Η στιγμή του έφτασε. Ο Ρίσι Σούνακ, ο πρώην υπουργός Οικονομικών, ορίστηκε ως ο νεότερος πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου , αφού κανένας άλλος υποψήφιος του Συντηρητικού κόμματος δεν συγκέντρωσε αρκετή υποστήριξη μεταξύ των βουλευτών του. Όπως αναφέρει το think tank του Atlantic Counsil, o 42χρονος Σούνακ, ο οποίος είναι ινδικής καταγωγής, γράφει ιστορία ως ο πρώτος έγχρωμος που έγινε πρωθυπουργός και αναλαμβάνει από τη Λιζ Τρας -την πρωθυπουργό με την πιο σύντομη θητεία στην ιστορία του Ηνωμένου Βασιλείου- εν μέσω πολιτικής και οικονομικής αναταραχής. Μπορεί ο Σούνακ να ηρεμήσει τις αγορές και τη χώρα; Τι πρέπει να περιμένει ο κόσμος από τον νέο ηγέτη της Μεγάλης Βρετανίας;
Η ευκαιρία να αποκαταστήσει τη διεθνή θέση της Βρετανίας σε όρους soft power
Δεν γνωρίζουμε πολλά για τη θέση του Ρίσι Σούνακ για τη Βρετανία στον κόσμο. Κατά τη διάρκεια της διεκδίκησης της ηγεσίας του Συντηρητικού κόμματος, εστίασε στην κρίση του κόστους ζωής και στις διάφορες συνέπειές της. Σε γενικές γραμμές, μπορούμε να περιμένουμε μια αρκετά σκληρή γραμμή για τις μεταναστευτικές και προσφυγικές πολιτικές, καθώς υποστήριξε το αμφιλεγόμενο σχέδιο ασύλου της Ρουάντα που ανακοινώθηκε νωρίτερα αυτό το έτος και διατήρησε την υποστήριξή του κατά τη διάρκεια της εκστρατείας. Ο Σούνακ πιθανότατα θα πιέσει για μεγαλύτερη οικονομική και εμπορική διπλωματία - κατά τη διάρκεια της θητείας του ως ΥΠΟΙΚ, βοήθησε στη διαπραγμάτευση της συμφωνίας των G7 για ελάχιστη παγκόσμια φορολόγηση εταιρειών. Όσον αφορά το Brexit, ήταν επίσης ένας εξέχων υποστηρικτής της «Αποχώρησης», μια στάση την οποία έχει διατηρήσει ενεργά και μπορούμε να αναμένουμε ότι θα πιέσει για περαιτέρω αποσύνδεση από την ενιαία αγορά και την ΕΕ—πιθανότατα θα πιέσει για το Πρωτόκολλο της Βόρειας Ιρλανδίας και το νομοσχέδιο για τη μεταρρύθμιση των δεδομένων μόλις αναλάβει τα καθήκοντά του, που και τα δύο επιδιώκουν να αποδεσμεύσουν το Ηνωμένο Βασίλειο από τα ρυθμιστικά πλαίσια της ΕΕ.
Το Ηνωμένο Βασίλειο θα παραμείνει βασικός σύμμαχος του ΝΑΤΟ, σε τροχιά επίτευξης των δεσμεύσεων στον τομέα των αμυντικών δαπανών και ενεργό στις τρέχουσες επιχειρήσεις. Μπορούμε να περιμένουμε την ίδια κυβερνητική υποστήριξη για την Ουκρανία, όπως και υπό τους Τρας και Τζόνσον. Ομοίως, ο Σούνακ υιοθέτησε σκληρή γραμμή κατά της Κίνας στη διάρκεια της εσωκομματικής εκστρατείας του αυτό το καλοκαίρι, αλλά αυτή η γεωπολιτική στάση μπορεί να έρχεται σε αντίθεση με την προσπάθεια για ώθηση στις ξένες επενδύσεις και το εμπόριο.
