Από τη δεκαετία του 1990, όταν ο Μπενιαμίν Νετανιάχου ξεκινούσε την πολιτική του σταδιοδρομία, έχει αποδειχθεί ικανότατος σε πολιτικούς ελιγμούς και στην πολιτική του επιβίωση.
Ο μακροβιότερος πρωθυπουργός στην ιστορία του Ισραήλ, ο «Βασιλιάς Μπίμπι», σύμφωνα με το παρατσούκλι που του έδωσαν οι υποστηρικτές του, ξεκίνησε στα τέλη του περασμένου έτους την τρίτη του πρωθυπουργική θητεία. Για να πετύχει τον σχηματισμό κυβέρνησης έκανε σημαντικές παραχωρήσεις στους ακροδεξιούς και υπερορθόδοξους συμμάχους του, σχηματίζοντας την πιο δεξιά κυβέρνηση στην ιστορία της χώρας. Αλλά σύμφωνα με σχολιαστές αυτή τη φορά ίσως ο βασιλιάς... είναι γυμνός.
Στις οχτώ εβδομάδες θητείας της νέας κυβέρνησης, η εξισορρόπηση -τόσο σε εσωτερικό όσο και σε διεθνές επίπεδο- μοιάζει μια νέα δοκιμασία και Ισραηλινοί πολιτικοί σχολιαστές ήδη αναρωτιούνται αν ο βετεράνος πολιτικός μπορεί να κρατήσει ενωμένο τον κυβερνητικό συνασπισμό.
Αν η κλιμάκωση της βίας στη Μέση Ανατολή, με τα νέα αιματηρά βίαια επεισόδια στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη, για πολλούς δεν αποτελεί κάτι νέο, η εσωτερική πολιτική κατάσταση στην ισραηλινή κυβέρνηση, με πολλούς να μιλούν για χάος, σίγουρα δεν μπορεί να αγνοηθεί.
Από τη διπλωματία στην πραγματικότητα
Μια συνάντηση με τη μεσολάβηση των ΗΠΑ είχε μόλις τελειώσει με δεσμεύσεις για ηρεμία, αποκλιμάκωση της βίας και πάγωμα της ισραηλινής εποικιστικής δραστηριότητας στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη, όταν σπίτια Παλαιστινίων πυρπολήθηκαν από Εβραίους εποίκους ως αντίποινα για μια ένοπλη ενέδρα Παλαιστινίων που σκότωσε δύο αδερφούς Εβραίους.
Σε αυτό που ένας προβεβλημένος δεξιός Ισραηλινός σχολιαστής, σοκαρισμένος από την αδρανή στάση των Ισραηλινών Αμυντικών Δυνάμεων (IDF) για τα γεγονότα στο παλαιστινιακό χωριό Χουγουάρα, χαρακτήρισε «Νύχτα των Κρυστάλλων στην Χουγουάρα». Εκατοντάδες σπίτια, αυτοκίνητα πυρπολήθηκαν, ένας Παλαιστίνιος σκοτώθηκε και πάνω από 100 τραυματίστηκαν.
Χθες Δευτέρα, η ένταση συνεχίστηκε και ένας Ισραηλινο-αμερικανός οδηγός σκοτώθηκε σε άλλη μια επίθεση με πυροβολισμούς που φέρεται να πραγματοποίησαν Παλαιστίνιοι στη Δυτική Όχθη.
Οι ελπίδες για ένα κατευναστικό αποτέλεσμα της συνάντησης στην Άκαμπα, στην οποία συμμετείχαν υψηλόβαθμοι Ισραηλινοί και Παλαιστίνιοι αξιωματούχοι ασφαλείας, έσβησαν περαιτέρω όταν ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου απέρριψε κάθε ιδέα για διακοπή της οικοδόμησης οικισμών, με ένα προφανές νεύμα προς τους σκληροπυρηνικούς εταίρους του.
«Η συμφωνία της Άκαμπα γεννήθηκε νεκρή», επιγραφόταν ένας τίτλος στη μεγαλύτερη παλαιστινιακή εφημερίδα, Al-Quds, έπειτα από βίντεο σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης που έδειχναν νεαρούς εποίκους να προσεύχονται ενώ παρακολουθούσαν τις πυρπολήσεις στη Χουγουάρα.
