Όλο και περισσότεροι άνθρωποι παγκοσμίως αποφεύγουν να παρακολουθούν ειδήσεις, χαρακτηρίζοντάς τες «καταθλιπτικές», «αμείλικτες» και «βαρετές».
Η ετήσια έκθεση Digital News Report του ινστιτούτου Reuters, στην οποία φέτος συμμετείχαν άτομα σε 47 χώρες, προσφέρει μια εικόνα των εμποδίων που αντιμετωπίζουν τα ειδησεογραφικά μέσα ενημέρωσης. Ακόμα, μέσα από τους ερωτηθέντες εκφράζονται οι παγκόσμιες ανησυχίες σχετικά με τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης στην παραγωγή ειδήσεων και την παραπληροφόρηση.
Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με την έκθεση, ένα ποσοστό 39% παγκοσμίως - σε επίπεδα ρεκόρ- δήλωσε ότι αποφεύγει όλο και πιο ενεργά τις ειδήσεις, προσαυξημένο κατά 10% από το 2017. Σε αυτό έχουν συμβάλλει, ο πόλεμος στην Μέση Ανατολή και στην Ουκρανία.
Παρά το γεγονός ότι οι εκλογικές αναμετρήσεις αυξάνονται και ενισχύουν και το ενδιαφέρον των πολιτών για ενημέρωση, η συνολική τάση παραμένει αρκετά χαμηλή. Συνολικά ανά τον κόσμο, 46% ενδιαφέρεται πολύ ή εξαιρετικά πολύ για τις εξελίξεις από 63% το 2017. Ειδικότερα στο Ηνωμένο Βασίλειο, το ενδιαφέρον έχει μειωθεί στο μισό από το 2015.
Η εμπιστοσύνη των πολιτών του κόσμου στο σύστημα ενημέρωσης ανέρχεται στο 40%, με μείωση 4% σε σχέση με την εποχή της πανδημίας.
Τέλος, η έκθεση διαπίστωσε ευρεία καχυποψία του κοινού σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο η τεχνητή νοημοσύνη (AI) θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί στο ρεπορτάζ, ειδικά για ειδήσεις που αφορούν πολιτική ή πολέμους.
Το Tik Tok αφήνει πίσω το X (Twitter)
Σημαντικά μειωμένο είναι και το μερίδιο των ανθρώπων που εξακολουθούν να χρησιμοποιούν για την ενημέρωση τους παραδοσιακά μέσα, όπως τηλεόραση και τύπο, οι νέοι προτιμούν κατ' εξοχήν τον διαδικτυακό χώρο μέσω ιστοσελίδων ή social media.
Η προτιμητέα πλατφόρμα για ειδήσεις εξακολουθεί να είναι το Facebook, αν και βρίσκεται σε μακροχρόνια πτώση. Το YouTube και το WhatsApp παραμένουν υψηλά σε προτίμηση, ενώ για πρώτη φορά το TikTok ξεπέρασε το X (Twitter), με 13% των ανθρώπων να απευθύνονται σε αυτό για ειδήσεις έναντι 10% στο X. Στην κατηγορία των νέων 18-24 ετών, το ποσοστό του TikTok είναι ακόμη υψηλότερο στο 23%.
Ελλάδα
Στην Ελλάδα, κυριαρχεί η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης για την ενημέρωση. Κάτι τέτοιο δεν προκαλεί εντύπωση, καθώς στη χώρα μας εντοπίζεται το χαμηλότερο ποσοστό εμπιστοσύνης (23%) στις εγχώριες ειδήσεις μεταξύ 47 χωρών που συμμετέχουν στην έρευνα. Οι λόγοι που ανέδειξαν οι συμμετέχοντες ως προς αυτό, είναι η πολιτική πόλωση αλλά και οι ανησυχίες ότι οι ειδήσεις και τα νέα δέχονται αθέμιτη επιρροή από πολιτικούς και ισχυρούς επιχειρηματίες.
Η εμπιστοσύνη είναι χαμηλή σε όλες τις κοινωνικές ομάδες, αλλά ακόμη και χαμηλότερη μεταξύ των νεότερων και των αριστερών ερωτηθέντων. Οι τοπικές και περιφερειακές ειδήσεις αποπνέουν περισσότερη εμπιστοσύνη από άλλα κανάλια που εξετάστηκαν αναδεικνύοντας τις αδυναμίες τόσο των παλαιότερων όσο και των ψηφιακών πρακτορείων.
Παράλληλα, σε σχέση με άλλες χώρες στην Ευρώπη, τα ελληνικά μέσα άργησαν να εφαρμόσουν συνδρομητικές επιλογές εν μέρει λόγω φόβου ότι θα χάσουν το κοινό και την επιρροή τους αλλά και λόγω της παρατεταμένης οικονομικής κρίσης. Το 2023, ωστόσο, έγιναν κάποια βήματα.
Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αντιπροσωπεύουν ένα εντυπωσιακό 61%, το οποίο τα χρησιμοποιεί για την ενημέρωσή του, αυτό που αλλάζει όμως, είναι τα μέσα που οι Έλληνες χρησιμοποιούν. Το 44% προτιμά το Facebook από 68% το 2016, που χάνει έδαφος μπροστά στο Tik Tok και το Instagram που αυξάνουν συνεχώς τα ποσοστά τους με 20% και 14% αντίστοιχα, κυρίως μεταξύ των νέων.
Ωστόσο και εκεί, τα ελληνικά μέσα ενημέρωσης αγωνίζονται να προσελκύσουν ακροατήρια, καθώς στις πλατφόρμες αυτές κυριαρχούν ινφλουένσερς και μικρές ειδησεογραφικές σελίδες.
