Mε αποδυναμωμένη ζήτηση για καύσιμα κίνησης ξεκίνησε η θερινή σεζόν, με τους Έλληνες καταναλωτές να εξαντλούν κυριολεκτικά και την τελευταία σταγόνα καυσίμου ενώ οι τιμές βαίνουν αυξανόμενες. Η μέση πανελλαδική τιμή της απλής αμόλυβδης διαμορφώνεται στα 2,386 ευρώ το λίτρο και του diesel κίνησης στα 1,987 ευρώ το λίτρο ως συνέπεια της υψηλής διεθνούς τιμής του Brent η οποία τις τελευταίες ημέρες παρέμενε σταθερά πάνω από τα 120 δολάρια το βαρέλι. Πρόκειται για ένα ράλι το οποίο μπορεί να μην έχει ακόμη πιάσει «ταβάνι» με πολλούς διεθνείς αναλυτές να θεωρούν πιθανό να ξεπεράσει και τα 140 δολάρια, κάτι που ε μαθηματική ακρίβεια θα οδηγούσε τις εγχώριες τιμές στα 3 ευρώ το λίτρο, μια πρωτόγνωρη τιμή για τα ελληνικά δεδομένα. Ειδικά τα νησιά προσεγγίζουν ήδη τα 2,7 ευρώ το λίτρο ενώ η κυβέρνηση εξετάζει επέκταση των μέτρων ελάφρυνσης μέσω παρεμβάσεων όπως είναι το fuel pass και η έκπτωση στην αντλία για το diesel κίνησης.
Η διστακτικότητα των καταναλωτών αποτυπώνεται και στα τελευταία στοιχεία της αγοράς όπου τον Απρίλιο η ζήτηση για βενζίνη κατέγραψε αύξηση κατά 24% σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα ένα χρόνο νωρίτερα και το diesel κίνησης κατά 15,5%. Τονωτική ένεση στη ζήτηση, σύμφωνα με παράγοντα της αγοράς, αποτέλεσαν οι μετακινήσεις το Πάσχα και η Πρωτομαγιά όπου παρά τις υψηλές τιμές, ο κόσμος αποφάσισε να μετακινηθεί. Ο Μάιος, ωστόσο, κατέγραψε μικρότερη αύξηση στη ζήτηση, με τη βενζίνη να καταγράφει άνοδο κατά περίπου 3% και το diesel κίνησης κατά 3,5%-4%, αριθμοί που υποδεικνύουν ότι ναι μεν υπάρχει κίνηση αλλά το θέμα των τιμών επηρεάζει την κατανάλωση όσο περνάει ο καιρός.
Τα μέτρα που έλαβε η κυβέρνηση για την καταπολέμηση της ακρίβειας στα καύσιμα κίνησης δείχνουν να έχουν αποδώσει και όπως σημειώνει πηγή της αγοράς, πιο αποδοτικό ήταν το μέτρο της οριζόντιας έκπτωσης των 15 λεπτών που ισχύει για το πετρέλαιο κίνησης, ένα μέτρο το οποίο έχει ζητηθεί να επεκταθεί και στη βενζίνη. Ωστόσο, μια οριζόντια έκπτωση στη βενζίνη, η οποία καταγράφει πολύ υψηλότερες καταναλώσεις προβληματίζει το υπουργείο Οικονομικών ενώ ακόμη πιο δύσκολη είναι η εξεύρεση κατάλληλης στρατηγικής για τα νησιά. Όπως είναι γνωστό, οι μόνιμοι κάτοικοι των νησιών ευνοούνται από μέτρα ελάφρυνσης όπως είναι το μεταφορικό ισοδύναμο αλλά οι επισκέπτες και οι τουρίστες εξακολουθούν να πλήττονται από τις υψηλές τιμές εν μέσω της τουριστικής περιόδου. Για την τόνωση της αγοράς, οι επιχειρήσεις του κλάδου έχουν θέσει θέμα ενεργοποίησης της οριζόντιας έκπτωσης για όλα τα καύσιμα κίνησης για ένα έστω βραχύ χρονικό διάστημα.
Παράγοντας της αγοράς μιλώντας στο Insider.gr εξηγεί ότι «αν δεν τεθούν οριζόντια μέτρα στα νησιά, θα πληγεί άμεσα και ο τουρισμός. Δεν έχει σημασία εάν το μέτρο ευνοήσει και όσους βρίσκονται σε καλύτερη οικονομική κατάσταση καθώς σε κάθε περίπτωση θα ευνοηθούν όλοι και θα δουλέψουν και οι επιχειρήσεις. Η απευθείας έκπτωση στην αντλία και η μείωση της φορολογίας αποτελούν μέτρα τα οποία θα μπορούσαν να αποδώσουν εν μέσω υψηλών διεθνών τιμών, κάτι που μέχρι στιγμής δεν έχει καταφέρει να κάνει σε μεγάλο βαθμό το fuel pass, τουλάχιστον με τη μορφή που ίσχυε μέχρι τώρα».
Από τα 200 στα 60 δολάρια
Η πορεία της διεθνούς τιμής του Brent αποτελεί τον καθοριστικό παράγοντα διαμόρφωσης των τιμών στην εγχώρια αγορά εφόσον η Ελλάδα αποτελεί κατ’ εξοχήν εισαγωγική χώρα. Μέχρι στιγμής υπερισχύουν τα σενάρια που βλέπουν την τιμή να φθάνει ή και να ξεπερνά τα 140 δολάρια με αλυσιδωτές συνέπειες για την αγορά καυσίμων και τον πληθωρισμό. Ωστόσο, σύμφωνα με τον ενεργειακό αναλυτή, Michael Lynch, όσο εύκολα το πετρέλαιο μπορεί να φλερτάρει με τα 200 δολάρια άλλο τόσο εύκολα μπορεί να πέσει και στα 60 δολάρια.
