Στάσιμες παραμένουν οι καταθέσεις για το σύνολο της οικονομίας από την αρχή του έτους, μετά από μια σημαντική επιστροφή ρευστότητας 15 δισ. ευρώ στα ταμεία των τραπεζών το 2018.
Η εκκίνηση του έτους, σύμφωνα με τα στοιχεία α’ τριμήνου, δεν ήταν η αναμενόμενη για τις ελληνικές τράπεζες που στοχεύουν σε ενίσχυση των καταθέσεων κατά 10 δισ. ευρώ φέτος. Σύμφωνα με τα στοιχεία Μαρτίου, το σύνολο των καταθέσεων παρέμεινε στάσιμο, ενώ οι καταθέσεις των νοικοκυριών ενισχύθηκαν κατά περίπου 1 δισ. το α’ τρίμηνο.
Ενθαρρυντικά είναι, ωστόσο, τα στοιχεία από το 2018, με τη στάθμη των καταθέσεων να ανέρχεται στα 159,5 δισ. ευρώ, κυρίως με συμβολή του ιδιωτικού τομέα. Οι καταθέσεις των νοικοκυριών, οι οποίες συμβάλλουν κατά 70% στη συνολική άνοδο καταθέσεων στον ιδιωτικό τομέα, ενισχύθηκαν κατά 5,8 δισ. πέρυσι, έναντι 3,7 δισ. ευρώ το 2017 και 2,6 δισ. ευρώ το 2016.
Η τάση αυτή δημιούργησε τις προϋποθέσεις για τρεις χαλαρώσεις των capital controls το προηγούμενο έτος, με αποκορύφωμα την πλήρη απελευθέρωση των αναλήψεων τον περασμένο Οκτώβριο. Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, η βελτίωση της εικόνας στα ταμεία των τραπεζών οφείλεται κυρίως στην άνοδο του ΑΕΠ και την εν γένει βελτιωμένη εμπιστοσύνη στις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας, υπό το φως και της επιτυχούς ολοκλήρωσης του τριετούς προγράμματος οικονομικής προσαρμογής.
Σε αντίθεση με το προηγούμενο έτος, το 2018 η αύξηση των καταθέσεων των νοικοκυριών προήλθε κυρίως από την άνοδο των καταθέσεων μίας ημέρας, οι οποίες διαθέτουν υψηλότερο βαθμό ρευστότητας και χρησιμοποιούνται συχνά για καθημερινές ηλεκτρονικές συναλλαγές. Η εξέλιξη αυτή υποδηλώνει ότι βασική κινητήρια δύναμη των καταθέσεων των νοικοκυριών το 2018 ήταν η επιτάχυνση της οικονομικής ανάκαμψης, και όχι τόσο η περαιτέρω υποχώρηση της αβεβαιότητας που υπήρξε σχετικά πιο έντονη τα αμέσως προηγούμενα έτη, αναφέρει η κεντρική τράπεζα στην «Έκθεση του Διοικητή» για το 2018.
Σταθεροποίηση στο… ναδίρ για τα επιτόκια
Στο 0,59% μειώθηκε το μεσοσταθμικό επιτόκιο για καταθέσεις προθεσμίας ιδιωτών το 2018, έναντι 0,64% το 2017, και 2,93% τα έτη 2010-2016. Όπως επισημαίνει η ΤτΕ, «τα επιτόκια τραπεζικών καταθέσεων, μετά από μια πολυετή περίοδο αποκλιμάκωσης, φαίνεται ότι έχουν σταθεροποιηθεί σε χαμηλά επίπεδα, συνεπή με τη μακρόχρονη διατήρηση των βασικών επιτοκίων της ενιαίας νομισματικής πολιτικής σε πολύ χαμηλά επίπεδα».
Είναι σαφές ότι το κίνητρο για την επιστροφή των καταθέσεων στις ελληνικές τράπεζες, μετά τη «φυγή» καταθέσεων άνω των 100 δισ. ευρώ την τελευταία 10ετία, δεν είναι τα επιτόκια των καταθέσεων. Ακόμη και κάποια εξειδικευμένα προϊόντα, όπως οι καταθέσεις σε ξένο νόμισμα που προσφέρουν υψηλότερα επιτόκια -ενσωματώνοντας πάντως τον συναλλαγματικό κίνδυνο- δεν αρκούν για να δελεάσουν τους καταθέτες.
Η επιστροφή των καταθέσεων στο τραπεζικό σύστημα, εν πολλοίς από το «στρώμα» όπου εκτιμάται ότι παραμένουν φυλαγμένα δεκάδες 10 δισ. ευρώ συνιστά επιστροφή στην κανονικότητα. Θετικές είναι, πάντως, οι ενδείξεις από το μέτωπο αυτό, όπως επισήμανε σε πρόσφατες δηλώσεις του ο κ. Θεόδωρος Μητράκος, υποδιοικητής της ΤτΕ. Όπως επισήμανε, μέρος της αύξησης του 2018 φαίνεται να οφείλεται στην επιστροφή αποθησαυρισμένων τραπεζογραμματίων στις τράπεζες, δηλαδή στο λεγόμενο «χρήμα στο στρώμα».
