Ένα σύνθετο πλέγμα παραγόντων, όπως είναι οι πρωτόγνωρες ακραίες καιρικές συνθήκες λόγω της κλιματικής αλλαγής και ο μεγάλος αριθμός των πυρκαγιών που ξέσπασαν ταυτόχρονα σε περιοχές οι οποίες είχαν δύσκολο ανάγλυφο, οδήγησε στις mega πυρκαγιές που ξέσπασαν στη χώρα μας τις τελευταίες δέκα ημέρες και κόστισαν ανθρώπινες ζωές και 400.000 καμένες εκτάσεις.
Σε συνέντευξη που παραχώρησε το πρωί της Παρασκευής ο υπουργός Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, Βασίλης Κικίλιας, παρουσίασε τις ιδιαίτερες συνθήκες που οδήγησαν στην έναρξη 600 πυρκαγιών το τελευταίο δεκαήμερο σημειώνοντας ότι αυτές οφείλονταν κυρίως σε εμπρησμούς (από εγκληματική αμέλεια ή από πρόθεση) και επαναλαμβάνοντας ότι πρώτο μέλημα της κυβέρνησης ήταν η προστασία της ανθρώπινης ζωής.
Η διαφορά με τις άλλες χρονιές είναι οι καιρικές συνθήκες υπό τις οποίες ξέσπασαν οι πυρκαγιές. Η κλιματική κρίση προκάλεσε ιστορικά πρωτοφανείς καύσωνες οι οποίοι είχαν διάρκεια και συνοδεύθηκαν από ακραία καιρικά φαινόμενα (ανέμους). Ενδεικτικό είναι ότι κατά την τελευταία δεκαετία καταγράφτηκε μόνο μία μέρα ακραίου καύσωνα το 2012, δύο ημέρες το 2019 και ένα τριήμερο το 2021.
Δέκα από τις πυρκαγιές έλαβαν ανεξέλεγκτες διαστάσεις ενώ οι υπόλοιπες τέθηκαν υπό έλεγχο ενώ σε ύφεση είναι αυτή τη στιγμή και η πυρκαγιά στη Ρόδο. Στη χώρα επιχειρούν σύσσωμα το Πυροσβεστικό Σώμα (έχουν ανακληθεί όλες οι άδειες) και το Λιμενικό και αναφορικά με την αποτελεσματικότητα της επέμβασης ο κ. Κικίλιας υποστήριξε ότι «αυτό που έγινε είναι το καλύτερο δυνατό επιχειρησιακά υπό τις παρούσες συνθήκες».
Γεώργιος Πουρνάρας: Το «τρίγωνο του διαβόλου»
Ο αρχηγός του Πυροσβεστικού Σώματος, Γεώργιος Πουρνάρας, εξηγώντας τις συνθήκες που ευνόησαν το ξέσπασμα ακραίων πυρκαγιών στην Ελλάδα, έκανε λόγο για το «τρίγωνο του διαβόλου», το οποίο συνθέτουν οι υψηλές θερμοκρασίες, ο άνεμος και οι χαμηλή σχετική υγρασία.
«Γίνεται τιτάνιος αγώνας, είμαστε παρόντες. Ο Έλληνας πολίτης πρέπει να εμπιστεύεται το Πυροσβεστικό Σώματα ότι θα είναι δίπλα του», ανέφερε σχετικά.
Χρήστος Ζερεφός: Οι συνθήκες έχουν αλλάξει – Πρέπει να βελτιώσουμε τη στρατηγική μας
Η κλιματική κρίση δημιουργεί πλήρη αποσταθεροποίηση του κλίματος παγκοσμίως, επιφέρει τεράστιες αλλαγές και θα πρέπει να προσαρμοστούμε για να την αντιμετωπίσουμε, τόνισε ο κ. Χρήστος Ζερεφός, Γενικός Γραμματέας της Ακαδημίας Αθηνών, Καθηγητής Φυσικής της Ατμόσφαιρας και Κλιματολογίας. Προς αυτή την κατεύθυνση απαιτείται βελτίωση της στρατηγικής καθώς οι γνώσεις που ίσχυαν στο παρελθόν λόγω των ραγδαίων εξελίξεων θεωρούνται παρωχημένες.
Το 2023 αποτελεί ένα έτος που θα το θυμόμαστε, εκτίμησε ο κ. Ζερβός τονίζοντας ωστόσο ότι οι καύσωνες υπάρχουν εδώ και 2.500 χρόνια και ότι και το κοντινό παρελθόν το 2012, το 2019 και το 2021 είχαν επικρατήσει ακραίες συνθήκες αλλά για βραχύτερο χρονικό διάστημα.
Η ιδιαιτερότητα της φετινής χρονιάς είναι ότι μια ολόκληρη ζώνη υπέφερε (ΗΠΑ, Ευρώπη, Κίνα) είτε από ακραίες χιονοπτώσεις είτε από έναν ήπιο χειμώνα όπως συνέβη στην Ελλάδα. Ο ήπιος χειμώνας είχε ως αποτέλεσμα να χάσουμε το μισό ύψος της βροχής και η σχετική υγρασία του εδάφους να έχει μειωθεί ειδικά στις ανατολικές και νοτιοανατολικές περιοχές καθιστώντας τις συνθήκες κατάλληλες για την εξάπλωση πυρκαγιών.
Τα έργα πρόληψης και η επόμενη μέρα - Τα προγράμματα ANTINERO I και II
Κάνοντας έναν απολογισμό των κονδυλίων που διατέθηκαν τα τελευταία χρόνια για την πρόληψη και την καταστολή, ο κ. Ευάγγελος Γκουντούφας, Δ/ντής Δασών και Δασικού Περιβάλλοντος στο ΥΠΕΝ σημείωσε ότι στο παρελθόν υπήρχε δυσανάλογη κατανομή μεταξύ των πιστώσεων πρόληψης και καταστολής. «Πλέον δίνονται πολύ μεγαλύτερες πιστώσεις για έργα πρόληψης χωρίς να μειώνονται εκείνες της καταστολής», επεσήμανε. Στο πλαίσιο αυτό έχουν υλοποιηθεί σε τρεις φάσεις τα προγράμματα ANTINERO. Από το Μάρτιο του 2022 ξεκίνησαν να υλοποιούνται έργα πρόληψης με χρήματα από το Ταμείο Ανάκαμψης και από εθνικές πιστώσεις.
Συγκεκριμένα, στην πρώτη φάση του ANTINERO Ι (Μάιος 2022-Νοέμβριος 2022) υπογράφτηκαν 20 συμβάσεις με προϋπολογισμό 31.819.690, στην δεύτερη φάση (Αύγουστος 2022-Απρίλιος 2023), υπογράφτηκαν 11 συμβάσεις με προϋπολογισμό 17.125.222 ενώ αυτή τη στιγμή σε εξέλιξη είναι το ANTINERO II, το οποίο ξεκίνησε τον Ιούνιο του 2023 και θα ολοκληρωθεί στο τέλος του έτους. Για αυτό, έχουν υπογραφεί 45 συμβάσεις με προϋπολογισμό 83.206.599 ευρώ.
Όπως τόνισε ο κ. Γκουντούφας, στόχος των έργων δεν είναι να εξαλειφθούν οι δασικές πυρκαγιές (καθώς κάτι τέτοιο είναι αδύνατον). «Μας ενδιαφέρει να δημιουργήσουμε συνθήκες ώστε η συντριπτική πλειοψηφία των δασικών πυρκαγιών να μην εξελίσσονται σε mega περιστατικά», επεσήμανε σχετικά.