Αυτό που είναι άγνωστο είναι το πώς θα προσπαθήσει ο Σούνακ να επιδιορθώσει τη φήμη του Ηνωμένου Βασιλείου, που το τελευταίο έτος δέχθηκε χτυπήματα. Είναι ένα σημαντικό έργο που πρέπει να αναλάβει η νέα κυβέρνηση - και είναι ένα έργο που θα μπορούσε επίσης να έχει αντίκτυπο στις μελλοντικές γενικές εκλογές. Είναι ένας εύκολος στόχος για τους Εργατικούς: Το Κόμμα των Τόρις έφερε χάος και αβεβαιότητα και έχει καταστρέψει τις σχέσεις με συμμάχους και εταίρους.
- Διαβάστε επίσης: Ρίσι Σούνακ: Ένας εκατομμυριούχος, πρώην χρηματιστής στο «τιμόνι» της Βρετανίας - Θατσερικός και φανατικός του Brexit
Όμως το θέμα είναι μεγαλύτερο από την εκλογική πολιτική. Η ήπια ισχύς (soft power) είναι ένα σημαντικό εργαλείο στο οπλοστάσιο οποιασδήποτε χώρας και το Ηνωμένο Βασίλειο θα συμμετάσχει σε ορισμένες σημαντικές γεωπολιτικές προκλήσεις, στις οποίες θα θέλει να εκληφθεί ως καλόπιστος και αξιόπιστος εταίρος. Οι μάχες για την κλιματική πολιτική, οι νέες κινήσεις στα ψηφιακά δικαιώματα και η μεταρρύθμιση των δεδομένων, ο ανταγωνισμός για την πρόοδο και τις επενδύσεις της επιστήμης και της τεχνολογίας είναι όλα στο στόχαστρο, και το Ηνωμένο Βασίλειο έχει τη δυνατότητα να συγκαλέσει και να οδηγήσει αυτές τις συζητήσεις. Ωστόσο, οι ηγέτες και οι υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων δεν θα συνεργαστούν με το Ηνωμένο Βασίλειο, εάν πιστεύουν ότι δεν θα ακουστούν ή εάν δεν βλέπουν τη χώρα ως σοβαρό εταίρο.
Αυτή δεν είναι μια νέα πρόκληση, αλλά μάλλον μια οξυμένη. Μετά το δημοψήφισμα για το Brexit, το Ηνωμένο Βασίλειο αντιμετωπίζει μια εσωτερική κρίση ταυτότητας: Τι είδους χώρα επιθυμεί να είναι και ποιος είναι ο ρόλος του στον κόσμο; Αυτό είναι ένα ζήτημα που δεν έχει επιλυθεί και το οποίο η ηγεσία της χώρας συνεχίζει να αγνοεί, στην προσπάθεια της να δώσει απαντήσεις στην πληθώρα των πολιτικών κρίσεων και των ίδιων στόχων, που έχουν απορροφήσει τη βρετανική πολιτική τα τελευταία χρόνια. Η λύση στο πρόβλημα φήμης της χώρας, είναι να υπολογίσουν τι σημαίνει στην πράξη η «παγκόσμια Βρετανία» και να το κάνουν δημόσια.
Η προσπάθεια να κρυφτούν τα σκάνδαλα -τόσα πολλά και διαδοχικά που η Wikipedia δημιούργησε μια σελίδα για την «Κρίση της κυβέρνησης του Ηνωμένου Βασιλείου 2022» - κάτω από το χαλί δεν θα λειτουργήσει, ούτε θα απαντήσει σε αυτό το θεμελιώδες ερώτημα ταυτότητας και θα συνεχίσουμε να βλέπουμε περισσότερο από το χάος που έχει καθορίσει τα τελευταία χρόνια τη χώρα. Μεγάλο μέρος της εξωτερικής πολιτικής του Ηνωμένου Βασιλείου δεν θα αλλάξει με τη νέα κυβέρνηση, αλλά υπάρχει μια ευκαιρία να αλλάξει η αφήγηση και να επανεπενδύσει στην «ήπια δύναμη» του Ηνωμένου Βασιλείου. Μετά τα χτυπήματα που δέχθηκε τους τελευταίους μήνες, αυτό θα είναι μια σημαντική μακροπρόθεσμη προτεραιότητα για την κυβέρνηση του Σούνακ.
