Στα όσα περί δασμών μας έχουν κατακυριεύσει τις τελευταίες ημέρες, το ισοζύγιο αγροτο-διατροφικών προϊόντων κατέχει ξεχωριστή θέση. Οι ΗΠΑ, εμφανίζονται έλλειμμα έναντι της Ευρώπης κατά 24 δισ. ευρώ (38 δισ. εισαγωγές,14 δισ. εξαγωγές), σύμφωνα και με τα τελευταία στοιχεία του 2024 που δημοσιεύθηκαν μόλις προχθές. Είναι όμως μόνο το οικονομικό μέγεθος που απασχολεί την πέραν του Ατλαντικού πρώην σύμμαχο της Ευρώπης, ή ότι η δυναμική και κυρίως η δομή τους είναι τέτοια που δύσκολα θα ανατραπεί; Δηλαδή απαιτείται προσπάθεια και χρόνος που φαίνεται οτι δεν υπάρχουν...
Κάτι δηλαδή σαν την περίπτωση με την Κίνα, με λίγο αντίστροφους όρους: Οι ΗΠΑ εισάγουν σημαντικές ποσότητες ακριβών διατροφικών προϊόντων, τα οποία δεν μπορεί κανείς άλλος να τα φτιάξει, τουλάχιστον εύκολα και γρήγορα, π.χ. φέτα, παρμεζάνα, προσούτο, βούτυρο Kerygold, ελιές και στον αντίποδα εξάγει τεράστιες ποσότητες βασικών αγροτικών προϊόντων π.χ. σόγια, καλαμπόκι, σιτάρι, από τις οποίες η διεθνής αγορά είναι κυριολεκτικά πλημμυρισμένη.
Το δυνατό χαρτί της Ευρώπης
Η μεγάλη διαφορά μεταξύ των δύο πλευρών, είναι ότι η μεν Ευρώπη βασίζεται σε μια μακραίωνη διατροφική παράδοση, την οποία φροντίζει να εκσυγχρονίζει, αναβαθμίζει και περιλαμβάνει στη σύγχρονη διατροφική της καθημερινότητα. Πάρτε τη δικιά μας περίπτωση: Με την αλλαγή των διατροφικών απαιτήσεων, αφού ο κόσμος πια δεν δουλεύει χειρονακτικά κι επιπλέον τρώει πολλά σνακ στο χώρο της δουλειάς, τα ξεχασμένα πριν λίγα χρόνια ελαφρά τυριά τυρογάλακτος, μανούρι, ανθότυρο, μυζήθρα, βρήκαν θέση στα σύγχρονα σάντουιτς.
Αυτό, είναι ένα μόνο παράδειγμα, ότι η διατροφική κουλτούρα και παράδοση του Έλληνα αλλά και του Ευρωπαίου, είναι ζωντανή κι εξελίξιμη. Βασισμένη σε αυτή την παραδοχή, πλήθος ευρωπαϊκών τυπικών προϊόντων (αυτά που σε κάθε χώρα έχουν κατοχυρωθεί με διάφορες ενδείξεις αλλά κυρίως τα αγοράζουν με πιστότητα οι ντόπιοι καταναλωτές) κάνουν μια ζηλευτή καριέρα στα ράφια των διεθνών και Αμερικάνικων σούπερ μάρκετ.
Από την άλλη πλευρά, το «νεαρό έθνος» της Αμερικής, έδωσε το βάρος να αναπτύξει ένα πολύ αποτελεσματικό σύστημα παραγωγής τροφής, βασισμένο στις τελευταίες εξελίξεις της τεχνικής, της τεχνολογίας και της επιστήμης. Μοντέρνοι σπόροι, απίστευτα μηχανήματα, εκπαιδευμένοι παραγωγοί, μεγάλες επενδύσεις στα αγροκτήματα και τις φάρμες για μεγάλης κλίμακας παραγωγές, βασική προϋπόθεση για προϊόντα χαμηλής τιμής.
Κι από κοντά, ένα εκπληκτικό σύστημα υποστήριξης της τεράστιας αυτής παραγωγικής μηχανής (πανεπιστήμια, ερευνητικοί σταθμοί), αλλά κι ενός ιδιαίτερα αποτελεσματικού συστήματος εμπορίας και διακίνησης των αγροτικών προϊόντων από τα χέρια των παραγωγών, στα λιμάνια, τα εργοστάσια και τις διεθνείς αγορές. Δεν είναι τυχαίο ότι οι μεγαλύτερες εταιρείες εμπορίας αγροτικών προϊόντων, (βλέπε Gargil, ADM) έχουν έδρα τις αγροτικές περιοχές των ΗΠΑ!
