Ροή
Τα στοιχεία που έρχονται στο φως της δημοσιότητας το τελευταίο διάστημα είναι ξεκάθαρα αισιόδοξα. Τα φορολογικά έσοδα κινούνται σε επίπεδα άνω των στόχων που είχαν τεθεί ακόμη και πριν το τρίτο lockdown. Η ύφεση το πρώτο τρίμηνο ήταν ρηχότερη των εκτιμήσεων, ο δείκτης οικονομικής συγκυρίας του ΙΟΒΕ επιστρέφει στα προ κρίσης επίπεδα, η βιομηχανική παραγωγή συνεχίζει να αυξάνεται, οι θεσμοί και οι αγορές «ψηφίζουν» Ελλάδα.
Παίρνει άραγε μπρος η μηχανή; Γιατί με βάση την πρώτη «ανάγνωση» από όλα τα παραπάνω στοιχεία αυτό φαίνεται. Και αυτό πoλλοί ελπίζουμε. Η πραγματικότητα είναι όμως πως κάνεις ακόμα δεν μπορεί να γνωρίζει τι θα γίνει το επόμενο διάστημα. Δεν μπορεί να είναι ακόμη ξεκάθαρο το αν οι εν λόγω δείκτες είναι το αποτέλεσμα ενός ελατηρίου εκτίναξης της οικονομίας ή αν αποτελούν μία αντανάκλαση των μέτρων στήριξης. Αν δηλαδή συνδέονται με το αποτέλεσμα όλων αυτών των παρεμβάσεων που ελήφθησαν τους προηγούμενους 15 μήνες όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και παγκοσμίως, ούτως ώστε να στηριχθεί ο ιδιωτικός τομέας: οι πολίτες και οι επιχειρήσεις.
Στην Ελλάδα, ο «λογαριασμός» των μέτρων στήριξης θα ξεπεράσει τα 40 δισ. ευρώ, μία αναλογία που είναι από τις υψηλότερες πανευρωπαϊκά για τα δεδομένα της χώρας. Προφανώς τα μέτρα σωστά ελήφθησαν. Αλλά, το κόστος είναι μεγάλο. Ας μην ξεχνάμε ότι το Ταμείο Ανάκαμψης της ΕΕ που δημιουργήθηκε για να καλύψει τις απώλειες της πανδημίας προσφέρει στην Ελλάδα (με μεγάλες δυσκολίες, όρους και προαπαιτούμενα) 33 δισ. ευρώ. Δηλαδή ποσό μικρότερο από το κόστος των μέτρων. Τούτο δεν μειώνει προφανώς την αξία του Ταμείου. Είναι πολύ μεγάλη η ευκαιρία που προσφέρει για να ξεφύγει η χώρα από την κρίση και από «δεινά» που προϋπήρχαν. Αλλά τα ποσά δείχνουν πόσο μεγάλο είναι και το πλήγμα…
Ας μην ξεχνάμε επίσης πως ο τουρισμός (που είναι και ο μεγάλος ασθενής της πανδημίας), σύμφωνα με τις πρώτες ενδείξεις δεν θα ανταποκριθεί φέτος στις προσδοκίες που έχουν δημιουργηθεί. Αν αυτό συμβεί, η επιπδραση θα είναι σημαντική και πέραν αυτού θα πρέπει μοιραία η αγορά φέτος να προσαρμοστεί σε λιγότερα μέτρα στήριξης από ότι το 2020. Γιατί πόσο άλλο θα αντέχουν να δίνουν επιδοτήσεις τα κρατικά ταμεία;
Δεδομένου λοιπόν πως η πρόβλεψη για ισχυρό ρυθμό ανάκαμψης το επόμενο διάστημα δεν στηρίζεται μόνο στην έκρηξη επενδύσεων αλλά και στην επαναφορά της οικονομίας στα επίπεδα του 2019, ειδικά στον τουρισμό, η επαγρύπνηση είναι αναγκαία. Η ίδια η κυβέρνηση άλλωστε παραμένει φειδωλή διατηρώντας στάσιμες τις εκτιμήσεις για το ΑΕΠ (παρά τα νέα καλά στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ) και αποφεύγοντας υπερβολικές δεσμεύσεις για πρόσθετες παροχές. Γιατί ακόμα δεν έχει τελειώσει η παρτίδα. Δεν έχει ξεκαθαρίσει ο ορίζοντας, όχι μόνο υγειονομικά, αλλά και οικονομικά...
