Από κόκκινα δάνεια 27 δισ. ευρώ, τα οποία σύντομα θα φτάσουν τα 32 δισ., έχει απαλλάξει ο «Ηρακλής» τις ελληνικές τράπεζες, σχεδόν ένα χρόνο μετά την κατάκτηση του μηδενικού Risk Weighted Asset για τη στάθμιση των τιτλοποιήσεων στο ενεργητικό τους.
Την περασμένη Παρασκευή, και η τέταρτη συστημική Τράπεζα, η Εθνική, προσχώρησε στο ελληνικό Asset Protection Scheme, υποβάλλοντας την 8η αίτηση τράπεζας για μεταβίβαση τιτλοποιημένων NPLs και λήψη κρατικών εγγυήσεων για τις ομολογίες υψηλής εξοφλητικής προτεραιότητας (senior). Με την αίτηση της ΕΤΕ, το ύψος των κρατικών εγγυήσεων που έχουν χορηγηθεί στις τράπεζες για τους senior τίτλους που θα διακρατήσουν ανέρχονται σε 11 δισ. ευρώ. Το ποσό θα ενισχυθεί, με περιθώριο μέχρι να καλυφθούν τα 12 δισ. που έχουν προβλεφθεί για την πρώτη φάση του «Ηρακλή», καθώς αναμένεται προσεχώς και η αίτηση της Τράπεζας Πειραιώς για την τιτλοποίηση Vega, ύψους 5 δισ. ευρώ. Με την τιτλοποίηση αυτή, ο «Ηρακλής» θα έχει «καθαρίσει» τις τράπεζες από κόκκινα δάνεια 32 δισ. ευρώ, οδεύοντας στην 18μηνη ανανέωσή του για την εκκαθάριση επιπλέον 30 – 32 δισ. ευρώ, με την συνοδεία επιπλέον κρατικών εγγυήσεων 12 δισ. ευρώ και με στόχο μονοψήφιο δείκτη NPE φέτος.
Οι διαπραγματεύσεις με τους Θεσμούς για τον «Ηρακλή 2» συνεχίζονται παράλληλα με τις διαπραγματεύσεις για την «Γέφυρα 2» και τους πλειστηριασμούς και μαζί με την μεταρρύθμιση στο πλαίσιο αφερεγγυότητας (νέος πτωχευτικός νόμος) θα έχουν διαμορφώσει τον Ιούνιο τον πλήρη μηχανισμό για τη μείωση του συστημικού κινδύνου στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα. Αυτό είναι το ζητούμενο από το τελευταίο Eurogroup της 30ής Νοεμβρίου 2020, όπου κρίθηκε και πιστοποιήθηκε η επιτυχημένη λειτουργία του «Ηρακλή» και δόθηκε το πράσινο φως, αλλά και η παρότρυνση των εταίρων για την επιτάχυνση του «Ηρακλή 2».
Για την παράταση του «Ηρακλή», συνδυαστικά με τις μεταρρυθμίσεις για την εφαρμογή του νέου πτωχευτικού δικαίου και τη δημιουργία του Credit Registry (για την online παρακολούθηση της πορείας του ιδιωτικού χρέους, των NPLs και των ανακτήσεων οφειλών), δεσμεύτηκε στους Θεσμούς ο Υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας, στις διαπραγματεύσεις της προηγούμενης εβδομάδας.
Οι Θεσμοί αναγνωρίζουν τον «Ηρακλή» ως μεγάλη επιτυχία της ελληνικής κυβέρνησης και την παράτασή του (σημειώνεται ότι ο «Ηρακλής 1» λήγει στις 10 Απριλίου) ως εφόδιο που θα δώσει στις ελληνικές τράπεζες προβάδισμα στο «κυνήγι» των πανευρωπαϊκών NPLs από τους διεθνείς επενδυτές, μέσα στη χρονιά, αμέσως μόλις κοπάσει η πανδημία. Ενόψει αυτού, και η Ιταλία προχωρεί στην 4η ανανέωση του αντίστοιχου APS (GACS) με στόχο να φτάσει στα 100 δισ. ευρώ τα NPLs που θα έχει «καθαρίσει» από τις ιταλικές τράπεζες (με τις τρεις φάσεις του προγράμματος έχουν εκκαθαριστεί περίπου 75 δισ. ευρώ κόκκινα δάνεια).
Όπως είχε γράψει το insider.gr, ιταλικά GACS και «Ηρακλής» κράτησαν ζωντανή την πανευρωπαϊκή αγορά NPLs το δύσκολο 2020, «σηκώνοντας» το 1/3 των τιτλοποιήσεων κόκκινων δανείων. Τα ελληνικά NPLs μέσω του «Ηρακλή 2» αναμένεται να πρωταγωνιστήσουν στην πανευρωπαϊκή αγορά κόκκινων δανείων το 2021. Και αυτό διότι οι επενδυτές βλέπουν μια δευτερογενή αγορά που λειτουργεί με εξαιρετική διαφάνεια, την οποία διασφαλίζουν, μεταξύ άλλων, οι αξιολογήσεις των τιτλοποιήσεων από τα rating agencies και η λειτουργία των Servicers, οι οποίοι διαχειρίζονται ήδη κόκκινα δάνεια περίπου 100 δισ. ευρώ. Την ελκυστικότητα της ελληνικής αγοράς NPLs για τους διεθνείς επενδυτές θα ενισχύσει και η εφαρμογή του νέου πτωχευτικού νόμου.
