκε ο Επίκουρος Καθηγητής Οικονομικών της Υγείας και Οικονομικής Αξιολόγησης των Τεχνολογιών Υγείας, στο Τμήμα Πολιτικών Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, Κώστας Αθανασάκης.
Εξοικονόμηση VS δαπάνης
Όπως προκύπτει, με βάση ένα υποθετικό σενάριο που βασίζεται σε μετρήσιμα πραγματικά δεδομένα, το κόστος για τη χρήση βιοδεικτών στη μεγάλη πλειονότητα των ογκολογικών ασθενών στους πλέον διαδεδομένους τύπους καρκίνου (πνεύμονα, μαστού, θυρεοειδούς, μελάνωμα, ουροθηλιακό κ.ά.) θα ήταν της τάξης των 7,7 εκατ. ευρώ, ετησίως. Πρόκειται για ένα ποσό το οποίο θεωρείται διαχειρίσιμο και το οποίο θα μπορούσε να εξασφαλίσει σημαντικά υψηλότερες εξοικονομήσεις, με βάση τα δεδομένα.
Ως χαρακτηριστικό παράδειγμα, αναφέρθηκε η χρήση βιοδείκτη για την κατεύθυνση μιας θεραπευτικής επιλογής σε ασθενείς με καρκίνο του πνεύμονα. Στην περίπτωση αυτή, δαπανώντας 600.000 ευρώ για την σχετική εξέταση, η οποία θα υποδείξει σε ποιους ασθενείς η θεραπεία θα είναι αποτελεσματική, προκύπτει περιστολή κόστους της τάξης των 11,6 εκατομμυρίων ευρώ σε βάθος τριετίας.
Αντίστοιχα, η χρήση βιοδείκτη για την κατεύθυνση μιας θεραπευτικής επιλογής σε ασθενείς με έναν σχετικά μη συχνό γυναικολογικό καρκίνο, μπορεί να εξασφαλίσει περιστολή κόστους της τάξης των 9,5 εκατομμυρίων ευρώ σε βάθος τριετίας, με μία δαπάνη περί τα 1,2 εκατομμύρια ευρώ.
Τα τρία «σενάρια» για την χρηματοδότηση
Ο Γενικός Γραμματέας Στρατηγικού Σχεδιασμού παρουσίασε τρεις πιθανούς τρόπους χρηματοδότησης για την εισαγωγή και τη διαθεσιμότητα νέων βιοδεικτών στο ΕΣΥ:
1. Πρόσθετη χρηματοδότηση μέσω Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας
Θεωρείται η ιδανική πρόταση που θα προσπαθήσει ο Υπουργός Υγείας να υλοποιήσει, αλλά οι πιθανότητες είναι χαμηλές λόγω των χρονοδιαγραμμάτων.
2. Εισαγωγή rebate βιοδείκτη στα φάρμακα που χρησιμοποιούνται κατόπιν βιοδείκτη. Ειδικότερα:
• Εισαγωγή του βιοδείκτη επί της συνταγής για εξωτερικούς ασθενείς ή για ασθενείς που λαμβάνουν φάρμακα από φαρμακεία ΕΟΠΥΥ
• Εξαγωγή ποσοτικών στοιχείων συσχέτισης βιοδείκτη και φαρμάκου (διασύνδεση ΣΗΠ με Σύστημα Ηλεκτρονικής Συνταγογράφησης για φάρμακα που χρήζουν προέγκρισης)
• Η δαπάνη για τις εργαστηριακές εξετάσεις προσδιορισμού βιοδεικτών που έχουν γίνει προσδιορίζεται από το πληροφοριακό σύστημα του ΕΟΠΥΥ ανά εξάμηνο του έτους
• Η ανωτέρω δαπάνη επιμερίζεται στις φαρμακευτικές εταιρείες που αντιπροσωπεύουν τα φάρμακα που χορηγούνται κατόπιν βιοδείκτη, ανά εξάμηνο, με βάση το μερίδιο τους στη συνολική δαπάνη των φαρμάκων που χορηγούνται κατόπιν βιοδείκτη σε Νοσοκομειακή Τιμή-5%+ΦΠΑ
3. Επιλογή ένταξης των βιοδεικτών στον κλειστό προϋπολογισμό για παρεχόμενες υπηρεσίες υγείας, ιατροτεχνολογικά προϊόντα και συμπληρώματα ειδικής διατροφής και πιο συγκεκριμένα στη κατηγορία «Ε - ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΡΑΞΕΩΝ (ΥΔΕΠ)» (Σχετικό ΦΕΚ Β΄/2365/2024) με εξασφάλιση πόρων όπως
• 3 εκατομμύρια ευρώ να προέλθουν από την υποκατηγορία «Ε1Α – ΥΔΕΠ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΥΛΙΚΩΝ» που περιλαμβάνει τους υφιστάμενους βιοδείκτες
• 7 εκατομμύρια ευρώ να προέλθουν από την αναμενόμενη αύξηση του κλειστού ορίου δαπάνης για παρεχόμενες υπηρεσίες υγείας, ιατροτεχνολογικά προϊόντα και συμπληρώματα ειδικής διατροφής που θα είναι όσο ή ποσοστιαία αύξηση του ΑΕΠ (αναμένεται περί τα 40 εκατομμύρια ευρώ για το 2025).
Σε αυτήν την περίπτωση θα δημιουργηθεί νέα υποκατηγορία ορίου δαπανών για το έτος 2025 με την περιγραφή «Ε1Δ – ΥΔΕΠ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΒΙΟΔΕΙΚΤΩΝ» με ετήσιο όριο δαπάνης τα 10 εκατομμύρια ευρώ για 2024 (ενώ θα πρέπει να αναπροσαρμόζεται για τις επόμενες χρονιές).
Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι η πρόταση για την επιβολή ενός ακόμη rebate στη φαρμακευτική δαπάνη προκάλεσε την αντίδραση των ήδη επιβαρυμένων από τις υπέρογκες επιστροφές φαρμακευτικών εταιρειών. Εκπρόσωποι του κλάδου εκτίμησαν ότι ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα επιφέρει επιπλέον προβλήματα, ενώ υπογράμμισαν ότι οι βιοδείκτες αποτελούν διαγνωστικό εργαλείο που εντάσσεται στη δαπάνη των ιατροτεχνολογικών προϊόντων και δεν μπορεί να επιβαρύνουν τη φαρμακευτική δαπάνη.