«Αν και ορισμένοι προειδοποιούν ότι οι τιμές του πετρελαίου ενδέχεται να φτάσουν τα 200 δολάρια το βαρέλι τον επόμενο χρόνο, είναι εξίσου πιθανό να υποχωρήσουν στα 60 δολάρια ανάλογα με τις εξελίξεις», σημειώνει. Οι υψηλότερες τιμές οφείλονται στις κυρώσεις στη Ρωσία, το Ιράν και τη Βενεζουέλα που παρακρατούν έως και 5 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα εκτός αγοράς αλλά επίσης, οι υποεπενδύσεις στο upstream συμπιέζουν τις μελλοντικές προμήθειες ενώ η παγκόσμια η οικονομία —και η ζήτηση πετρελαίου— επιστρέφουν και ξεπερνούν τα προ πανδημίας επίπεδα. Αυτές οι εξελίξεις ωθούν ανοδικά τις τιμές αλλά δεν «παίζουν» μόνες τους.
Όπως λένε συχνά οι οικονομολόγοι, υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε πολύ χαμηλότερες τιμές τους επόμενους μήνες.
Μια αδύναμη περίοδος οδήγησης θα πιέσει τις τιμές της βενζίνης και τα περιθώρια κέρδους των διυλιστηρίων. Η αναμενόμενη έκθεση του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας στα μέσα του μήνα είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα είναι πτωτική, με τις προσδοκίες ζήτησης να υποβαθμίζονται και τις εκτιμώμενες απώλειες ρωσικής προσφοράς να εμφανίζονται τελικά μειωμένες.
Εξίσου σημαντικό ρόλο διαδραματίζει και η πορεία της παγκόσμιας οικονομίας. Πριν από έξι μήνες, η παγκόσμια οικονομία βρισκόταν σε άνθηση, η πανδημία φαινόταν να πλησιάζει στο τέλος της και ο πληθωρισμός θεωρήθηκε ότι ήταν παροδικός, χωρίς να απαιτούνται ενέργειες από την Κεντρική Τράπεζα.
Τώρα, τόσο οι μετοχές όσο και τα ομόλογα πέφτουν, τα bitcoin καταρρέουν και η εμπιστοσύνη των καταναλωτών μετριάζεται. Ο πληθωρισμός εγείρει φόβους ότι επίκειται νέα ύφεση, εν μέρει λόγω των αποπληθωριστικών κινήσεων των Κεντρικών Τραπεζών.
Ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι μια κατάρρευση των τιμών μιας σημαντικής ομάδας περιουσιακών στοιχείων που προκαλεί υποχώρηση σε μετρητά, πιέζοντας προς τα κάτω τις τιμές των περιουσιακών στοιχείων γενικότερα, συμπεριλαμβανομένων εκείνων των εμπορευμάτων και απειλώντας με ύφεση.
Φυσικά, πολλά τέτοια περιουσιακά στοιχεία παρουσιάζουν έντονες διακυμάνσεις σε αυτούς τους αβέβαιους χρόνους, έτσι ώστε η πτώση κάθε ημέρας ή εβδομάδας να μην συνεχιστεί. Ωστόσο, ο βαθμός στον οποίο οι τιμές των περιουσιακών στοιχείων μειώνονται και μειώνουν τον παγκόσμιο πλούτο είναι ένας σημαντικός δείκτης πιθανής οικονομικής επιβράδυνσης.
Και βέβαια, δεν πρέπει να αγνοούνται και οι παρασκηνιακές εξελίξεις στον τομέα της προμήθειας. Αν και οι συνομιλίες με το Ιράν και τη Βενεζουέλα δείχνουν να έχουν βαλτώσει, οποιοσδήποτε υπαινιγμός για επιστροφή μέρος της προμήθειας στην αγορά θα μπορούσε να οδηγήσει σε πτώση των τιμών. Μια μείωση των κυρώσεων στις εξαγωγές πετρελαίου στις δύο χώρες θα μπορούσε να οδηγήσει σε ραγδαίες αυξήσεις της παραγωγής και των εξαγωγών, έως και 2 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα σε έναν ή δύο μήνες.
Η Ρωσία επίσης θα παίξει το ρόλο της. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της αγοράς αφαιρέθηκαν 3 εκατ. βαρέλια ρωσικών προμηθειών το Μάιο αλλά αυτός ο αριθμός φαίνεται ότι τείνει να αναθεωρηθεί προς τα κάτω. Οι Ρώσοι φέρονται να βρίσκουν νέους αγοραστές (κυρίως στην Ασία) και οι εξαγωγές τους ενδέχεται να μειωθούν μόνο κατά 1 εκατ. βαρέλια την ημέρα.
Παράλληλα, η παραγωγή πετρελαίου στις ΗΠΑ αναμένεται να αυξηθεί κατά περισσότερο από 1 εκατ. βαρέλια την ημέρα φέτος και θα συμβάλει σημαντικά στη βελτίωση της ισορροπίας της αγοράς. Τα εμπάργκο, επίσημα και μη, στο ρωσικό πετρέλαιο μεταφράζονται σε μετατόπιση των ρευμάτων εφοδιασμού και αύξηση των αποθεμάτων στη θάλασσα, καθώς και σε χερσαία αποθήκευση εκτός του ΟΟΣΑ. Αυτό το πετρέλαιο δεν μπορεί να μετρηθεί εύκολα και ενώ τα χερσαία αποθέματα του ΟΟΣΑ είναι εξαιρετικά χαμηλά, εάν αρχίσουν να αυξάνονται, θα σήμαινε ότι η παγκόσμια αγορά επιστρέφει σε ισορροπία.