Το ιστορικό του «Ηρακλή»
Η λύση για τη συστημική μείωση των κόκκινων δανείων των ελληνικών τραπεζών, ήταν η πρώτη μεταρρύθμιση που διαπραγματεύθηκε με τους Θεσμούς η ελληνική κυβέρνηση, τον Ιούλιο – Αύγουστο του 2019, αμέσως μετά τις εκλογές της 7ης Ιουλίου και της ανάληψης των καθηκόντων της.
Κατόπιν συνάντησης του αρμόδιου για το χρηματοπιστωτικό σύστημα Υφυπουργού Οικονομικών, Γιώργου Ζαββού, με τον επικεφαλής του SSM, Αντρέα Ένρια, στη Φρανκφούρτη στις 27 Αυγούστου 2019 και του Πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη και του Υπουργού Οικονομικών, Χρήστου Σταϊκούρα με τον αντικαγκελάριο Όλαφ Σολτς στο Βερολίνο στις 29 Αυγούστου 2019, συμφωνήθηκε ότι η Ελλάδα θα προχωρήσει με μηχανισμό τιτλοποιήσεων για τη μείωση των NPLs.
Η αίτηση της ελληνικής κυβέρνησης για τον «Ηρακλή» υπογράφηκε με την Κομισιόν στις 13 Σεπτεμβρίου 2019 και στις 10 Οκτωβρίου η επίτροπος Μαργκρέτε Βεστάγκερ ανακοίνωσε το ελληνικό APS στην ετήσια ομιλία της στον SRB.
Αν και ο «Ηρακλής» βασίστηκε στα πρότυπα του ιταλικού σχήματος παροχής κρατικών εγγυήσεων (GACS), εντούτοις η σύστασή του δεν θα ήταν δυνατή αν οι διαπραγματεύσεις του Υπουργείου Οικονομικών με την Κομισιόν δεν είχαν καταφέρει να ξεπεράσουν το εμπόδιο της έλλειψης επενδυτικής βαθμίδας των ελληνικών κρατικών ομολόγων (το σχήμα λειτουργούσε στην Ιταλία διότι η χώρα είχε επενδυτική βαθμίδα). Χωρίς επενδυτική βαθμίδα, δεν θα μπορούσε να αποδειχτεί η ύπαρξη αγοράς CDS στα κρατικά ομόλογα και άρα δεν θα μπορούσε να καθοριστεί η προμήθεια που θα έπρεπε να καταβάλλουν οι ελληνικές τράπεζες για την απόκτηση των κρατικών εγγυήσεων, προκειμένου να προχωρήσουν τις τιτλοποιήσεις τους.
Η έλλειψη επενδυτικής βαθμίδας συνιστούσε ένα επιπλέον εμπόδιο, καθώς, λόγω της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, για τις τιτλοποιήσεις των ελληνικών τραπεζών θα απαιτούνταν επιπλέον collateral, πέραν των κρατικών εγγυήσεων. Το εμπόδιο αυτό λειτουργούσε ανασταλτικά και για τη συμμετοχή των ελληνικών τραπεζών στον «Ηρακλή». Η επίλυσή του συνιστά προσωπική επιτυχία του αρμόδιου Υφυπουργού Οικονομικών Γ. Ζαββού, ο οποίος διαπραγματεύθηκε με την Κομισιόν τη νομική διατύπωση και ερμηνεία των ευρωπαϊκών κανονισμών περί κεφαλαιακής επάρκειας (CRR), εξασφαλίζοντας, στα μέσα Φεβρουαρίου του 2020, για το Ελληνικό Δημόσιο και τις ελληνικές τράπεζες, το μηδενικό RWA για τους senior τίτλους των τιτλοποιήσεων.
Με τον τρόπο αυτό, οι senior τίτλοι που διακρατούν οι ελληνικές τράπεζες υπολογίζονται ως κεφάλαιο (έχει μηδενική στάθμιση κινδύνου, 0% Risk Weight) και αυτές δεν χρειάζεται να πάρουν επιπλέον προβλέψεις, πράγμα που θα καθιστούσε ασύμφορη τη διαδικασία του «Ηρακλή».
Επιπλέον, η διαπραγματευτική αυτή επιτυχία επιβεβαίωσε τη θέση για το αξιόχρεο του Ελληνικού Δημοσίου ως ισότιμου εταίρου οποιουδήποτε άλλου κράτους – μέλους στο πλαίσιο της Ευρωζώνης.
Σημειώνεται ότι το ελληνικό αξιόχρεο και η αναβάθμιση κατηγορίας για τις ελληνικές τράπεζες «κλείδωσαν» και με την προσωπική επιτυχία του Πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, ο οποίος έπεισε την επικεφαλής της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ, να δώσει στα ελληνικά κρατικά ομόλογα το waiver (δηλ. την εξαίρεσή τους από την υποχρέωση επενδυτικής βαθμίδας για τη συμμετοχή τους στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης).
Ο «Ηρακλής» πέρασε και τον τρίτο σκόπελο, αυτόν της πανδημικής κρίσης που ξέσπασε στο ξεκίνημά του. Χάρη στις αξιολογήσεις μακροπρόθεσμου ορίζοντα (δεκαετίας) με τις οποίες πιστοποιούνταν οι τιτλοποιήσεις των ελληνικών τραπεζών για την είσοδό τους στο σχήμα, οι αρνητικές οικονομικές προβλέψεις εξαιτίας του Covid-19 δεν απέτρεψαν το ενδιαφέρον των επενδυτών. Έτσι, σε μια αντίξοη χρονιά, ο «Ηρακλής» κατάφερε να «σηκώσει» κόκκινα δάνεια 21 δισ. ευρώ τριών από τις τέσσερις συστημικές τράπεζες.
