Πρώτα μια οικονομική, και τώρα μια υγειονομική κρίση, κατόρθωσαν αυτό που επί πολλά χρόνια οι τράπεζες δεν είχαν καταφέρει: να στρέψουν στους πελάτες τους στις ψηφιακές υπηρεσίες.
To 2015 τα capital controls ήταν η αιτία οι καταναλωτές να καθιερώσουν το πλαστικό χρήμα, τριπλασιάζοντας τη χρήση των χρεωστικών καρτών μέσα σε λιγότερο από τρεις μήνες. Περισσότερες από 1 εκατ. κάρτες εκδόθηκαν σε διάστημα ενός μήνα, αφού οι αναλήψεις των μετρητών γίνονταν από τα ΑΤΜ με το… σταγονόμετρο. Έκτοτε, οι συναλλαγές στα POS και τα eshops ακολουθούν αυξητική πορεία. Το 2019 έκλεισε με άνοδο 14% στην αξία των συναλλαγών με κάρτες, αγγίζοντας τα 36 δισ. ευρώ. Συνολικά το περασμένο έτος καταγράφηκαν περίπου 1 δισ. συναλλαγές με πλαστικό χρήμα, περίπου 23% παραπάνω από το 2018.
Την ίδια τάση διαπιστώνουμε και τους τελευταίους μήνες εν μέσω covid-19, αφού οι συναλλαγές με κάρτα έχουν αντικαταστήσει σε μεγάλο βαθμό τις πληρωμές με χαρτονομίσματα «ύποπτα» για εξάπλωση του covid-19. Αρωγός σε αυτή τη στροφή είναι η διεύρυνση των ανέπαφων συναλλαγών μετά την αύξηση του ορίου στα 50 ευρώ, από 25 ευρώ την περασμένη Άνοιξη. Τραπεζικές πηγές αναφέρουν στο insider.gr ότι η διεύρυνση των ανέπαφων συναλλαγών «ήρθε για να μείνει» και κρίνεται μάλλον απίθανο το μέγιστο όριο συναλλαγής να επιστρέψει στα 25 ευρώ.
Σύμφωνα με τα στοιχεία έρευνας της ΕΣΕΕ για την πορεία των θερινών εκπτώσεων του 2020, κατά την περίοδο των φετινών θερινών εκπτώσεων, μόλις το 4% των Ελλήνων καταναλωτών έκανε χρήση μετρητών. Συγκεκριμένα, σε τρεις από τέσσερις επιχειρήσεις (73%) οι πελάτες χρησιμοποίησαν κυρίως κάρτες κατά τις συναλλαγές τους, από το 55% των επιχειρήσεων που είχαν παρατηρήσει κάτι αντίστοιχο την ίδια περίοδο πέρυσι.
Η πανδημία, όμως, έδωσε ακόμη ένα «σπρώξιμο» στην ψηφιοποίηση των τραπεζικών υπηρεσιών. Τα έκτακτα μέτρα που εφάρμοσαν όλες οι τράπεζες στο δίκτυό τους, με μέγιστο αριθμό τα πέντε άτομα ανά κατάστημα και τον περιορισμό των συναλλαγών στα γκισέ, συντελούν στον μετασχηματισμό που… ξέχασε να έρθει στη χώρα μας.
Μετά την επιβολή της καραντίνας και το κλείσιμο αρκετών τραπεζικών καταστημάτων για λόγους ασφαλείας, η Ελληνική Ένωση Τραπεζών εξέδωσε οδηγία -την οποία επέκτεινε πρόσφατα και υποχρεώνει τους πελάτες των τραπεζών να κάνουν απλές συναλλαγές στα ΑΤΜ και στα εναλλακτικά δίκτυα αντί για το ταμείο. Καταθέσεις και αναλήψεις έως 1000 και 400 ευρώ αντίστοιχα, πληρωμές λογαριασμών και καταθέσεις χρημάτων σε άλλους λογαριασμούς, ενημέρωση βιβλιαρίων, πληρωμές στο Δημόσιο είναι μερικά μόνο από τα παραδείγματα συναλλαγών που πραγματοποιούνται αποκλειστικά στα ΑΤΜ ή μέσω internet και mobile banking.
Η εξέλιξη αυτή υπέρ της ψηφιακής τραπεζικής, η οποία έχει δρομολογηθεί στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες εδώ και αρκετά χρόνια, θα δείξει τον δρόμο για επενδύσεις σε νέες τεχνολογίες fintech και ταυτόχρονα θα οδηγήσει ταχύτερα σε συρρίκνωση του παραδοσιακού τραπεζικού δικτύου. Ήδη στον κλάδο των επιχειρήσεων οι εργαζόμενοι έχουν διαχωριστεί σε αυτούς που μπορούν να εργαστούν ψηφιακά και στους υπόλοιπους και οι εξελίξεις αναμένεται να είναι καταιγιστικές το επόμενο διάστημα -ιδίως υπό την πίεση της συμπίεσης των λειτουργικών εξόδων, όχι μόνο για τις τράπεζες αλλά το σύνολο του επιχειρηματικού κόσμου.
