Το τελευταίο διάστημα έχω μιλήσει με αρκετούς φίλους και γνωστούς που ψάχνουν σπίτι προς ενοικίαση και δεν βρίσκουν. Και δεν μιλάω για περιοχές που εκτινάχθηκαν λόγω AirBnB, όπως το Κουκάκι και τα Πετράλωνα και άλλες γειτονιές του κέντρου, αλλά ακόμα και για τους Αμπελόκηπους, το Μαρούσι, το Χολαργό και τη Νέα Σμύρνη.
Σε σχέση με λίγα χρόνια πριν, οι τιμές έχουν πραγματικά εκτιναχθεί. Εκεί που έβρισκες αξιοπρεπή διαμερίσματα με 400 ή 500 ευρώ το μήνα, οι τιμές φτάνουν τα 800 και η προσφορά είναι ελάχιστη. Εάν δε βγει στην αγορά κάτι πραγματικά καλό, εξαφανίζεται μέσα σε λίγες ώρες.
Θα μου πείτε, αυτό είναι κακό; Δεν είναι η άνοδος της κτηματαγοράς ένα σημάδι ανάκαμψης για την οικονομία; Θα πρέπει αυτοί που αγόρασαν ή έφτιαξαν τα σπίτια για μια ζωή να εισπράττουν χαμηλά ενοίκια;
Προφανώς και όχι. Και ως προς αυτό, η άνοδος των ενοικίων είναι ευχή. Γιατί –με δεδομένο ότι υπάρχουν ενοικιαστές που δίνουν τα χρήματα αυτά- αυτό σημαίνει ότι πέφτουν περισσότερα χρήματα στην οικονομία, επιτέλους η κτηματαγορά ανακάμπτει και μαζί της τα δεκάδες επαγγέλματα που σχετίζονται με αυτή.
Η άλλη όψη
Αυτή είναι η μία, η θετική όψη του νομίσματος. Υπάρχει όμως και η άλλη: Η άνοδος των ενοικίων σημαίνει ότι πολλοί άνθρωποι δεν μπορούν αυτή τη στιγμή να βρουν στέγη επειδή δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν στο κόστος. Και, με δεδομένο ότι, τουλάχιστον σήμερα, δεν χτίζονται ούτε ανακαινίζονται μαζικά σπίτια, η ζήτηση –από ενοίκια και AirBnB- δείχνει να ξεπερνά την προσφορά, ανεβάζοντας τις τιμές.
Γεγονός που με τη σειρά του φέρνει μια πολύ ιδιάζουσα παρενέργεια, που σχετίζεται με τα κόκκινα δάνεια: Εφόσον τα ενοίκια των σπιτιών ανεβαίνουν, μαζί με την αξία τους, τα funds που θα πάρουν τα τιτλοποιημένα δάνεια έχουν κάθε λόγο να τα πουλήσουν ή να τα νοικιάσουν, παρά να κάνουν συμφωνία με τους υπάρχοντες δανειολήπτες.
Και αυτό γιατί γνωρίζουν ότι μπορούν να βγάλουν περισσότερα χρήματα και πιο γρήγορα αν βγάλουν τα σπίτια στο σφυρί, σε σχέση με το να κάνουν έναν πολυετή διακανονισμό.
Αυτό όμως δημιουργεί τεράστιο πρόβλημα, τόσο κοινωνικό όσο και πολιτικό, μια και κανείς δεν θέλει –ούτε είναι έτοιμος να αντιμετωπίσει- ένα τέτοιο φαινόμενο.
Και εδώ το μπαλάκι πέφτει στις τράπεζες, αλλά και τους servicers που θα κληθούν να διαχειριστούν την κατάσταση. Ούτως ώστε να βρουν τη χρυσή τομή που θα μετατρέψει την αύξηση των ενοικίων και την άνοδο της κτηματαγοράς σε ευχή για την οικονομία και όχι σε κατάρα για τους δανειολήπτες.
