Οι πρόσφατες εξελίξεις με την ανταλλαγή κυρώσεων μεταξύ της Ε.Ε. και άλλων ευρωπαϊκών χωρών και της Κίνας σε συνεργασία με τη Ρωσία, έχουν δημιουργήσει ένα κλίμα αναστάτωσης στα ενδιάμεσα κλιμάκια ειδικών, γιατί μια πιθανή όξυνση της κατάστασης θα μπορούσε να τερματίσει οριστικά τη σημαντική εμπορική συμφωνία μεταξύ Ε.Ε. και Κίνας, γνωστή ως CAI.
Στην εναρκτήρια ομιλία του στην Ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου, ο Πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου, Σασσόλι αλλά και ο Ευρωβουλευτής των Πράσινων και υπεύθυνος για τις σχέσεις με την Κίνα, Ράινχαρντ Μπύτικοφερ, έκαναν δριμείες αναφορές στην Κίνα και στον τρόπο που απάντησε στις ευρωπαϊκές κυρώσεις. Θεωρούν ότι η κοινή απάντηση Κίνας – Ρωσίας στις κυρώσεις είναι ευθεία επίθεση στον θεσμό του Ευρωκοινοβουλίου και στην επιτροπή για τα ανθρώπινα δικαιώματα που λειτουργεί.
Η συμφωνία CAI
Μόλις πριν λίγους μήνες, τον Δεκέμβριο του 2020, υπεγράφη η κοινή συμφωνία μεταξύ Ε.Ε. και Κίνας, η λεγόμενη CAI (Comprehensive Agreement on Investment) μετά από 7 χρόνια διαπραγματεύσεων. Η CAI αποτελεί το πιο σημαντικό βήμα για την ευθυγράμμιση της Κίνας με την παγκόσμια ελεύθερη αγορά στη σύγχρονη ιστορία της. Η CAI, που δέχθηκε έντονη κριτική κυρίως από τις ΗΠΑ, περιλαμβάνει σημαντικές οικονομικές τομές όπως η εξάλειψη των υποχρεωτικών κοινοπραξιών με το κινέζικο κράτος, η αναγκαστική μεταφορά τεχνολογίας αλλά και η μείωση των ποσοτικών περιορισμών στις μετοχές, για όσες επιχειρήσεις της Ε.Ε. δραστηριοποιούνται στην Κίνα. Παράλληλα, δημιουργήθηκε ένα πλαίσιο προστασίας των Άμεσων Ξένων Επενδύσεων στην Κίνα, ειδικά για τον τομέα της μεταποίησης όπου και είναι οι πιο πολλές ΑΞΕ από την Ε.Ε.
Εκτός από τις ΗΠΑ, κριτική στην CAI είχε κάνει και η Γαλλία, η οποία πρώτη ανακίνησε το θέμα των Ουιγούρων τον Δεκέμβριο του 2020, πετυχαίνοντας να τεθεί στην τελική συμφωνία ως όρος η διαρκής παρακολούθηση του θέματος της αναγκαστικής εργασίας στην Κίνα. Συνεπώς, βλέπουμε ότι αυτή τη στιγμή, η Ε.Ε. υιοθετεί περισσότερο από ότι πριν την υπογραφή της συμφωνίας, μια στάση περισσότερο άτεγκτη απέναντι στις παραβιάσεις των ανθρώπινων δικαιωμάτων όσον αφορά την Κίνα, παραμερίζοντας τον στόχο της οικονομικής και εμπορικής εγγύτητας.
Η CAI ως ζήτημα πολιτικής διαπάλης στο Ευρωκοινοβούλιο
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, χθες βράδυ αποφάσισε να ακυρώσει τη συνάντηση που έχει προγραμματιστεί για την Τρίτη, η οποία σκόπευε να συζητήσει την περαιτέρω εξέλιξη της CAI, ως αντίμετρο ενάντια στις κυρώσεις από την πλευρά της Κίνας. Η οποιαδήποτε αναβολή της CAI ή ακόμα χειρότερα, η οριστική ακύρωσή της, θα γυρίσει τις εμπορικές σχέσεις με την Κίνα πολλά χρόνια πίσω και θα προκαλέσει αρκετά προβλήματα ειδικά στις μεγάλες αυτοκινητοβιομηχανίες που έχουν σημαντικές σχέσεις εξάρτησης από την κινέζικη αγορά.
Σε δηλώσεις που έκανε η εκπρόσωπος του κινέζικου Υπ. Εξωτερικών, η κ. Τσουνίνγκ, δήλωσε ότι η CAI είναι μια αμοιβαία, επωφελής συμφωνία που πρέπει να τηρηθεί κι ότι δεν είναι κάποιου είδους δώρο που έδωσε η μία πλευρά απέναντι στην άλλη.
Στο ευρωκοινοβούλιο, η πολιτική διαμάχη για την CAI είναι μεταξύ των δύο μεγάλων πολιτικών ομάδων: Του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος και των Σοσιαλδημοκρατών (οι οποίοι έχουν συμμαχία με την ευρωομάδα των Πράσινων). Οι Σοσιαλδημοκράτες, οι οποίοι στελεχώνουν τις σχετικές θέσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα και το περιβάλλον, μέχρι στιγμής έχουν δηλώσει ότι δεν θα συμμετάσχουν σε συνομιλίες για το CAI έως ότου αρθούν οι κινέζικες κυρώσεις και ζητούν πλήρες πάγωμα της CAI. Η πρόταση αυτή, αναμένεται να διαμορφωθεί και να πάει προς έγκριση σήμερα, οπότε και θα έχουμε τις όποιες εξελίξεις.