Ο οικονομικός ρεαλισμός του Σούνακ θα συγκρουστεί με τις πραγματικότητες του Brexit
Λίγο πριν αναλάβει την πρωθυπουργία, ο Σούνακ δεν αποκάλυψε τίποτα νέο από άποψη πολιτικής.
Θέση του είναι η σταθερότητα- και αυτό σημαίνει τήρηση της οικονομικής πολιτικής που ανακοίνωσε ο υπουργός Οικονομικών Τζέρεμι Χαντ, για να καθησυχάσει τις αγορές.
Αλλά πέρα από αυτό, δεν υπάρχει καμία ένδειξη πώς ο Σούνακ -ο οποίος ήταν ο ίδιος ΥΠΟΙΚ μέχρι την παραίτησή του στις 5 Ιουλίου και ανάγκασε την κατάρρευση της πρωθυπουργίας του Τζόνσον- θα αλλάξει από το πρόσωπο που δαπανούσε ελεύθερα και που έριξε τεράστια ποσά μετρητών στη βρετανική οικονομία (για να βοηθήσει η χώρα να περάσει την κρίση του COVID-19) σε έναν πρωθυπουργό που πρέπει τώρα να συγκρατήσει τις δαπάνες και να επιβάλει φόρους για να ισορροπήσει τον προϋπολογισμό.
Αντιμετωπίζει επίσης ένα σαφές πρόβλημα στο ότι υπάρχει αυξανόμενη δημόσια συζήτηση σχετικά με τη ζημιά που έχει προκαλέσει το Brexit στην οικονομία του Ηνωμένου Βασιλείου και την αποτυχία των Συντηρητικών κυβερνήσεων να παρουσιάσουν κάποιο πλεονέκτημα εκμεταλλευόμενοι τα οφέλη του Brexit- τουλάχιστον όπως ισχυριζόντουσαν.
Ο Σούνακ είναι σίγουρα ένας οικονομικός και χρηματοοικονομικός ρεαλιστής, αλλά η ικανότητά του να ελίσσεται για να βελτιώσει τις εμπορικές σχέσεις με την Ευρώπη περιορίζεται αυστηρά από την πτέρυγα του Συντηρητικού κόμματος, που αντιτίθεται σε οτιδήποτε άλλο εκτός από ένα καθαρό και συνολικό Brexit.
Μια πρόωρη δοκιμή μπορεί να έρθει κατά τη συζήτηση στο βρετανικό κοινοβούλιο για ένα νομοσχέδιο για την άρση της συνεχιζόμενης αποδοχής των κανονισμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) από το Ηνωμένο Βασίλειο. Αυτό το νομοσχέδιο θα αντιστρέψει ουσιαστικά 2.400 νόμους που ψηφίστηκαν σε συμμόρφωση με τους κανονισμούς της ΕΕ, που καλύπτουν ένα πλήθος θεμάτων όπως τα δικαιώματα των εργαζομένων, τα πρότυπα ασφάλειας αεροσκαφών, την εμπορία παράνομων όπλων, την εγγυημένη πρόσβαση σε δωρεάν τηλεοπτικές εκπομπές μεγάλων αθλητικών γεγονότων όπως οι Ολυμπιακοί Αγώνες και η προστασία βιότοπων άγριας ζωής.
Η επιχειρηματική κοινότητα του Ηνωμένου Βασιλείου είναι σε μεγάλο βαθμό τρομοκρατημένη με την προοπτική του χάους που θα σημαίνει η κατάργηση όλων αυτών των νόμων. Η ακύρωση του νομοσχεδίου θα βελτίωνε προφανώς τις εμπορικές προοπτικές της Βρετανίας με την ΕΕ, αλλά η σκληροπυρηνική δεξιά πτέρυγα του Συντηρητικού Κόμματος θα εμπόδιζε κάθε τέτοια προσπάθεια.
