Η ψηφιακή πειρατεία αυξήθηκε κατά 3,3 % το 2022, με την πτωτική τάση της πειρατείας που καταγράφηκε τα προηγούμενα χρόνια να έχει αντιστραφεί, σύμφωνα με νέα μελέτη του Γραφείου Διανοητικής Ιδιοκτησίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUIPO). Η αύξηση συνδέεται σε μεγάλο βαθμό με τις πειρατικές τηλεοπτικές εκπομπές, σειρές, ταινίες και περιοδικά manga. Επίσης, στην Ελλάδα καταγράφεται ένα από τα υψηλότερα ποσοστά πειρατείας ζωντανών αθλητικών διοργανώσεων, πολύ πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ, αμέσως μετά την Κύπρο και την Πορτογαλία.
Σύμφωνα με τη μελέτη «Online Copyright Infringement in the European Union: Films, Music, Publications, Software and TV, 2017-2022» (Παραβίαση δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας στο διαδίκτυο στην Ευρωπαϊκή Ένωση: ταινίες, μουσική, εκδόσεις, λογισμικό και τηλεόραση, 2017-2022), το τηλεοπτικό περιεχόμενο είναι το δημοφιλέστερο πειρατικό περιεχόμενο στην ΕΕ, καθώς αντιστοιχεί σχεδόν στο ήμισυ του συνόλου της πειρατείας, ενώ η πειρατεία ζωντανών εκδηλώσεων, όπως η μετάδοση συνεχούς ροής (streaming) αθλητικών αγώνων, σημειώνει επίσης ανοδική τάση.
Πειρατικό περιεχόμενο: Tι καταναλώνουν οι Ευρωπαίοι
Αυτή η αλλαγή της τάσης οφείλεται κυρίως στην αύξηση της πειρατείας τηλεοπτικών προγραμμάτων, η οποία αντιστοιχούσε σχεδόν στο ήμισυ (48 %) του συνόλου των επισκέψεων σε παράνομους ιστοτόπους οι οποίες καταγράφηκαν στην ΕΕ το 2022. Άλλα είδη πειρατικού περιεχομένου περιλαμβάνουν εκδόσεις (28%), ταινίες (11%), λογισμικό (7%) και μουσική (6%).
Το πειρατικό τηλεοπτικό περιεχόμενο σημείωσε αύξηση 15% το 2022. Τα δημοφιλέστερα πειρατικά είδη είναι τηλεοπτικές εκπομπές και σειρές και ταινίες on-demand, ενώ ακολουθούν οι παραγωγές κινουμένων σχεδίων anime (σειρές και ταινίες), ζωντανές μεταδόσεις αθλητικών διοργανώσεων και ειδικά αθλητικά κανάλια.
Η παράνομη πρόσβαση σε εκδόσεις, που αποτελούν τη δεύτερη σημαντικότερη πηγή πειρατείας μετά την τηλεόραση, έχει επίσης αυξηθεί από τον Ιανουάριο του 2021, με κορυφαίο είδος σε αυτή την κατηγορία τα κόμικ manga, ενώ ακολουθούν σε κάποια απόσταση τα ηχητικά βιβλία (audio books) και τα ηλεκτρονικά βιβλία (e-books). Παρά τη σημαντική μείωση που παρατηρήθηκε κατά τους πρώτους μήνες της πανδημίας COVID-19, η πειρατεία ταινιών αυξήθηκε ελαφρώς το 2021 και το 2022. Σύμφωνα με προηγούμενη μελέτη της EUIPO σε επίπεδο τίτλων, οι περισσότερες από τις πειρατικές ταινίες είναι μεγάλες εμπορικές επιτυχίες του Hollywood. Σταδιακά αυξάνεται επίσης και η πειρατεία λογισμικού, όπως παιχνίδια και λογισμικό για κινητές συσκευές, αν και με πιο αργό ρυθμό. Παρότι το περασμένο έτος καταγράφηκε αύξηση σε όλες τις κατηγορίες, η πειρατεία στη μουσική μειώθηκε και παραμένει σε χαμηλά επίπεδα.