Τα γεγονότα προκαλούν αμφιβολίες για την ικανότητα του Νετανιάχου να βαδίσει σε διπλωματικό τεντωμένο σκοινί μεταξύ της Ουάσινγκτον -πιέζοντας για έναν διαρκή συμβιβασμό- και του δικού του υπουργικού συμβουλίου που περιλαμβάνει σκληροπυρηνικούς εποίκους που απαιτούν σκληρή δράση κατά των παλαιστινιακών επιθέσεων.
Πριν από λιγότερο από ένα μήνα, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν βρισκόταν στην Ιερουσαλήμ επιβεβαιώνοντας την υποστήριξη των ΗΠΑ για λύση δύο κρατών: την ανεξαρτησία των Παλαιστινίων στην Ανατολική Ιερουσαλήμ, τη Γάζα και τη Δυτική Όχθη, η οποία είναι ασύμβατη με την ισραηλινή εποικιστική δραστηριότητα.
Αν ο Νετανιάχου άφηνε τώρα τη βία να ξεφύγει από κάθε έλεγχο, θα ήταν μια άλλη, ακόμη μεγαλύτερη πηγή τριβής με τον Λευκό Οίκο, δήλωσε ο Αμότζ Άσα-Ελ, ερευνητής στο ερευνητικό ινστιτούτο Shalom Hartman.
Τη Δευτέρα, ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Νεντ Πράις, καταδίκασε τις επιθέσεις και από τις δύο πλευρές και χαιρέτισε τις δηλώσεις του Νετανιάχου που ζητούσε να σταματήσει αυτό που ο Πράις περιέγραψε ως «αυτοδικία» από τους εποίκους.
Κυβερνητικές (αν)ισορροπίες
Οι Παλαιστίνιοι, ανήσυχοι από τις εκλογές στο Ισραήλ της 1ης Νοεμβρίου, όταν ο Νετανιάχου άρχισε να χτίζει την κυβέρνηση συνασπισμού του με τα υπερεθνικιστικά κόμματα που τάσσονται υπέρ του εποικισμού, προσβλέπουν στην Ουάσινγκτον για να τους χαλιναγωγήσει. «Η αμερικανική κυβέρνηση, που προωθεί αυτή την κυβέρνηση, πρέπει να τερματίσει όλα αυτά τα εγκλήματα», δήλωσε ο εκπρόσωπος του Παλαιστίνιου προέδρου Μαχμούντ Αμπάς.
Ο Ισραηλινός υπουργός Εθνικής Ασφάλειας και σημαντική προσωπικότητα της άκρας δεξιάς, ο Ιταμάρ Μπεν Γκβιρ, πραγματοποίησε συνάντηση του κόμματος σε φυλάκιο εποίκων που επρόκειτο να καταργηθεί επειδή χτίστηκε χωρίς κυβερνητική άδεια. «Οι τρομοκράτες πρέπει να συντριβούν και είναι καιρός να επιστρέψουμε σε στοχευμένες δολοφονίες και να εξολοθρεύσουμε τους ηγέτες των τρομοκρατικών οργανώσεων», είπε ο Μπεν Γκβιρ, ενώ κάλεσε τους Ισραηλινούς «να μην παίρνουν τον νόμο στα χέρια τους».
Ο Παλαιστίνιος πολιτικός αναλυτής Τζορτ Τζιακαμάν προέβλεψε περισσότερη βία. «Η κύρια μάχη θα γίνει με τους εποίκους», είπε.
Το περιθώριο ελιγμών του Νετανιάχου φαίνεται να συρρικνώνεται - ο Μπεν Γκβιρ εκπέμπει ήδη πολιτικές απειλές, ενώ ο ηγέτης του Θρησκευτικού Σιωνισμού και υπουργός Οικονομικών Μπέζαλελ Σμότριτς την περασμένη εβδομάδα εδραίωσε τις πολιτικές του εξουσίες στη Δυτική Όχθη.
Χαρακτηριστικό του κλίματος είναι ότι λίγο μετά τη συνάντηση στην Άκαμπα, πριν από τις δηλώσεις Νετανιάχου, ο Σμότριτς δήλωσε: «Δεν έχω ιδέα για τι μίλησαν στην Ιορδανία», «Αλλά ένα πράγμα ξέρω: δεν θα υπάρξει πάγωμα της οικοδόμησης και της ανάπτυξης οικισμών, ούτε για μια μέρα (είναι υπό την εξουσία μου)».