Το αμερικάνικο αγροτικό παραγωγικό σύστημα, είναι όντως εντυπωσιακό. Γιατί όμως το τελικό αποτέλεσμα είναι για το σύνολο της χώρας αρνητικό;
Η άνιση ανταλλαγή...
Υποθέστε ότι εισάγεται στις ΗΠΑ ένα container με κάποιο ευρωπαϊκό διατροφικό προϊόν, η τιμή του οποίου είναι 10 ευρώ το κιλό. Σημειώστε ότι υπάρχουν πολλά προϊόντα εισαγόμενα στις ΗΠΑ σε μεγάλες μάλιστα ποσότητες με τιμή πολύ υψηλότερη από αυτή, όπως για παράδειγμα το «προγονικό» ιρλανδικό τυρί (και κυρίως βούτυρο) Kerrygold, αλλά και πλήθος προϊόντων με τιμή λίγο κάτω από το ποσό αυτό, όπως η δική μας φέτα. Χάριν οικονομίας της συζήτησης, ας κρατήσουμε στρογγυλοποιημένα τα μεγέθη, αφού δεν θίγεται η ουσία.
Ένα container βάρους 25.000 κιλών με ένα προϊόν τιμής 10 ευρώ το κιλό, η συνολική του αξία είναι 250.000 ευρώ. Σε αντιστάθμιση, για να έχουμε ισορροπημένο ισοζύγιο όπως επιθυμεί η νέα αμερικάνικη διοίκηση, θα πρέπει να εξαχθεί καλαμπόκι ή σόγια αντίστοιχης αξίας. Για μεν το καλαμπόκι με αξία περί τα 20 cents ανά κιλό και τη σόγια περί τα 50cents, για να πετύχουμε ίσης αξίας προϊόν θα πρέπει η αμερικάνικη πλευρά να εξάγει στην μεν περίπτωση του καλαμποκιού 1.250 τόνους στη δεν της σόγιας περίπου τους μισούς!!!
Δηλαδή για κάθε container φέτας ή ελιών που εξάγουμε εμείς η ταπεινή Ελλάδα στις ΗΠΑ, θα πρέπει να εισάγουμε ένα... ολόκληρο καράβι αμερικάνικης πρώτης ύλης!!!Με αυτό τον τρόπο το αγροτοδιατροφικό πλεόνασμα της Ελλάδος έναντι των ΗΠΑ έφτασε το 2024 τα 671 εκατ. ευρώ. Αντιλαμβάνεται κανείς εύκολα οτι το πράγμα είναι πολύ δύσκολο για την εκείθεν του ατλαντικού πλευρά.
To μπέρμπον, η σαμπάνια και στο βάθος τα κρασιά της Μελόνι
Και για τον λόγο αυτό επικεντρώθηκαν οι αμερικάνοι στο περίφημο ουίσκι τύπου μπέρμπον που κάνει μια πολύ καλή πορεία στις ευρωπαϊκές αγορές. «Εάν φορολογήσετε το μπέρμπον, θα βάλουμε φόρο 200% στα ευρωπαϊκά αλκοολούχα ποτά και κρασιά, της σαμπάνιας περιλαμβανομένης», ήταν η απειλή που εκτοξεύθηκε από τον ίδιο Πρόεδρο Τραμπ. (σ.σ. το ύψος αυτό δασμών φαίνεται ότι αρέσει ιδιαίτερα στον Πρόεδρο, αφού με το ίδιο ύψος είχε απειλήσει την John Deere, εάν μετέφερε εργοστάσιo παραγωγής τρακτέρ στο Μεξικό)
Και μόνο το άκουσμα, έφερε τρόμο σε χώρες, όπως η Γαλλία, η Ιταλία, η Ισπανία, η Ιρλανδία που εξάγουν μεγάλες ποσότητες αλκοολούχων ποτών και κρασιών στις ΗΠΑ. Η Ιταλία, με 2,2 δισ. λίτρα κρασί φιγουράρει στην πρώτη θέση των ευρωπαίων εξαγωγέων, ακολοθούμενη από την Ισπανία (2,1 δισ. λίτρα) και την Γαλλία (1,4 δισ. λίτρα).