Κατά μέσο όρο, κάθε χρήστης του διαδικτύου στην ΕΕ επισκέφθηκε ιστοτόπους που προσφέρουν περιεχόμενο που παραβιάζει δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας περίπου 10 φορές τον μήνα στα τέλη του 2022. Υπάρχουν σημαντικές αποκλίσεις μεταξύ των κρατών μελών. Οι χώρες με τα υψηλότερα ποσοστά πειρατείας είναι η Εσθονία και η Λετονία, με σχεδόν 25 επισκέψεις ανά χρήστη μηνιαίως, ενώ τα χαμηλότερα ποσοστά παρατηρούνται στη Γερμανία, την Ιταλία και την Πολωνία με περίπου 7,5 επισκέψεις τον μήνα.
Ο εκτελεστικός διευθυντής του EUIPO, Christian Archambeau, δήλωσε τα εξής: Η παραβίαση των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας στην ψηφιακή εποχή εξακολουθεί να αποτελεί πολύ σοβαρή πηγή ανησυχίας και άμεση απειλή για τις δημιουργικές βιομηχανίες στην Ευρώπη. Η νέα μελέτη δείχνει ότι απαιτούνται ακόμη πολλές προσπάθειες για την αντιμετώπιση της πειρατείας. Η εξάλειψη αυτού του φαινομένου είναι δύσκολη υπόθεση, καθώς η πειρατεία εξελίσσεται συνεχώς παράλληλα με την τεχνολογία. Για τον λόγο αυτό, η κατανόηση των μηχανισμών που διέπουν την πειρατεία είναι απαραίτητη για τη θέσπιση
αποτελεσματικών πολιτικών και μέτρων που συμβάλλουν στη μείωσή της.
Η ανοδική τάση των ζωντανών αθλητικών διοργανώσεων και της μετάδοσης συνεχούς ροής
Σύμφωνα με τη μελέτη, η μετάδοση συνεχούς ροής έχει γίνει η δημοφιλέστερη μέθοδος πρόσβασης σε παράνομο τηλεοπτικό περιεχόμενο. Το 58 % της πειρατείας στην ΕΕ πραγματοποιείται μέσω μετάδοσης συνεχούς ροής και το 32 % μέσω τηλεφόρτωσης.
Η μελέτη αναλύει επίσης, για πρώτη φορά, την παράνομη πρόσβαση σε ζωντανές αθλητικές διοργανώσεις. Αυτό το είδος πειρατείας παρουσιάζει ανοδική τάση το 2021 και το 2022, με αύξηση της τάξης του 30 % σε μόλις ένα έτος. Σε ορισμένες χώρες όπως η Γαλλία και η Ισπανία, αυτό το είδος περιεχομένου αντιστοιχεί σε περισσότερο από το ένα τρίτο (34 %) των συνολικών παράνομων προσβάσεων.
Επιπλέον, η πειρατεία ζωντανών εκδηλώσεων παρουσιάζει έντονη αύξηση τον Απρίλιο και τον Σεπτέμβριο-Οκτώβριο, καθώς και ελάχιστες τιμές τον Ιούνιο και τον Ιούλιο κάθε έτους, γεγονός που ενδεχομένως αντικατοπτρίζει τις ενεργές περιόδους και τις θερινές διακοπές των σημαντικότερων ευρωπαϊκών πρωταθλημάτων ποδοσφαίρου.
Στο πλαίσιο αυτό, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε τον Μάιο του 2023 Σύσταση για την καταπολέμηση της διαδικτυακής πειρατείας αθλητικών και άλλων ζωντανών εκδηλώσεων, η οποία αποσκοπεί στην εξάλειψη της μη εξουσιοδοτημένης αναμετάδοσης αυτού του είδους των εκδηλώσεων. Το EUIPO συνεργάζεται με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και μεενδιαφερόμενα μέρη για την παρακολούθηση του αντικτύπου της σύστασης.
Η έκθεση επισημαίνει ότι, μεταξύ των παραγόντων που θα μπορούσαν να επηρεάσουν την κατανάλωση πειρατικού περιεχομένου εντός της ΕΕ, υπάρχουν οικονομικοί και κοινωνικοί παράγοντες, όπως το κατά κεφαλήν ΑΕΠ, η εισοδηματική ανισότητα ή το ποσοστό των νέων στον πληθυσμό. Η αύξηση του όγκου του περιεχομένου που προσφέρεται νόμιμα είναι επίσης στοιχείο που συμβάλλει στη μείωση της πειρατείας μουσικής, κινηματογραφικών ταινιών και τηλεοπτικών προγραμμάτων.