Η εκλογή Σούνακ δείχνει ότι οι καιροί αλλάζουν- Θα το κάνει όμως και η πρωθυπουργία του;
Ο Σούνακ κέρδισε την ηγεσία του Συντηρητικού κόμματος και έγινε ο πρώτος Βρετανός πρωθυπουργός που είναι Ασιάτης και έγχρωμος. Οι ρίζες του υπογραμμίζουν τη συνεχή κληρονομιά της Αυτοκρατορίας για τη σύγχρονη βρετανική κοινωνία: Οι γονείς του ινδικής καταγωγής, μετανάστευσαν στο Ηνωμένο Βασίλειο από την Ανατολική Αφρική τη δεκαετία του 1960. Ενώ διεθνώς αυτό μπορεί να φαίνεται τρόπο τινά σημαντικό γεγονός, επειδή ένας έγχρωμος ηγέτης πρόκειται να προεδρεύσει σε αυτό που κάποτε ήταν η έδρα του Ουίνστον Τσόρτσιλ, στο εσωτερικό της χώρας οι ασιατικές και μειονοτικές εθνοτικές ομάδες έχουν μια πιο περίπλοκη σχέση με ηγέτες όπως ο Σούνακ. Η πολιτική και η ηγεσία του είναι πιθανό να καθορίζονται περισσότερο από την εξαιρετικά προνομιακή ανατροφή του στη Βρετανία -και τον συλλογικό πλούτο που απολαμβάνει με τη σύζυγό του- παρά από οποιαδήποτε υποτιθέμενη αλληλεγγύη με βάση το εθνικό του υπόβαθρο. Ο Σούνακ θεωρείται ο πλουσιότερος πολιτικός στη Βρετανία που έχει εργαστεί σε μεγάλες επενδυτικές εταιρείες, και αργότερα σε think tank με δεξιούς προσανατολισμούς.
Η άνοδος των έγχρωμων πολιτικών στο Ηνωμένο Βασίλειο τα τελευταία χρόνια -τόσο εντός του υπουργικού συμβουλίου όσο και εκτός- δεν είχε απτό αντίκτυπο στην άμβλυνση των προκλήσεων που αντιμετωπίζουν οι εθνοτικές μειονότητες στη Βρετανία, είτε αυτές οι προκλήσεις ήταν στον τομέα της κοινωνικοοικονομικής, της υγείας, ή κοινωνικές σχέσεις. Από τον Σαντίκ Καν τον σημερινό δήμαρχο του Λονδίνου, την Πρίτι Πατέλ την πρώην υπουργό Εσωτερικών, τον Ναντίμ Ζαχάουι επί του παρόντος υπουργό άνευ χαρτοφυλακίου, τη Σουέλα Μπρέιβμαν υπουργό Εσωτερικών και τον Κουάσι Κουαρτένγκ τον πρώην ΥΠΟΙΚ, είναι δύσκολο να μετρηθεί η σημασία της ανόδου τους, πέρα από την προοδευτική οπτική για τα αντίστοιχα πολιτικά κόμματα στα οποία υπηρετούν.
Το πιο σημαντικό, ο Σούνακ αναλαμβάνει το τιμόνι σε μια ιστορική περίοδο μεγάλων προκλήσεων για τη βρετανική οικονομία, που συνδυάζεται με έλλειψη εμπιστοσύνης στην πολιτική τάξη. Είναι πιθανό να αφιερώσει σημαντική ενέργεια στην πολιτική του κόμματος, για να συσπειρώσει τους Συντηρητικούς συναδέλφους του σε μια εποχή που το κόμμα δεν τα πάει καλά στις δημοσκοπήσεις και είναι πολύ πιθανό να χάσει τις εκλογές εάν διεξαχθούν άμεσα. Η ανάβασή του στην εξουσία ως ο πρώτος Βρετανός πρωθυπουργός που δεν είναι λευκός, είναι σίγουρα μια ένδειξη της αλλαγής των καιρών, αλλά θα πρέπει να περιμένουμε να δούμε αν αυτός ο συμβολισμός θα έχει πραγματικό αντίκτυπο στις κυρίαρχες συμπεριφορές και τις δυναμικές γύρω από τα φυλετικά θέματα στη σύγχρονη Βρετανία.
Φωτογραφία @ ΑΡ
