Έχοντας υπόψη την Ευρωπαϊκή νομοθεσία που διέπει τη διαλογή, τη διαχείριση και την απόρριψη ιδιωτικών και βιομηχανικών απόβλητων, καθώς και τους στόχους που έχει θέσει η Ένωση για την επόμενη δεκαετία, μπορούμε με σιγουριά να κατανοήσουμε πως υπάρχει ένα αυστηρό πλαίσιο σωστής διαχείρισης των λυμάτων. Συμβαίνει κάτι τέτοιο όμως σε παγκόσμια βάση; Δυστυχώς όχι.
Πώς, λοιπόν, καταλήγουν τα πλαστικά στα νερά του πλανήτη μας, εισβάλοντας βίαια στη χλωρίδα και την πανίδα των θαλασσών; Σίγουρα όχι από τον πολίτη.
Ο πληθυσμός της ενδοχώρας ανά τον πλανήτη, είναι πολλαπλάσιος του παράκτιου και επιπροσθέτως οι άνθρωποι που ζουν κοντά στη θάλασσα έχουν ιδιαίτερη αγάπη για αυτήν και μεγαλύτερο σεβασμό στους υδάτινους πόρους συγκριτικά με κάποιον που δεν έχει την καθημερινή επαφή. Ακόμη και περιπτώσεις ακούσιας ή και εκούσιας ρύπανσης της ακτογραμμής και της θάλασσας από πολίτες, αποτελούν ένα απειροελάχιστο ποσοστό του παγκόσμιου προβλήματος της μόλυνσης των υδάτων από πλαστικά και κάθε είδους απορρίμματα.
Μιλώντας λοιπόν για το τεράστιο θέμα της συγκέντρωσης πλαστικών απορριμμάτων στις θάλασσες προκύπτει μία αθώα, μία έμμεση αλλά και μία άμεση υπαιτιότητα, όσον αφορά την ευθύνη απόρριψης αυτών στα νερά. Στην πρώτη περίπτωση χρεώνεται ο πολίτης, όπου ένα πολύ μικρό ποσοστό ανακυκλώνει ορθά ενώ το μεγαλύτερο μέρος του κόσμου πετάει τα «σκουπίδια» του σε κοινούς κάδους απορριμμάτων. Έμμεση υπαιτιότητα έχουν οι φορείς οι οποίοι επιλέγουν να μην επενδύσουν σε σύγχρονες μεθόδους διαλογής και ανακύκλωσης με αποτέλεσμα τη μη ορθή διαχείριση των πλαστικών απορριμμάτων με αποτέλεσμα τη λαθεμένη ιδέα του κόσμου πως δεν ανακυκλώνονται όλα τα είδη των πλαστικών. Η ανακύκλωση όλων των πλαστικών προϊόντων είναι δυνατή και πρόκειται καθαρά για θέμα κόστους. Τον δρόμο της λύσης εξάλλου δίνει η Ευρωπαϊκή Ένωση με τη σχετική οδηγία της, πως μέχρι το 2030 όλοι οι κατασκευαστές πλαστικών προϊόντων θα πρέπει να χρησιμοποιούν πλήρως ανακυκλώσιμα υλικά (EU Horizon 2030).
Προχωράμε στην άμεση υπαιτιότητα. Ένα πλαστικό που δεν το ανακυκλώνουμε αλλά το απορρίπτουμε, γίνεται «σκουπίδι». Και όπως όλα τα σκουπίδια έτσι και τα πλαστικά κάποιος πρέπει να τα διαχειριστεί. Αυτό που δεν γνωρίζουμε είναι ότι πολλά ανεπτυγμένα κράτη εκμεταλλεύονται τη χαλαρή νομοθεσία αναπτυσσόμενων χωρών της Ασίας για να πουλήσουν σε ιδιαίτερα χαμηλή τιμή τα απορρίμματά τους και να τα ξεφορτωθούν. Έτσι γίνεται κατανοητό ότι υπάρχει μία αδιαφανής οικονομική σχέση που κρύβεται σε αυτού του είδους τις συνδιαλλαγές. Όπως αναφέρει το ερευνητικό τμήμα της Greenpeace “Unearthed”, και δημοσιεύει ο Guardian, χώρες σαν τη Μαλαισία, το Βιετνάμ και την Ταϊλάνδη που δέχονται τον κύριο όγκο «εξαγωγών» πλαστικών απορριμμάτων οικονομικά ισχυρών χωρών έχουν ήδη αντιδράσει, όμως δεν παύουν να αποτελούν μέρος του μεγάλου προβλήματος. Τα αναπτυσσόμενα κράτη προσπαθούν να εφαρμόσουν πιο αυστηρή νομοθεσία (απαγόρευση εισαγωγής απορριμμάτων), ωστόσο ιδιώτες από τις χώρες αυτές, τα απορρίμματα που δεν ανακυκλώνουν ή δεν μπορούν να μεταπωλήσουν με τη σειρά τους, τα απορρίπτουν μαζικά σε ποτάμια και θάλασσες, όπως αναφέρει το Forbes δημοσιεύοντας την έρευνα του οργανισμού Ocean Conservancy. Και αυτό συμβαίνει διότι οι μέχρι πρότινος μεγαλύτεροι εισαγωγείς απορριμμάτων, Κίνα και Χονγκ Κονγκ μπορεί να απαγόρευσαν επίσημα την εισαγωγή από τον Δυτικό Κόσμο, όμως το παραεμπόριο «σκουπιδιών» σε εκείνη τη γωνιά του πλανήτη, καλά κρατεί. Σύμφωνα με τις συγκεκριμένες μελέτες το 2017 μόνο το 9.5% των πλαστικών απορριμμάτων που «ταξίδεψαν» στην Ασία, ανακυκλώθηκε.
Δυστυχώς λοιπόν όλη αυτή η δραστηριότητα της παράνομης απόρριψης στις θάλασσες σε συνδυασμό με την εκούσια ή ακούσια ρύπανση των υδάτων, έχουν ως τραγικό αποτέλεσμα τη συγκέντρωση εκατομμυρίων τόνων πλαστικών και τη δημιουργία «νησιών» από σκουπίδια σε Ειρηνικό και Ινδικό Ωκεανό (Garbage Patch). Τα οποία στη συνέχεια, μέσω ρευμάτων «ταξιδεύουν» σε Ατλαντικό Ωκεανό, ακόμη και στη Μεσόγειο.
Γίνεται λοιπόν κατανοητό, πως όσο ισχυρή νομοθεσία και αν έχει ένα κομμάτι του Κόσμου μας (πχ Ευρωπαϊκή Ένωση), ο πλανήτης δεν χωρίζεται σε διαμερίσματα και περιφέρειες αλλά είναι ένα σώμα το οποίο αν μολυνθεί κάπου και το πρόβλημα δεν αντιμετωπιστεί, η ¨αρρώστια¨ σύντομα θα χτυπήσει την πόρτα σε κάθε γωνιά της Γης.