Ενώ οι ΗΠΑ, πέτυχαν να κατακλύσουν τις διεθνείς αγορές με «δύσκολα» προϊόντα, όπως τα αμύγδαλα, τα κελυφωτά φιστίκια, τα superfoods (μύρτιλα, κράνμπερις κα), δεν κατόρθωσαν να φτιάξουν ισχυρά «διατροφικά παραμύθια» (stories), ώστε να δώσουν μεγαλύτερη υπεραξία στα προϊόντα τους. Μια Νάπα με την Κοιλάδα τους έχουν στην κοσμοπολίτικη Καλιφόρνια, καθ’ εικόνα και ομοίωση της Φλωρεντίας, κι αυτή δεν μπόρεσαν να τη μεταλαμπαδεύσουν ώστε να αποκτήσει μεγάλο όγκο και να κονταροχτυπηθεί με τα φημισμένα εδώ και αιώνες γαλλικά και ιταλικά κρασιά, ακόμη και αυτά των γερμανικών και αυστριακών υψιπέδων.
Κάτι δηλαδή σαν τη δικιά μας αδυναμία να συνδέσουμε τη ντόπια παραγωγή μας με τα 20 εκατ. τουριστών που μας επισκέπτονται κάθε χρόνο...
Σύμφωνα με την ING, πέρυσι, το 27% των ευρωπαϊκών εξαγωγών αλκοολούχων ποτών κατευθύνθηκαν στις ΗΠΑ, όπου μαζί με τα κρασιά και τα γαλακτοκομικά, κατέλαβαν το 75% των Αμερικάνικων εισαγωγών τροφίμων και αγροτικών προϊόντων. Αντίστοιχα, οι αντίστοιχες εισαγωγές της ΕΕ από τις ΗΠΑ κάλυψαν μόλις το 17% του συνόλου.
Ίσως πλησιάζει στα όρια του το αμερικάνικο αγροτικό μοντέλο παραγωγής
Έτσι λοιπόν, τώρα που ο αμερικάνικος γίγαντας έχει πρόβλημα και το αγροτικό παραγωγικό του μοντέλο κινείται στα όρια του, όπως μας δείχνουν οι περιπτώσεις των αυγών, των μελισσών κα, είναι δικαιολογημένο να κάνει μια βουτιά στην δική του παράδοση αν μη τι άλλο για να αντλήσει δυνάμεις.
Εδώ θα πρέπει να επισημάνουμε την εξαιρετική υποστηρικτική δουλειά που έχει γίνει από την Κομισιόν, στην ενημέρωση, προβολή, διάδοση, αειφορία των ευρωπαϊκών προϊόντων. Πως αλλιώς θα είχαμε ένα τόσο μεγάλο πλεόνασμα με μια χώρα σαν τις ΗΠΑ; Να τα λέμε και τα καλά της ΚΑΠ, γιατί τελευταία έχουμε επικεντρωθεί πολύ στα αδύνατα σημεία και τις παραλείψεις της.
Και τώρα λοιπόν που θα γιορτάσουμε μια μεγάλη παραδοσιακή γιορτή, το Πάσχα, στενά συνυφασμένη με την ελληνική επαρχία, ας μη γκρινιάξουμε για την υψηλή τιμή του αρνιού και του ελληνικού κάρβουνου. Εμείς οι ίδιοι τα κάναμε έτσι ακριβά, για λόγους που συχνά πυκνά αναλύουμε εδώ. Όποιος λοιπόν μπορεί να αντέξει οικονομικά, ας πάρει λίγο παραπάνω αρνί και ελληνικά κάρβουνα, στην προσπάθειά τους να ενισχύσει τη δοκιμαζόμενη ελληνική αγροτική παραγωγή και επαρχία.
Κι εάν δεν σας αρκεί αυτή η ερμηνεία, πάρτε το σαν μια... αντιστασιακή πράξη, στον εμπορικό πόλεμο που έχει ξεσπάσει εδώ και λίγους μήνες. Και για να δικαιολογήσετε την πράξη σας, δείτε στον τόπο που θα πάτε για Πάσχα, το πλήθος των κλειστών σπιτιών, των ελάχιστων εναπομεινάντων καφενείων, των αραχνιασμένων σχολείων, των εξαθλιωμένων αγροτικών οχημάτων των κτηνοτρόφων μας που προσπαθούν να τα βγάλουν πέρα αλλά κατόρθωσαν να τροφοδοτήσουν ταυτόχρονα την ελληνική και ιταλική αγορά με πασχαλινά αρνιά.
Καλό Πάσχα και... καλό διατροφικό αγώνα (από όποιο μετερίζι βρεθεί ο καθένας)!
