Άπιαστο όνειρο κινδυνεύει να γίνει η προσέλκυση επενδυτών στο ελληνικό χρηματιστήριο, καθώς το προωθούμενο νομοσχέδιο για την λειτουργία της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς δεν φαίνεται να διασφαλίζει τα εχέγγυα διαφάνειας και αξιοπιστίας που ζητά η διεθνής επενδυτική κοινότητα. Το νομοσχέδιο κατατέθηκε προς διαβούλευση το βράδυ της 28ης Δεκεμβρίου και οι παρατηρήσεις επ' αυτού, όπως και οι βελτιωτικές προτάσεις από τους κοινωνικούς εταίρους και κάθε ενδιαφερόμενο, θα μπορούν να υποβληθούν μέχρι τις 11 Ιανουαρίου 2022, ημέρα Παρασκευή και ώρα 20:00.
Εν μέσω… γαλοπούλας και βασιλόπιτας και με χρονικό περιθώριο διαβούλευσης που ολοκληρώνεται όταν ουσιαστικά ολοκληρώνονται οι εορταστικές διακοπές, το κεφαλαιώδους σημασίας νομοθέτημα για την ελληνική κεφαλαιαγορά, αξιολογείται ως άνευρο και «διορθωτικό» του προηγούμενου, κατά τρόπο που απαλείφει τις τομές – εχέγγυα αξιοπιστίας που επέφερε το τελευταίο. Αυτό αναφέρουν στο insider.gr, παράγοντες από όλο το φάσμα της αγοράς και εμπειρογνώμονες με διεθνείς περγαμηνές, οι οποίοι είχαν εμπλακεί (και μάλιστα αμισθί) στις μακρές διαβουλεύσεις και στην σύνταξη του νομοσχεδίου που είχε υποβάλει στον Υπουργό Οικονομικών, Χρήστο Σταϊκούρα, ο τέως Υφυπουργός, αρμόδιος για τον χρηματοπιστωτικό τομέα, Γιώργος Ζαββός.
Όπως επισημαίνουν οι εμπειρογνώμονες αυτοί, στο τροποποιημένο σχέδιο νόμου που το Υπουργείο Οικονομικών φέρνει προς ψήφιση, δεν υπάρχει πραγματική διασφάλιση των επενδυτών για την άμεμπτη λειτουργία του θεσμού της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, κατά τρόπο που να εγγυάται ότι «ο φύλακας δεν θα ξανασυλληφθεί κοιμώμενος» και ότι στην περίπτωση που κάτι τέτοιο συμβεί, θα επιβληθούν οι κυρώσεις ατομικά κατά παντός υπευθύνου.
Το γεγονός ότι η αξιοπιστία της ελληνικής κεφαλαιαγοράς υπέστη βαρύ πλήγμα από το σκάνδαλο της Folli – Follie και την πλημμελή εποπτεία της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς (ΕΚ), φαίνεται να έχει ξεχαστεί, και πάντως να μην ανησυχεί με επανάληψή του, το επικείμενο νομοθέτημα για τη λειτουργία της ΕΚ. Και αυτό, τη στιγμή που πανευρωπαϊκά εντείνεται η εγρήγορση για την αποφυγή νέων χρηματιστηριακών σκανδάλων και οδεύουμε προς την ενοποίηση των ευρωπαϊκών κεφαλαιαγορών, με τους επόμενους κανονισμούς της ESMA να επιβάλουν ενιαίο και αυστηρά αναβαθμισμένο μηχανισμό εποπτείας των κεφαλαιαγορών των κρατών – μελών.
Όπως αναφέρεται στο insider.gr, αν και το νομοσχέδιο για τη λειτουργία της ΕΚ καλείται να συμπληρώσει τον νόμο για την εταιρική διακυβέρνηση των εισηγμένων εταιρειών που ψηφίστηκε το καλοκαίρι του 2020, εντούτοις δεν δίνει αντίστοιχα ισχυρά εχέγγυα εταιρικής διακυβέρνησης και για τον επόπτη των εποπτευόμενων, καθώς δεν κάνει διακριτή την ευθύνη της προληπτικής εποπτείας από την κατασταλτική εποπτεία και την επιβολή κυρώσεων για παραβάσεις κατά την ενάσκησή της.
Όπως αναφέρουν τα όρια των εξουσιών των φορέων της κεφαλαιαγοράς είναι ασαφή και αλληλοεμπλεκόμενα στο νομοσχέδιο, χωρίς να υπάρχει εξατομίκευση της ευθύνης.