«Μπορεί κανείς να δει τη συνάντηση της Άκαμπα ως παραβολή: οι Αμερικανοί ανακοινώνουν ότι το Ισραήλ δεσμεύεται να παγώσει την κατασκευή οικισμών, και ο Νετανιάχου το αρνείται στη συνέχεια. Εκείνες ακριβώς τις στιγμές, οι υπουργοί της Εβραϊκής Δύναμης και του Θρησκευτικού Σιωνισμού επιτίθενται στη σύνοδο κορυφής και λένε ότι δεν είναι δεσμευτική», έγραψε ο Μοράν Αζουλάϊ, του ισραηλινού ειδησεογραφικού ιστότοπου Ynet.
«Την παραμονή των εκλογών ο Νετανιάχου σκεφτόταν την κληρονομιά που θα αφήσει μετά την επανεκλογή του ως πρωθυπουργού. Αυτή τη στιγμή φαίνεται να επικρατεί χάος και αποσύνθεση».
Οι δύο κόσμοι εντός της χώρας
Εκτός από την κλιμάκωση της ισραηλινο-παλαιστινιακής σύγκρουσης, η πρόταση της ισραηλινής κυβέρνησης για εισαγωγή της θανατικής ποινής για «τρομοκράτες», έως την αμφιλεγόμενη μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος που προωθεί η ισραηλινή κυβέρνηση και κατεβάζει εδώ και εβδομάδες χιλιάδες Ισραηλινούς στους δρόμους που καταγγέλλουν ότι η μεταρρύθμιση υπονομεύει τη δημοκρατία, δείχνουν τις διαμάχες εντός της χώρας.
Στο Τελ Αβίβ γίνονται κάθε Σάββατο βράδυ διαδηλώσεις με συμμετοχή δεκάδων χιλιάδων ανθρώπων -κάτι που αποτελεί ένδειξη μαζικής κινητοποίησης στην κλίμακα μεγέθους της χώρας- οι οποίοι καταγγέλλουν αυτό το σχέδιο μεταρρύθμισης, αλλά και τη γενική πολιτική της κυβέρνησης.
Σε μια από τις διαδηλώσεις των περασμένων εβδομάδων ένα τεράστιο πανό είχε τις φωτογραφίες του Νετανιάχου δίπλα σε αυτές του ανώτατου ηγέτη του Ιράν, αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν, του Ούγγρου πρωθυπουργού Βίκτορ Όρμπαν και του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, και γραμμένο το σύνθημα «Από μια χώρα startup σε μια χώρα με κατεβασμένα ρολά» (From a startup nation to a shutdown nation), με διαδηλωτές να φωνάζουν ότι «το πραξικόπημα υπό τον Νετανιάχου θα μετατρέψει το Ισραήλ από μια ευημερούσα δημοκρατία σε μια σκοτεινή δικτατορία»
Τη Δευτέρα, ο Αβί Μαόζ, υπερσυντηρητικός βουλευτής του κόμματος Noam, δήλωσε ότι παραιτείται από αναπληρωτής υπουργός αφού απέτυχε να προωθήσει την ατζέντα του, τονίζοντας ωστόσο ότι θα συνεχίσει να υποστηρίζει τον συνασπισμό στο κοινοβούλιο. «Προς έκπληξή μου, ανακάλυψα ότι δεν υπάρχει σοβαρή πρόθεση να εφαρμοστεί η συμφωνία συνασπισμού σχετικά με τη διαχείριση της εθνικής εβραϊκής ταυτότητας», είπε ο Μαόζ σε επιστολή παραίτησης που κυκλοφόρησε στα ισραηλινά μέσα ενημέρωσης.
Ο Μαόζ είχε διοριστεί αναπληρωτής υπουργός, με αρμοδιότητες την ενθάρρυνση της αυστηρής τήρησης του εβραϊκού νόμου στη χώρα. Ο διορισμός του είχε συγκλονίσει τους κοσμικούς φιλελεύθερους του Ισραήλ.
Με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ και Guardian
