Πάνω από 25 δισ. ευρώ φυλάσσουν οι Έλληνες στο «στρώμα» και το μεγάλο στοίχημα των τραπεζών στη μετά capital controls εποχή που ξεκίνησε επισήμως την 1η Σεπτεμβρίου, είναι πώς θα τα ανακτήσουν.
Σύμφωνα με τα στοιχεία Ιουλίου 2019, η ρευστότητα που παραμένει εκτός του τραπεζικού συστήματος της χώρας υπολογίζεται σε 25,1 δισ. ευρώ, ποσό που ισοδυναμεί με το 13,6% του ακαθάριστου εγχώριου γεγονότος.
Η άρση των περιορισμών στη μεταφορά κεφαλαίων στο εξωτερικό αναμένεται να αποτελέσει το κρίσιμο crash test για την αξιοπιστία του τραπεζικού συστήματος, όχι μόνο από τη μη εκροή κεφαλαίων εκτός συνόρων, αλλά και από την επιστροφή στους τραπεζικούς λογαριασμούς αυτής της σημαντική δεξαμενής ρευστότητας.
Οι ενδείξεις από το πρώτο εξάμηνο του έτους ήταν ιδιαιτέρως ενθαρρυντικές, γεγονός που ώθησε το υπουργείο Οικονομικών και την Τράπεζα της Ελλάδος να αίρουν τα capital controls στα τέλη του Αυγούστου. Στα οικονομικά αποτελέσματα που ανακοίνωσαν προ λίγων ημερών οι τράπεζες, καταγράφεται αύξηση στις καταθέσεις έως και 7% σε ετήσια βάση, με την επιστροφή των καταθέσεων να παρουσιάζει αυξητικό momentum το δεύτερο τρίμηνο του έτους.
Συγκεκριμένα, η Eurobank κάνει λόγω για αύξηση των καταθέσεων του ιδιωτικού τομέα κατά 6,4% το 2018 και κατά 5,8% σε ετήσια βάση τον Ιούνιο του 2019. Η Εθνική Τράπεζα κατέγραψε αύξηση των εγχώριων καταθέσεων κατά 6% ετησίως, η Τράπεζα Πειραιώς ετήσια άνοδο 7% και η Alpha Bank 5,7% ετησίως για τις καταθέσεις επιχειρήσεων και ιδιωτών.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, από τον Ιούνιο του 2015 που επιβλήθηκαν τα capital controls, οι καταθέσεις του ιδιωτικού τομέα (επιχειρήσεων και νοικοκυριών) έχουν ενισχυθεί κατά 19,3 δισ. ευρώ (ή 16%). Ως ποσοστό του ΑΕΠ, οι καταθέσεις του ιδιωτικού τομέα ανήλθαν σε 71,9% στο τέλος του α’ τριμήνου του 2019, έναντι 67,4% το α’ τρίμηνο του 2017. Τα ποσοστά αυτά υπολείπονται ακόμη των αντίστοιχων ποσοστών πριν από την εκδήλωση της κρίσης (μέσος όρος α’ τριμήνων κατά τα έτη 2003-2009: 79%).
Το στοίχημα της επιστροφής των καταθέσεων, βέβαια, δεν αφορά αποκλειστικά την εμπιστοσύνη στο τραπεζικό σύστημα της χώρας. Ένας πολύ σημαντικός παράγοντας είναι οι οφειλές των ιδιωτών και των επιχειρήσεων προς το Δημόσιο (φορολογικά και ασφαλιστικά χρέη) και ο φόβος για την κατάσχεση των καταθέσεων. Προς αυτή την κατεύθυνση, σημαντικό ρόλο αναμένεται να διαδραματίσει ο νέος πτωχευτικός κώδικας που θα καταρτίσει η κυβέρνηση τους επόμενους μήνες προκειμένου τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά να ρυθμίσουν τα χρέη τους ούτως ώστε να επανέλθει η ομαλότητα ευρύτερα στην οικονομία της χώρας.