Ενδεικτικά, μεταξύ άλλων, η κριτική αναφέρεται στο άρθρο 6 του σχεδίου νόμου, το οποίο προβλέπει τη σύσταση Διεύθυνσης Αξιολογήσεων, αρμόδιας για την αξιολόγηση των υποθέσεων, που χειρίζονται οι Διευθύνσεις ή οι Μονάδες της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, όταν έχει εκκινήσει διαδικασία επιβολής κυρώσεων για παραβάσεις της νομοθεσίας για την κεφαλαιαγορά. Στην αρμοδιότητα της Διεύθυνσης Αξιολογήσεων ορίζεται ότι εμπίπτουν και οι υποθέσεις για τις οποίες έχει εκκινήσει διαδικασία ανάκλησης άδειας λειτουργίας εποπτευόμενων φορέων, κατά τη νομοθεσία.
Το κείμενο του σχεδίου νόμου αναφέρει ότι η Διεύθυνση Αξιολογήσεων διερευνά τα αποτελέσματα και τα πορίσματα των εισηγήσεων ελέγχου και έναρξης διαδικασίας επιβολής κυρώσεων που της υποβάλλονται από τις Διευθύνσεις για τη διαπίστωση παραβάσεων της νομοθεσίας της κεφαλαιαγοράς και εισηγείται σχετικά στο Διοικητικό Συμβούλιο.
Όπως αναφέρεται, η Διεύθυνση Αξιολογήσεων εισηγείται στο Διοικητικό Συμβούλιο την επιβολή κυρώσεων ή διοικητικών μέτρων, σε περίπτωση που διαπιστωθεί παράβαση της νομοθεσίας για την κεφαλαιαγορά. Σε διαφορετική περίπτωση, η Διεύθυνση υποβάλλει εισήγηση περί αρχειοθέτησης της υπόθεσης, λόγω μη στοιχειοθέτησης παράβασης.
Το ίδιο ισχύει και σε περιπτώσεις έναρξης διαδικασίας ανάκλησης άδειας λειτουργίας εποπτευόμενου φορέα, όπου η Διεύθυνση Αξιολογήσεων εισηγείται στο Διοικητικό Συμβούλιο την ανάκληση της άδειας λειτουργίας εποπτευόμενου φορέα, εφόσον πληρούνται οι κατά τη νομοθεσία προϋποθέσεις ανάκλησης. Σε διαφορετική περίπτωση, η Διεύθυνση υποβάλλει εισήγηση, περί επιβολής κυρώσεων για παραβάσεις της νομοθεσίας της κεφαλαιαγοράς, εφόσον συντρέχει τέτοια περίπτωση, ή για αρχειοθέτηση της υπόθεσης, λόγω μη στοιχειοθέτησης παράβασης.
Σημειώνεται ότι το προηγούμενο νομοσχέδιο που είχε ετοιμάσει η νομοπαρασκευαστική επιτροπή Ζαββού προέβλεπε ρητά τον διαχωρισμό μεταξύ προληπτικής και κατασταλτικής εποπτείας, προβλέποντας ότι ο ελεγκτικός μηχανισμός θα λειτουργούσε με πλήρη ανεξαρτησία. Μάλιστα, προβλεπόταν διακριτός ρόλος στο οργανόγραμμα της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, με το Διοικητικό Συμβούλιο να ασκεί την προληπτική εποπτεία και Συμβούλιο Κυρώσεων, το οποίο θα είχε επικεφαλής ανώτατο δικαστικό, δηλ. πρόσωπο εκτός Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, να ασκεί την κατασταλτική εποπτεία, επιβάλλοντας πρόστιμα και ποινές.
Ο εν λόγω διαχωρισμός προληπτικής και κατασταλτικής εποπτείας με τον οποίο λειτουργούν όλες οι κεφαλαιαγορές που προσελκύουν επενδυτές, δημιούργησε έντονες αντιδράσεις από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, η οποία αν και μετείχε στη διαβούλευση του νομοσχεδίου, εκ των υστέρων εμφανίστηκε αντίθετη, επικαλούμενη ότι το ν/σ προωθούσε σπάσιμο της ΕΚ στα δύο...
Στην ουσία, όμως, αυτό που δεν άρεσε στο ν/σ ήταν αφενός ότι η διάκριση προληπτικής και κατασταλτικής εποπτείας θα στοιχειοθετούσε σαφή εξατομικευμένη ευθύνη για τους λειτουργούς της κεφαλαιαγοράς για την πλημμελή άσκηση των καθηκόντων τους. Αφετέρου, ότι στο μεταβατικό διάστημα για την προσαρμογή της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς σε λειτουργία σαφούς διαχωρισμού προληπτικής – κατασταλτικής εποπτείας, θα απαιτούνταν αξιολόγηση του προσωπικού προκειμένου να στελεχωθεί, βάσει εταιρικής διακυβέρνησης, το κομμάτι της ΕΚ που θα ήταν επιφορτισμένο με την επιβολή κυρώσεων.
